4+1 ερωτήσεις στον Λεονάρδο Χατζηανδρέου

Στην πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Βιαστική περιπλάνηση», ο Λεονάρδος Χατζηανδρέου κατάφερε ήδη να οδηγήσει τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι ενδοσκόπησης και πνευματικής διερεύνησης.

Τα 44 ποιήματα της συλλογής παρουσιάζουν την οπτική του γύρω από αρχέγονα συναισθήματα όπως η λύπη, η οδύνη, ο φόβος και η χαρά, ενταγμένα σε διαλεκτική προσέγγιση, με ειδικότερες αναφορές στους νόμους της εξέλιξης, τη σχετικότητα, τις έννοιες της ελευθερίας, της αγάπης, της βίας και της διάστασης της προσωπικότητας του ατόμου. Ποιος είναι, όμως, ο Λεονάρδος Χατζηανδρέου;

Μπορείτε να μας αναφέρετε ποιες ήταν οι βασικές επιρροές που είχατε για να συνθέσετε τα 44 ποιήματα της πρώτη σας ποιητικής σας συλλογής; (άλλοι συγγραφείς, βιβλία, προσωπικές ιστορίες)

Από τα γυμνασιακά μου χρόνια είχα έντονο ενδιαφέρον για την πολιτική, συνδυαστικά με φιλοσοφικές/κοινωνιολογικές αναζητήσεις, διανύοντας ακόμα και μια περίοδο θρησκευτικής ενδοσκόπησης. Αυτές οι καταβολές δοκιμάστηκαν, ωρίμασαν, βρήκαν το μέτρο τους μέσα από βιωματικές σχέσεις και κάποια στιγμή ήρθαν και «συνέπεσαν επί τω αυτώ», δημιουργώντας μια συνισταμένη σκέψης και έμπνευσης πάνω στην οποία «περπάτησε» ο ποιητικός λόγος αυτής της συλλογής.

Ειδικότερα, όσον αφορά στο ερώτημά σας για επιρροές μου από άλλους συγγραφείς- βιβλία και προσωπικές ιστορίες, αναφέρω τα έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Ο κύκλος με την κιμωλία» και «Ο κύριος Πούντιλα και ο δούλος του ο Μάττι», πάνω στα οποία βάσισα τα ποιήματα «Δίκαιο και ηθική» και «Οι δύο άνθρωποι» αντίστοιχα. Επίσης, τον Μανόλη Αναγνωστάκη, του οποίου οι στίχοι οδήγησαν στις δικές μου «Ανυπεράσπιστες λέξεις», τον Ηράκλειτο για το «Οπτική προσέγγιση», τον Ένγκελς για το «Ελευθερία και αναγκαιότητα», καθώς και όσα ποιήματά μου στηρίχθηκαν εννοιολογικά στους νόμους της διαλεκτικής κίνησης. Από τις χριστιανικές μου επιρροές έρχεται «Ο καλός σπόρος», εμπνευσμένος από τη σχετική παραβολή και το «Ουδέποτε εκπίπτει», ο ύμνος στην αγάπη μέσα από τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Προσωπικές ιστορίες μεταφέρω από τη Νάξο, κυρίως, με τα ποιήματα «Ιδανική σύζευξη» και «Ταξιδεύοντας με το πλοίο της γραμμής».

Για ποιο από τα ποιήματά σας νιώθετε περισσότερο υπερήφανος; Αν έπρεπε να ξεχωρίσετε ένα, ποιο θα ήταν αυτό;

Περισσότερο νιώθω για τα ποιήματα μου, όχι αίσθημα υπερηφάνειας, αλλά κάτι σαν πατρική αγάπη, γι’ αυτό και δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω. Για να μην αρνηθώ την απάντηση θα επιλέξω δύο: «Το τραπέζι και η ιδέα του»∙ ένα ποίημα λιτό, δωρικό, πάνω στο φιλοσοφικό ερώτημα τι υπήρξε πρώτον, εάν δηλαδή η ιδέα προϋπήρχε της ύλης ή αντίθετα, και «Το ίχνος της μέρας»∙ δίνει- σημειολογικά- το αποτύπωμα της μέρας μου και βρίσκω σε αυτό μια ατόφια ρέουσα ποιητική γραφή.

Θα μας εξομολογηθείτε ένα μυστικό της γραφής;

Δεν γράφω στη βάση κάποιων σκόρπιων σκέψεων, επηρεασμένος από προσωπικές καταστάσεις, το τοπίο ή άλλες συγκυρίες της στιγμής, ψάχνοντας μετά να τους προσδώσω ποιητική υπόσταση. Γράφω, έχοντας από πριν σχηματίσει καθαρά στο μυαλό μου τον τίτλο του ποιήματος, κάτι σαν θεμέλιο λίθο που σηματοδοτεί τον κεντρικό άξονα, πάνω στον οποίο «χτίζω» αυτό που έχει ωριμάσει μέσα μου, είτε ως ιδέα είτε ως βιωματική κατάσταση.

Ένας από τους σημαντικότερους αμερικανούς συγγραφείς του 20ου αιώνα, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, έλεγε πως «για να γίνει κανείς συγγραφέας χρειάζεται 99% ταλέντο, 99% πειθαρχία και 99% δουλειά». Συμφωνείτε;

Δεν μου αρέσουν οι γενικοί ορισμοί, με την έννοια ότι θα μπορούσαν να είναι τόσο ακριβείς όσο και το αντίθετο. Θα πρέπει, πιστεύω, να αναζητούμε κάθε φορά τις συγκεκριμένες σταθερές υπό τις οποίες το άτομο (ο συγγραφέας εν προκειμένω) αποτυπώνει τη σκέψη του, για να βρούμε τα κυρίαρχα στοιχεία που διέπουν την έκφρασή της. Αν επιχειρούσα να μιλήσω για τον εαυτό μου, θα έδινα πρωταρχική αξία στη σκέψη που είναι προσανατολισμένη σε σταθερή στόχευση, κατά δεύτερον στην πηγαία έμπνευση και συμπληρωματικά/υποβοηθητικά στη δουλειά, εκεί που η σκέψη και η έμπνευση βγάζουν τις αδυναμίες τους.

Αν σας έλεγα να καλέσετε έναν συγγραφέα σε δείπνο, ποιον θα διαλέγατε και γιατί; 

Τον Μπρεχτ. Έχω επιρροές όσον αφορά στη γραφή και τη διαλεκτική οπτική του. Σε ένδειξη τιμής παραθέτω, στην αρχή της συλλογής, το εμβληματικό ποίημά του «Ο καπνός». Στον αντίποδα, από τους εν ζωή ποιητές, θα καλούσα τον μεταμοντέρνο Αντώνη Φωστιέρη, γοητευμένος από την «Αράχνη» του.

Who is who: Ο Λεονάρδος Π. Χατζηανδρέου είναι νομικός. Θα προτιμούσε δάσκαλος, συμβουλευτικός ψυχολόγος ή μαθηματικός. Το απωθημένο τον συνοδεύει. Διορίζεται καθηγητής παράλληλα με τη δικηγορία. Αργά πια – δεν μπορεί όλα να τα συμβιβάσει – μένει στα γνωστά του. Τα χρόνια περνούν σε βιαστική περιπλάνηση από την Αθήνα στο Δερβένι Κορινθίας, το Αίγιο των πρώτων μαθητικών αναμνήσεων και πάλι στην Αθήνα. Επιλέγει ως καταγωγή του τη Νάξο, τόπο γέννησης του πατέρα του. Η «Βιαστική περιπλάνηση» είναι η πρώτη του ποιητική συλλογή.