21 Ιουνίου , 2017 • 2 MINS READ
Το γράψιμο είναι ελευθερία
Περίληψη: "Ο Μάικλ Οντάατζε έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο από το «Ο Άγγλος ασθενής» του,...
"Ο Μάικλ Οντάατζε έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο από το «Ο Άγγλος ασθενής» του, μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιταλία και που έγινε δημοφιλής ταινία με τον Ρέιφ Φάινς, τη Ζιλιέτ Μπινός (που πήρε και Όσκαρ), τον Γουίλεμ Νταφόε, τον Κόλιν Φερθ κ.α.
Το βιβλίο, που βραβεύτηκε μάλιστα με το βραβείο Booker, περιγράφει τι συμβαίνει σε μια βίλα κάπου στην Ιταλία, που έχει μετατραπεί σε στρατιωτικό νοσοκομείο και όπου μια νεαρή νοσοκόμα περιποιείται τον μοναδικό εκείνη τη στιγμή ασθενή της, έναν Άγγλο με τρομερά εγκαύματα μετά την πτώση του αεροπλάνου του στη Σαχάρα.
Ο Οντάατζε την Τετάρτη 21 Ιουνίου θα βρίσκεται στην Αθήνα. Θα συνομιλήσει στις 21.00 στο καφέ του Public στο Σύνταγμα, με τον Χάρη Βλαβιανό, στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων «Επίμαχες συζητήσεις, επίκαιρες συναντήσεις».
Αφορμή θα είναι ένα άλλο μυθιστόρημά του που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά, «Το τραπέζι της γάτας». Βιβλίο του 2011, αυτό, μεταφρασμένο μόλις από την Κατερίνα Σχινά για λογαριασμό των εκδόσεων Πατάκη, περιγράφει το ταξίδι ενός μικρού παιδιού, έντεκα ετών, από την Κεϋλάνη του 1954 στην Αγγλία. Το παιδί λέγεται Μάικλ και έχει την ηλικία του Οντάατζε όταν και αυτός έκανε το ίδιο ταξίδι. Αλλά οι ομοιότητες σταματούν εκεί, τουλάχιστον όπως έχει πει ο ίδιος σε συνεντεύξεις του. Τα περισσότερα από όσα περιγράφει είναι προϊόντα της (πολύ ανεπτυγμένης, πρέπει να πούμε) φαντασίας του καθώς, όπως δηλώνει, ελάχιστες είναι πια οι αναμνήσεις του από τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του στην Κεϋλάνη, τη σημερινή Σρι Λάνκα. Είναι βέβαιος ότι αυτή η δεκαετία τον διαμόρφωσε, όλα υπάρχουν στο υποσυνείδητό του, αλλά στο πρώτο επίπεδο των αναμνήσεων έχουν σχεδόν απαλειφθεί.
Ο Μάικλ Οντάατζε έφτασε λοιπόν έντεκα ετών σε μια Αγγλία συντηρητική, σε μια εποχή που δεν συνέβαινε τίποτα το ενδιαφέρον εκεί, όπου ξαφνικά έπρεπε να φοράει γραβάτα. Τα ενδιαφέροντα πράγματα στην Αγγλία (λ.χ. οι Μπιτλς) ξεκινούσαν όταν πια εκείνος έφευγε και από εκεί, το 1962, με προορισμό τον Καναδά. Στον Καναδά, όπου έφτασε 19 ετών με τον αλκοολικό πατέρα του για μόνιμη πια εγκατάσταση, ξεκίνησε σπουδές αγγλικής φιλολογίας, άρχισε να γράφει ποίηση ενώ μπλέχτηκε και με τον κινηματογράφο. Γύρισε εντέλει και δύο ταινίες ντοκιμαντέρ, αλλά όπως είπε μετά εγκατέλειψε την προσπάθεια, αφενός γιατί το σινεμά θέλει χρήματα, αφετέρου γιατί εμπλέκονται σε κάθε ταινία δεκάδες άνθρωποι, κάτι που του φαινόταν κουραστικό και δεσμευτικό. Αντίθετα, «ένα βιβλίο είναι ένα σημειωματάριο, ένα στιλό, η ελευθερία…».
Φαίνεται πάντως πως το σινεμά τού άφησε ένα τρόπο στη γραφή του, να περιγράφει σκηνές με το μάτι του κάμεραμαν, κάτι προφανώς καθόλου άσχετο με την κινηματογραφική μεταφορά του «Άγγλου ασθενή». Ο Οντάατζε έχει επίσης ένα ταλέντο στην περιγραφή καταστάσεων μέσα σε περίκλειστους χώρους. Η ιταλική βίλα είναι ένας τέτοιος χώρος, το υπερωκεάνιο «Ορονσέυ» επίσης. Βέβαια πρόκειται για μεγάλο πλοίο, αλλά το γεγονός ότι έξω από αυτό δεν υπάρχει παρά η απέραντη θάλασσα το καθιστά έναν ακίνητο εσωτερικό χώρο (έστω και αν αυτό κινείται!).
Ο τίτλος «Το τραπέζι της γάτας» έχει να κάνει με το τραπέζι στην τραπεζαρία όπου του επιτρεπόταν να κάθεται, ένα τραπέζι όπου κάθονταν επιβάτες με πολύ χαμηλά ναύλα και που βρισκόταν όσο πιο μακριά γινόταν από εκείνο του καπετάνιου.
Ένα τραπέζι, ταυτόχρονα, όπου συμβαίνουν ενδιαφέροντα πράγματα και γίνονται υπέροχες αφηγήσεις, μετατρέποντας το ταξίδι του μικρού σε τρεις εβδομάδες μύησης στον κόσμο των μεγάλων. Και όπου το πλοίο, με την εξερεύνηση κάθε πιθανής γωνιάς του, γίνεται το τέλειο ντεκόρ μιας φαντασίας ανοιχτής σε όλες τις πιθανότητες."
Αφορμή θα είναι ένα άλλο μυθιστόρημά του που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά, «Το τραπέζι της γάτας». Βιβλίο του 2011, αυτό, μεταφρασμένο μόλις από την Κατερίνα Σχινά για λογαριασμό των εκδόσεων Πατάκη, περιγράφει το ταξίδι ενός μικρού παιδιού, έντεκα ετών, από την Κεϋλάνη του 1954 στην Αγγλία. Το παιδί λέγεται Μάικλ και έχει την ηλικία του Οντάατζε όταν και αυτός έκανε το ίδιο ταξίδι. Αλλά οι ομοιότητες σταματούν εκεί, τουλάχιστον όπως έχει πει ο ίδιος σε συνεντεύξεις του. Τα περισσότερα από όσα περιγράφει είναι προϊόντα της (πολύ ανεπτυγμένης, πρέπει να πούμε) φαντασίας του καθώς, όπως δηλώνει, ελάχιστες είναι πια οι αναμνήσεις του από τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του στην Κεϋλάνη, τη σημερινή Σρι Λάνκα. Είναι βέβαιος ότι αυτή η δεκαετία τον διαμόρφωσε, όλα υπάρχουν στο υποσυνείδητό του, αλλά στο πρώτο επίπεδο των αναμνήσεων έχουν σχεδόν απαλειφθεί.
Ο Μάικλ Οντάατζε έφτασε λοιπόν έντεκα ετών σε μια Αγγλία συντηρητική, σε μια εποχή που δεν συνέβαινε τίποτα το ενδιαφέρον εκεί, όπου ξαφνικά έπρεπε να φοράει γραβάτα. Τα ενδιαφέροντα πράγματα στην Αγγλία (λ.χ. οι Μπιτλς) ξεκινούσαν όταν πια εκείνος έφευγε και από εκεί, το 1962, με προορισμό τον Καναδά. Στον Καναδά, όπου έφτασε 19 ετών με τον αλκοολικό πατέρα του για μόνιμη πια εγκατάσταση, ξεκίνησε σπουδές αγγλικής φιλολογίας, άρχισε να γράφει ποίηση ενώ μπλέχτηκε και με τον κινηματογράφο. Γύρισε εντέλει και δύο ταινίες ντοκιμαντέρ, αλλά όπως είπε μετά εγκατέλειψε την προσπάθεια, αφενός γιατί το σινεμά θέλει χρήματα, αφετέρου γιατί εμπλέκονται σε κάθε ταινία δεκάδες άνθρωποι, κάτι που του φαινόταν κουραστικό και δεσμευτικό. Αντίθετα, «ένα βιβλίο είναι ένα σημειωματάριο, ένα στιλό, η ελευθερία…».
Φαίνεται πάντως πως το σινεμά τού άφησε ένα τρόπο στη γραφή του, να περιγράφει σκηνές με το μάτι του κάμεραμαν, κάτι προφανώς καθόλου άσχετο με την κινηματογραφική μεταφορά του «Άγγλου ασθενή». Ο Οντάατζε έχει επίσης ένα ταλέντο στην περιγραφή καταστάσεων μέσα σε περίκλειστους χώρους. Η ιταλική βίλα είναι ένας τέτοιος χώρος, το υπερωκεάνιο «Ορονσέυ» επίσης. Βέβαια πρόκειται για μεγάλο πλοίο, αλλά το γεγονός ότι έξω από αυτό δεν υπάρχει παρά η απέραντη θάλασσα το καθιστά έναν ακίνητο εσωτερικό χώρο (έστω και αν αυτό κινείται!).
Ο τίτλος «Το τραπέζι της γάτας» έχει να κάνει με το τραπέζι στην τραπεζαρία όπου του επιτρεπόταν να κάθεται, ένα τραπέζι όπου κάθονταν επιβάτες με πολύ χαμηλά ναύλα και που βρισκόταν όσο πιο μακριά γινόταν από εκείνο του καπετάνιου.
Ένα τραπέζι, ταυτόχρονα, όπου συμβαίνουν ενδιαφέροντα πράγματα και γίνονται υπέροχες αφηγήσεις, μετατρέποντας το ταξίδι του μικρού σε τρεις εβδομάδες μύησης στον κόσμο των μεγάλων. Και όπου το πλοίο, με την εξερεύνηση κάθε πιθανής γωνιάς του, γίνεται το τέλειο ντεκόρ μιας φαντασίας ανοιχτής σε όλες τις πιθανότητες."
