Στη Λουίζ Γκλουκ το Νόμπελ Λογοτεχνίας!

Πριν λίγη ώρα, το μεσημέρι της Πέμπτης 8 Οκτωβρίου, η Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε τη μεγάλη νικήτρια του φετινού βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας. Είναι, λοιπόν, επίσημο: Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2020 ανήκει στην αμερικανίδα ποιήτρια Λουίζ Γκλουκ! 

Το κίνητρο της επιλογής περιγράφεται πολύ λιτά και περιεκτικά στην ανακοίνωση της επιτροπής, η οποία την βραβεύει «για την αδιαμφισβήτητη ποιητική της φωνή, που με λιτή ομορφιά καθιστά την ατομική ύπαρξη καθολική».

Who is who: Η Λουίζ Γκλουκ γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 1943 στη Νέα Υόρκη. Το λογοτεχνικό της ντεμπούτο έγινε το 1968 με την ποιητική συλλογή Firstborn και γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της αμερικανικής ποίησης. Το βραβείο Νόμπελ έρχεται να προστεθεί σε έναν ήδη μακρύ κατάλογο διακρίσεων, που έχει λάβει κατά τη διάρκεια της καριέρας της.

Μεταξύ άλλων η Γκλουκ έχει τιμηθεί με βραβείο Pulitzer και το αμερικανικό Εθνικό Βραβείο Βιβλίου. Πέρα από την ενασχόλησή της με τη λογοτεχνία, είναι καθηγήτρια Αγγλικής φιλολογίας στο Yale. Το ποιητικό της έργο συχνά περιγράφεται ως αυτοβιογραφικό με έντονο συναισθηματισμό.

Λίγα λόγια για την ιστορία των Νόμπελ

Πρόκειται για τα πιο προβεβλημένα βραβεία παγκοσμίως και σημείο αναφοράς για άλλες ανάλογες προσπάθειες που ακολούθησαν. Θεσμοθετήθηκαν το 1895, με τη διαθήκη του σουηδού επιχειρηματία και εφευρέτη Αλφρεντ Νομπέλ (1833-1896). Ανακοινώνονται κάθε χρόνο τον Οκτώβριο και απονέμονται (από το 1901) στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο θανάτου του Νομπέλ.

Τα βραβεία είναι πέντε (5) στον αριθμό (Φυσικής, Χημείας, Ιατρικής και Φυσιολογίας, Λογοτεχνίας και Ειρήνης), ενώ ένα έκτο, αυτό των οικονομικών, προστέθηκε το 1968, με χορηγό την Τράπεζα της Σουηδίας, που απλώς φέρει την ονομασία «Νόμπελ» χωρίς να σχετίζεται με τη βούληση του Αλφρεντ Νομπέλ. Φέρει τον τίτλο «Βραβείο Οικονομικών Επιστημών της Τράπεζας της Σουηδίας στη μνήμη του Άλφρεντ Νομπέλ».

Το κάθε βραβείο συνίσταται σ’ ένα χρυσό μετάλλιο, ένα δίπλωμα που αναγράφεται το αιτιολογικό της απονομής κι ένα χρηματικό ποσό, που ποικίλλει ανάλογα με τα έσοδα του Ιδρύματος Νόμπελ, θεματοφύλακα των βραβείων. Η απονομή γίνεται στη Στοκχόλμη και στο Όσλο για το Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Άλφρεντ Νομπέλ (1833-1896) υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του 19ου αιώνα. Χημικός, μηχανικός, εφευρέτης και επιχειρηματίας απέκτησε 350 πατέντες, με πιο γνωστές αυτές για την ανακάλυψη της δυναμίτιδας και του πυροκροτητή. Ως επιχειρηματίας δραστηριοποιήθηκε κυρίως στην πολεμική βιομηχανία. Παρόλο που διαπνεόταν από φιλειρηνικά συναισθήματα και ήλπιζε ότι η καταστρεπτική δύναμη των εφευρέσεών του θα μπορούσε να συντελέσει στο να δοθεί ένα τέλος στους πολέμους, έβλεπε με απαισιοδοξία το μέλλον του ανθρωπίνου γένους. Οι διαπιστώσεις του αυτές, αλλά και σχόλια του Τύπου που τον χαρακτήριζαν «έμπορο του Θανάτου», τον οδήγησαν να φροντίσει την υστεροφημία του. Με τη διαθήκη του της 27ης Νοεμβρίου 1895, έναν χρόνο πριν από το θάνατό του, διέθεσε το 94% της τεράστιας περιουσίας του για να υλοποιηθεί αυτό που θεωρείται σήμερα η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση στον κόσμο: Το Βραβείο Νόμπελ.

Στη διαθήκη ορίζεται ότι «τα βραβεία θα δίνονταν κάθε χρόνο, σε όσους κατά τον προηγούμενο χρόνο θα είχαν προσφέρει τη μεγίστη ωφέλεια στην ανθρωπότητα» στους τομείς της Φυσικής, της Χημείας, της Φυσιολογίας, της Ιατρικής, της Λογοτεχνίας και της Ειρήνης. Με την ίδια διαθήκη συστήθηκε το «Ιδρυμα Νόμπελ» (29 Ιουνίου 1900), που φροντίζει για τη σωστή εκπλήρωση των όρων της, σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη. Τα πρώτα βραβεία Νόμπελ απονεμήθηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 1901, την πέμπτη επέτειο από το θάνατό του.