Άμος Οζ: Έργα και ημέρες του σπουδαίου ισραηλινού συγγραφέα

Είναι από εκείνες τις προσωπικότητες που μία ιδιότητα δεν αρκεί για να τις χαρακτηρίσει. Ο Άμος Οζ ήταν ένας διορατικός στοχαστής, οι πολιτικές θέσεις του οποίου αναπαράγονται ασταμάτητα από τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία. Ενας παλαίμαχος στρατιώτης, που βίωσε από πρώτο χέρι τις αιματηρές συγκρούσεις των τελευταίων δεκαετιών στη Μέση Ανατολή.Και ασφαλώς ένας πολυβραβευμένοε συγγραφέας με εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο. Κοινώς, μια καθ’ όλα εξέχουσα προσωπικότητα.

Με μια λιτή ανακοίνωση στο Twitter, η κόρη του, Φάνια Οζ-Σάλτσμπεργκερ επίσης συγγραφέας και ιστορικός, ανακοίνωσε τον θάνατο του πατέρα της στις 28 Δεκεμβρίου του 2018, μετά από μάχη με τον καρκίνο, σε ηλικία 79 ετών. «Ο θάνατος του Άμος Οζ είναι μια απώλεια για όλους εμάς και για τον κόσμο», δήλωσε λίγο αργότερα ο εκπρόσωπος του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών, Εμάνουελ Νάχσον. 

Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1939, ως Άμος Κλάουσνερ, από γονείς της εβραϊκής διασποράς. Μετά την αυτοκτονία της μητέρας του και σε ηλικία 15 ετών, πηγαίνει να ζήσει σε κιμπούτς (εβραϊκή κολλεκτίβα). Τότε αλλάζει το επίθετό του σε Οζ, που στα εβραϊκά σημαίνει «δυνατός». Πολλά από τα μυθιστορήματά του διαδραματίζονται στα κιμπούτζ και την Ιερουσαλήμ και λειτουργούν ως μικρόκοσμος της ισραηλινής κοινωνίας.

Η πρώτη του συλλογή από ιστορίες δημοσιεύθηκε το 1965, ενώ τον επόμενο χρόνο δημοσιεύθηκε το πρώτο του διήγημα, «Elsewhere, Perhaps». Το 1968 πέτυχε την διεθνή καθιέρωση με το μυθιστόρημα «Ο Μιχαέλ μου». Το αυτοβιογραφικό έργο του «Ιστορία αγάπης και σκότους» (2002) έγινε ένα από τα μεγαλύτερα μπεστ σέλερ στην ιστορία του Ισραήλ, που το 2015 διασκευάστηκε από τη διάσημη ηθοποιό και συμπατριώτισσά του Νάταλι Πόρτμαν. Τελευταίο του μυθιστόρημα ήταν ο «Ιούδας», που αφηγείται την ιστορία δύο ανθρώπων που αναζητούν το νόημα στη ζωή τους σε ένα σπίτι στην Ιερουσαλήμ

Συνολικά ο Άμος Οζ έχει γράψει 19 βιβλία στα εβραϊκά και γύρω στα 450 άρθρα και δοκίμια. Τα λογοτεχνικά του έργα έχουν εκδοθεί σε 45 γλώσσες και 47 χώρες ενώ ο ίδιος έχει τιμηθεί με σειρά διακρίσεων, όπως το παράσημο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλίας, το βραβείο Γκέτε, το βραβείο Prince of Asturias Award of Letters και το βραβείο Χάινριχ Χάινε, ενώ ήταν επανειλημμένα υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Τα τελευταία χρόνια ο Οζ μιλούσε ανοιχτά κατά των πολέμων του Ισραήλ στον Λίβανο και τη Γάζα, προτρέποντας τον διάλογο. «Αγαπάω το Ισραήλ ακόμα κι όταν δεν μου αρέσει καθόλου. Ακόμα και τις περιόδους που δεν το αντέχω. Είναι δύσκολο, αλλά είναι μέρος της ζωής», είχε πει μεταξύ άλλων. Εξάλλου ουδέποτε ανήκε στην κατηγορία των συγγραφέων, που προτιμούν να παραμείνουν αποστασιοποιημένοι παρατηρητές και να «μιλούν» μόνο μέσω των βιβλίων τους.

Εκατοντάδες θαυμαστές του, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων σημερινών  πολιτικών, βρέθηκαν στο φημισμένο πολιτιστικό κέντρο Tzavta στο Τελ Αβίβ, για να πουν τον ύστατο χαίρε και να αφήσουν λίγα λουλούδια στη μνήμη του. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί πως ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος, Μαχμούντ Αμπάς, έστειλε συλληπητήριο μήνυμα, το οποίο χαιρετίστηκε με χειροκροτήματα από το Τελ Αβίβ.