Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για τους SSDs (αλλά ντρεπόσουν να ρωτήσεις)...

Περίληψη: Ο πιο εύκολος τρόπος για να αναβαθμίσεις το παλιό σου -- ή όχι και τόσο...

Ο πιο εύκολος τρόπος για να αναβαθμίσεις το παλιό σου -- ή όχι και τόσο παλιό -- PC είναι, και θα το έχεις ακούσει πολλές φορές, να αντικαταστήσεις τον σκληρό του δίσκο με έναν SSD. Ακόμη και νέοι υπολογιστές, και δη laptops, πωλούνται χωρίς SSD, όμως. Αλλά και όσοι ψάχνουν για έναν καινούριο υπολογιστή, αρκετές φορές μπλέκονται προσπαθώντας να βάλουν μια σειρά στις προδιαγραφές τους και να δουν ποιος είναι καλύτερος. Αν θες κι εσύ να μάθεις τι σημαίνουν αυτά τα μυστικιστικά αρχικά "M.2", "SATA", "NVMe", "PCIe" και λοιπά, συνέχισε να διαβάζεις!

SSD

Ας αρχίσουμε από τα απλά: τι είναι SSD και γιατί είναι (τόσο) καλύτεροι; SSD είναι τα αρχικά του "Solid State Drive" όπερ σημαίνει "Δίσκος Στερεάς Κατάστασης". Η θεμελιώδης διαφορά είναι πως, ενώ τα παλιάς τεχνολογίας drives είχαν περιστρεφόμενους δίσκους και κινούμενες κεφαλές ανάγνωσης / εγγραφής στο εσωτερικό τους, οι SSD λειτουργούν με μνήμες Flash, παρόμοιες με αυτές των USB sticks, χωρίς κινούμενα μέρη. Εκτός του ότι δεν επηρρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες (δονήσεις, κινήσεις κλπ), οι μνήμες είναι πολύ πιο γρήγορες, ανεξαρτήτως της θέσης των δεδομένων. Επίσης, πολύ πιο μικρός είναι και ο χρόνος που θέλει ένας SSD για να εντοπίσει τα δεδομένα και να αρχίσει τη μεταφορά τους, με τους παλιούς δίσκους να απαιτούν αρκετά χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ οι SSD τυπικά αποκρίνονται σε μερικές δεκάδες εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου!

Συνδέσεις

Ένας σκληρός δίσκος (είτε είναι παλιός HDD είτε SSD) απαιτεί κάποιο βύσμα για να συνδεθεί στον υπολογιστή. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε τον διαχωρισμό μεταξύ των διαφόρων "επιπέδων" της σύνδεσης, για να αποφύγουμε παρεξηγήσεις. Το "βύσμα" είναι ένα επίπεδο στη διασύνδεση. Ένα άλλο επίπεδο είναι το πρωτόκολλο, η "γλώσσα" που "μιλάνε" οι δύο συσκευές που συνδέονται (δηλαδή ο δίσκος και ο υπολογιστής). Αρκετές φορές θα δούμε πως τα δύο αυτά επίπεδα έχουν ίδιο όνομα, αλλά αυτό δε σημαίνει πως υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία. Ναι, δυστυχώς, τα πράγματα είναι λίγο μπερδεμένα, αλλά γι' αυτό υπάρχει αυτό το άρθρο!

SATA

Το πρωτόκολλο SATA δημιουργήθηκε πριν σχεδόν 15 χρόνια, ώστε να απλοποιήσει τις συνδέσεις μεταξύ δίσκων και υπολογιστή, που μέχρι τότε γινόταν με καλωδιοταινίες, και να αυξήσει την ταχύτητα. Ουσιαστικά πρόκειται για την σειριακή εκδοχή του παλαιότερου "ATA" (γνωστού και ως "IDE"). Εκτός του "παλιού" συστήματος επικοινωνίας (IDE), όμως, υποστηρίζει και ένα πιο ανανεωμένο σύστημα, το AHCI, το οποίο δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει πιο "έξυπνες" λειτουργίες και για την εποχή του ήταν υπερ-αρκετό. Όμως, τότε δεν υπήρχαν SSDs, οπότε το SATA/AHCI δεν έχει πρόβλεψη για τον τρόπο λειτουργίας ούτε και εκμεταλλεύεται τα "δυνατά" χαρακτηριστικά των SSD. Το αποτέλεσμα είναι πως οι SSD που συνδέονται "πάνω" σε SATA, δεν λειτουργούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων της τεχνολογίας. [gallery link="file" columns="2" size="full" ids="54282,54283"]

PCI Express

Συνήθως το βρίσκουμε στα μακρόστενα slots των motherboards σε desktop PCs, αλλά είναι κι αυτό ένα πρωτόκολλο διασύνδεσης. Το PCI Express (για συντομία PCIe) φτιάχτηκε για να αντικαταστήσει τα παλαιότερα PCI και AGP, στα οποία συνδέονταν εσωτερικές κάρτες γραφικών (AGP) και άλλου είδους (πχ κάρτες δικτύου, modems, κάρτες ήχου) σε υπολογιστές. Οι προδιαγραφές του προβλέπουν "γραμμές" επικοινωνίας, με την βασική x1 να υπάρχει για κάρτες και συσκευές που δεν απαιτούν μεγάλη ταχύτητα, ενώ υπάρχουν και x2 (δύο γραμμές), x4, x8 και x16, με την τελευταία των 16 γραμμών να χρησιμοποιούν κάρτες γραφικών, οι οποίες έχουν τεράστιες απαιτήσεις σε ταχύτητα. Για SSDs και γενικότερα για laptops, υπάρχει και προδιαγραφή για βύσμα mini PCIe, το οποίο πλέον έχει αντικατασταθεί από το M.2 (παρακάτω).

NVMe

Πολύ πρόσφατο πρωτόκολλο επικοινωνίας, το οποίο φτιάχτηκε για SSDs και άλλου είδους "δίσκους" βασισμένους σε μνήμες. Παρακάμπτει εντελώς το SATA και χρησιμοποιεί τον δίαυλο PCI Express -- είτε στην παραδοσιακή του μορφή είτε διαμέσου M.2 -- για να "μιλήσει" με τον υπολογιστή. Είναι η τελευταία λέξη της τεχνολογίας όσον αφορά αποθηκευτικά μέσα.

M.2

Το M.2 είναι βύσμα. Μη μπερδεύεσαι πιστεύοντας πως το M.2 σημαίνει αυτομάτως πως είναι πιο γρήγορο, διότι από μόνο του δε σημαίνει τίποτε! Το βύσμα αυτό έχει ακροδέκτες οι οποίοι αντιστοιχούν σε και εμπεριέχουν πολλά πρωτόκολλα επικοινωνίας. Για την ακρίβεια, από ένα βύσμα M.2 μπορούν να συνδεθούν συσκευές SATA, PCI-Express, DisplayPort, USB και άλλες. Η προδιαγραφή του M.2 προβλέπει πολλές παραλλαγές (A, B, C, D ... έως M), οι οποίες διαχωρίζονται από ένα "δοντάκι" μέσα στο βύσμα -- με τις κάρτες που είναι συμβατές να έχουν ένα κενό στο κατάλληλο σημείο, ώστε να συνδέονται μόνο με την σωστή παραλλαγή βύσματος. Στους SSD, οι παραλλαγές που χρησιμοποιούνται είναι οι B και M. Η B έχει υποστήριξη για PCIe x2, SATA 3.0, USB 2.0 και USB 3.0, ενώ η M υποστηρίζει PCIe x4 και SATA 3.0.

Ρεζουμέ

Στην αγορά θα δεις πως υπάρχουν υπολογιστές με SSD, οι οποίοι αναφέρουν το M.2. Αυτό δε σημαίνει τίποτε.Ένας SSD μπορεί να έχει μορφή και μέγεθος παλιού "κανονικού" σκληρού δίσκου, ή μπορεί να είναι σε μορφή κάρτας M.2. Όσοι έχουν μορφή "δίσκου", είναι 100% σίγουρο πως συνδέονται μέσω SATA. Αντιθέτως, ένας SSD σε μορφή κάρτας M.2 μπορεί να συνδέεται μέσω PCIe ή μπορεί να συνδέεται μέσω SATA. Για να τα ξεχωρίσεις, θα πρέπει να βρεις τις προδιαγραφές του. Ομοίως, μπορεί να βρεις κάποιον υπολογιστή, laptop ή desktop, ο οποίος να διαθέτει θύρα M.2, αλλά η οποία να υποστηρίζει μόνο SATA και όχι PCIe / NVMe. Σημαντικό να αναφέρουμε πως, αν και το M.2 δημιουργήθηκε με κύριο στόχο laptops, υπάρχουν και motherboards για desktop PCs με βύσματα M.2. Για πιο παλιούς υπολογιστές που δεν έχουν βύσματα M.2, υπάρχουν και ειδικές κάρτες - adaptors, οι οποίες συνδέονται σε κανονικά (μεγάλα) slots PCI Express και πάνω τους έχουν ένα ή δύο βύσματα M.2.Όταν αγοράζεις SSD, λοιπόν, πρέπει να ξέρεις τι θες. Αν ψάχνεις για SSD για να αναβαθμίσεις το υπάρχον PC σου, πρέπει πρώτα να δεις αν διαθέτει M.2 ή μόνο SATA. Αν συγκρίνεις προδιαγραφές ώστε να αγοράσεις νέο, τότε πρέπει να γνωρίζεις πως το γρηγορότερο είναι δίσκος SSD που συνδέεται μέσω M.2 και επικοινωνεί μέσω NVMe ή PCIe. Αν συγκρίνουμε δύο όμοιους δίσκους SSD, ένας SATA και ένας M.2 SATA, οι επιδόσεις τους θα είναι ίδιες. Επομένως, το M.2 από μόνο του, δεν σημαίνει τίποτε, ούτε κάνει τη διαφορά! Συχνά, σε laptops έρχεσαι αντιμέτωπος με επιλογή μικρού SSD ή τεράστιου συμβατικού δίσκου. Εμείς πάντα προτείνουμε τον SSD, εκτός κι αν προτίθεσαι να αγοράσεις επιπλέον SSD επιτόπου. Η διαφορά στην ταχύτητα μεταξύ συμβατικού δίσκου και SSD είναι τεράστια. Αντιθέτως, αν μιλάμε για υπολογιστή που προορίζεται για απλή χρήση, η διαφορά SSD SATA και SSD NVMe δεν είναι και τόσο σημαντική -- εκτός κι αν ο υπολογιστής σου προορίζεται για "βαριές" δουλειές. Σε κάθε περίπτωση, στα Public θα βρεις μια τεράστια ποικιλία από laptops και desktop PCs, για να διαλέξεις αυτόν που σου ταιριάζει!