Συνέντευξη / 5+1 ερωτήσεις στον Ισίδωρο Ζουργό

Ο Ισίδωρος Ζουργός αποτελεί έναν από τους πιο πολυδιαβασμένους έλληνες συγγραφείς. Χειρίζεται με μαεστρία τις λέξεις και ξέρει να διεισδύει αριστοτεχνικά στην ψυχή των αναγνωστών. Αδράξαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί του, με αφορμή το νέο του βιβλίο, «Oι ρετσίνες του βασιλιά», που θα κυκλοφορήσει την 1η Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ποιος είναι, όμως, ο Ισίδωρος Ζουργός;

Ένας από τους σημαντικότερους αμερικανούς συγγραφείς του 20ου αιώνα, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, έλεγε πως «για να γίνει κανείς συγγραφέας χρειάζεται 99% ταλέντο, 99% πειθαρχία και 99% δουλειά». Συμφωνείτε;

Πώς θα μπορούσε να διαφωνεί κανείς, όταν μάλιστα βρισκόμαστε μπροστά σε μια τόσο έξυπνη διατύπωση. Ταλέντο, πειθαρχία και δουλειά είναι οι τρεις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για τη γέννηση ενός βιβλίου, πολύ περισσότερο ενός μυθιστορήματος, εξαιτίας της πολυπλοκότητας της κατασκευής του. Η πειθαρχία προσαρμόζεται όχι μόνο στην άσκηση της γραφής αλλά και στις αναγνωστικές συνήθειες του συγγραφέα, οι οποίες κατά την περίοδο της δημιουργίας οφείλουν να υπακούν σε κάποιο σχέδιο και στόχευση. Είναι σίγουρο επίσης ότι το ταλέντο ποτέ δεν ευδοκιμεί άκοπα. Οι καρποί του συλλέγονται αφού καταβληθεί το πιο σκληρό νόμισμα, ο ιδρώτας της συγγραφικής προσπάθειας.

Ποια ήταν η πρώτη σας έμπνευση, ώστε να ξεκινήσετε να γράφετε;

Να μιλήσω για το πρώτο μου βιβλίο, αν και είχαν προϋπάρξει η ποίηση και οι μικρές ιστορίες. Στο πρώτο λοιπόν μυθιστόρημα η έμπνευση περιστρεφόταν γύρω από το εξής: Τι θα μπορούσε να συμβεί αν ένας επίδοξος νεαρός συγγραφέας έβρισκε ένα ανυπόγραφο μυθιστόρημα και με περισσό θράσος το οικειοποιούνταν και το παρουσίαζε για δικό του; Από αυτό το ερώτημα άρχισαν όλα. Σε αυτή την ιδέα στηρίχθηκε πριν από τριάντα χρόνια ο Φράουστ, το πρώτο μου μυθιστόρημα.

Ανατρέχοντας στην περίοδο που γράφατε τις πρώτες ιστορίες, νιώθετε ότι διατηρείτε τον ίδιο ενθουσιασμό σήμερα; Και αν ναι, πώς ανανεώνεται η έμπνευση;

Βλέπω πως δε μου λείπει ο ενθουσιασμός, αυτός που είναι οργανικά δεμένος με μεγάλες προσδοκίες σε μια πολυκύμαντη ονειροπόληση - πώς αλλιώς; Η έμπνευση, όπως εγώ τουλάχιστον την έχω ζήσει, νομίζω πως ανανεώνεται με την εναλλαγή θεμάτων, εποχών στις οποίες αναφέρονται τα βιβλία αλλά και σε μια βιοποικιλότητα συγγραφικού ύφους. Η μανιέρα είναι το τοξικό δηλητήριο της έμπνευσης και της όρεξης για τη γραφή, κάτι σαν να βάζω ένα μηδενικό μέσα σε μια σειρά πολλαπλασιασμών με αποτέλεσμα το γινόμενο να βγει μηδέν. Η μανιέρα σκοτώνει τη σαγήνη της γραφής και μηδενίζει κάθε παρόρμηση για δημιουργία.

Παρακολουθείτε ξένους συγγραφείς; Έχετε ξεχωρίσει κάποιον αγαπημένο/αρκετά ενδιαφέροντα;

Νομίζω πως θα ξεχώριζα τον Σεμπάστιαν Μπάρυ και σε απόσταση αναπνοής τον Άντριου Μίλερ. Υπάρχουν αρκετές και αρκετοί ακόμη για τους οποίους νιώθω πως με αφορούν αναγνωστικά αλλά και συγγραφικά.

Αν σας ζητούσαμε να καλέσετε έναν συγγραφέα σε δείπνο, ποιον θα διαλέγατε και γιατί;

Θα έλεγα τον Σεμπάστιαν Μπάρυ, που έχει σχέσεις και με την Ελλάδα, άλλωστε η ιρλανδέζικη ψυχή νομίζω μας μοιάζει αρκετά.

Θα μας εξομολογηθείτε ένα μυστικό της γραφής; / Κατά τη γνώμη, σας ποια είναι τα συστατικά ενός επιτυχημένου μυθιστορήματος;

Το μεγάλο μυστικό είναι ότι δεν υπάρχουν κρυφές συνταγές ούτε άλλου είδους μυστικά. Ξεκινήσατε με τη ρήση του Φώκνερ και νομίζω πως κατά το μεγαλύτερο μέρος μας καλύπτει. Αν μπορούσα να προσθέσω κάτι ακόμη σε αυτό, θα έλεγα πως επιτυχημένο μυθιστόρημα είναι αυτό που υπηρετεί χωρίς απιστίες την αλήθεια του συγγραφέα. Κρατώντας εδώ και πολλά χρόνια το μολύβι στο χέρι μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι οι αναγνώστες αυτό μπορούν να το διακρίνουν ανεξάρτητα από το αν η νοηματοδότηση του κόσμου από τον συγγραφέα απέχει από τη δική τους αλήθεια. Αν τώρα αυτή η αλήθεια συνυπάρχει με την ποιότητα, συνεκτιμούν και επιβραβεύουν ο καθένας με τον τρόπο του.

Who is who: Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και υπηρετεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος. Έχει δυο παιδιά και σήμερα εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορα περιοδικά δημοσιεύοντας ποίηση και πεζογραφία, καθώς και βιβλιογραφικά κριτικά σημειώματα. Έχει επίσης ασχοληθεί με θέματα διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο και ιστορίας της εκπαίδευσης.

Το βιβλίο του «Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο» διακρίθηκε στα Βραβεία Βιβλίου Public 2015 με το Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public.

Το 1996 συμμετείχε στη συλλογική έκδοση κειμένων για την εκπαίδευση, με τον τίτλο «Αναπνέοντας κιμωλία -γραφές εκπαιδευτικών», από τις εκδόσεις Σαββάλα. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα: «Φράουστ» (Λιβάνης, 1995/Πατάκης, 2010), «Αποσπάσματα από το βιβλίο του ωκεανού» (Πατάκης, 2000/2007), «Η ψίχα εκείνου του καλοκαιριού» (Πατάκης, 2002/2010), «Στη σκιά της πεταλούδας» (Πατάκης, 2005), «Η αηδονόπιτα» (Πατάκης, 2008), «Ανεμώλια» (Πατάκης, 2011 - Βραβείο Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ). Επίσης, συμμετείχε στη συλλογική έκδοση «Ζωολογία του πάνω και του κάτω κόσμου» (Πατάκης, 2009), στη σειρά Hotel-Ένοικοι Γραφής, που επιμελείται ο Μισέλ Φάις.