Ιχνηλατώντας μια ιδιοφυία: Λίγα λόγια για τον Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας

«Πόσο παράξενο είναι, να έχω όλα αυτά μέσα μου και για εσάς να είναι απλώς λέξεις»"Ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας ήταν εκείνη η περίπτωση ιδιοφυΐας στην οποία επιβεβαιώνεται το κλισέ: Η ιδιοφυΐα απέχει ελάχιστα από την τρέλα. Αποχώρησε από τη ζωή πρόωρα, μόλις στα 48, μα άφησε πίσω του κληρονομιά τεράστια. Το έργο του συνεχίζει να ασκεί επιρροή στους αναγνώστες και τους συγγραφείς, παρά τα 8 χρόνια που έχουν περάσει από τον θάνατό του. Μία επιρροή που συγγραφείς κολοσσοί όπως ο Ντον Ντελίλο, ο Τζέφρι Ευγενίδης και ο «κολλητός» του Τζόναθαν Φράνζεν έχουν παραδεχθεί αρκετές φορές. Με ότι και αν καταπιάστηκε ξεχώρισε. Με το τένις που θα μπορούσε να είχε ασχοληθεί επαγγελματικά. Την φιλοσοφία στην οποία ήταν καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις. Τη δημοσιογραφία, όπου εγκαινίασε και καθιέρωσε ένα νέο ανατρεπτικό στυλ γραφής. Σε όλα τον χαρακτήριζε η τελειομανία που τόσο συχνά συνοδεύει τις διάνοιες. Όλα τα παραπάνω στοιχεία είναι εμφανή στη λογοτεχνία του. Διαβάζοντας τον κανείς, εντυπωσιάζεται από την ευρυμάθεια του, την ευκολία να κινείται από το ένα γνωστικό πεδίο στο άλλο, να ενσωματώνει τις φιλοσοφικές αναζητήσεις και τους κοινωνικούς προβληματισμούς του. Η τελειομανία αυτή ήταν η κινητήρια δύναμη που τον ωθούσε να γράφει αριστουργήματα, να προσπαθεί να ξεπεράσει τα ινδάλματά του, τους Τόμας Πίντσον, Ντον Ντελίλο, Κόρμακ Μακάρθι, Τζέιμς Τζόις και Ντοστογιέφσκι. Αυτή όμως η τελειομανία, ήταν και η αιτία του χαμού του.  Η καθυστερημένη καθολική αναγνώριση της συγγραφικής του ιδιοφυΐας τροφοδοτούσε συνεχώς την κατάθλιψή του. Την μικρή απήχηση των δύο πρώτων βιβλίων του (Η σκούπα και το σύστημα και Κορίτσι με περίεργα μαλλιά) την εξέλαβε σαν αποτυχία με οδυνηρές συνέπειες: καταχρήσεις, ναρκωτικά, αλκοόλ, παρέα με πόρνες και «περιθωριακούς», απόπειρες αυτοκτονίας, εγκλεισμός σε ψυχιατρεία. Το στοιχείο που χαρακτηρίζει τον πυρήνα της λογοτεχνίας του Γουάλας είναι η προσπάθεια να σπάσει την απομόνωση του. Όχι την απομόνωση μίας ιδιοφυΐας ελιτίστικα διαχωρισμένης από το σύνολο. Από την πλευρά του Γουάλας δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία εγωισμού. Στον πυρήνα του έργου του βρίσκεται η καταγγελία των απρόσωπων, εξατομικευμένων και αντιφατικών ανθρώπινων σχέσεων της εποχής μας. Αυτή την απομόνωση προσπαθεί να σπάσει τόσο για τον ίδιο όσο και για τον αναγνώστη. Ο ίδιος χαρακτήριζε τη συγγραφή σαν μία αντιφατική διαδικασία, μέσα από την οποία η απομόνωση του συγγραφέα και αυτή του αναγνώστη, συνδέονται και μετατρέπονται σε μία βαθειά σχέση. Αυτό γίνεται όλο και πιο εμφανές όσο ωριμάζει συγγραφικά, τόσο στο The infinite jest (μυθιστόρημα που έχει συγκριθεί ακόμη και με τον Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις) όσο και στην Αμερικανική λήθη και το ατελές The pale king. Για την ανθρώπινη πλευρά του αξίζει να σημειώσουμε και να θυμηθούμε κάποια πράγματα. Το αστείρευτο χιούμορ του, διάσπαρτο στα γραπτά του. Την περίπτωση εκείνη που χάρισε το όνομα από ένα αστέρι στην ποιήτρια Μέρι Καρ με την οποία ήταν ερωτευμένος, κάτι που δείχνει τη βαθιά ρομαντική και ανθρώπινη φύση του. Την αδιαπραγμάτευτη ειλικρίνειά του, όπως όταν δεν δίστασε να ασκήσει κριτική σε μεγαθήρια της αμερικανικής λογοτεχνίας όπως οι Φίλιπ Ροθ, Νόρμαν Μέιλερ και Τζον Απντάικ, για έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας στα γραπτά τους. Το θάρρος με το οποίο προσπάθησε να ξεπεράσει την κατάθλιψη, ειδικά πριν το τέλος, όταν για παθολογικούς λόγους χρειάστηκε να διακόψει τα αντικαταθλιπτικά. Στις 12 Σεπτέμβρη του 2008 ο Γουάλας έχασε τη μάχη με τον καρκίνο της ψυχής, όπως ονόμαζε ο ίδιος την κατάθλιψη. Βρέθηκε κρεμασμένος στην πίσω αυλή του σπιτιού του, αφήνοντας κριτικούς και κοινό για ακόμη μία φορά σοκαρισμένους και σε περισυλλογή, αυτή τη φορά για το πόσα ακόμη είχε να δώσει. Καλές σας αναγνώσεις!"

Δημήτρης ΓκιώργκαςΣύμβουλος Πωλήσεων Βιβλίου, Public Τσιμισκή