Το Public σας προσκαλεί, την Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου στις 19:00, σε μια διαδικτυακή συζήτηση με θέμα τον Αντιαμερικανισμό με αφορμή τα βιβλία:
της Σώτης Τριανταφύλλου
Μόνοι στον κόσμο: Ευρωπαίοι συγγραφείς, αντιαμερικανισμός και αμερικανική μοναξιά, εκδόσεις Πατάκη
και της Ζηνοβίας Λιαλιούτη
Ο «άλλος» Ψυχρός Πόλεμος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα 1947-1989, εκδόσεις Ασίνη
Με τις συγγραφείς συνομιλεί ο Δρ. Κωνσταντίνος Φίλης, Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΔΙΣ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Μόνοι στον κόσμο: Ευρωπαίοι συγγραφείς, αντιαμερικανισμός και αμερικανική μοναξιά
Είναι άραγε οι Αµερικανοί από τον Άρη και οι Ευρωπαίοι από την Αφροδίτη; Mήπως ο αντιαµερικανισµός είναι νοµιµοποιηµένος ρατσισµός;; Ή µήπως πρόκειται για κάτι ανύπαρκτο, για µια κατασκευή των Αµερικανών υπερπατριωτών που δεν δέχονται κριτική και δεν παίρνουν από λόγια; Πολλοί αποδίδουν την ευρωπαϊκή εχθρότητα εναντίον των ΗΠΑ στον φθόνο και θεωρούν τον "εξαµερικανισµό" άριστη µορφή εκσυγχρονισµού. Πράγµατι, σε πολλές περιπτώσεις, ο αντιαµερικανισµός είναι µια σειρά από στερεότυπα, προκαταλήψεις και υπεραπλουστευµένες, συνήθως ανακριβείς, πληροφορίες: το πρόβληµα στις κοινωνίες µας είναι ότι όλες οι παρεξηγήσεις, αν και συνιστούν ψεύτικες ιδέες, παραµένουν αληθινά γεγονότα.
Τα αρνητικά αισθήµατα µαζί µε κάθε λογής φαντασιώσεις για την Αµερική χρονολογούνται από την ανακάλυψη του Νέου Κόσµου· από τότε που ο Κολόµβος µετέφερε την εικόνα ενός ελκυστικού πρωτογονισµού στον οποίο απέδιδε ταυτοχρόνως στοιχεία εκφυλισµού. Και προτού ο Νέος Κόσµος εξελιχθεί στις Ηνωµένες Πολιτείες και στη συνέχεια σε παγκόσµια δύναµη -"υπερδύναµη"-, η Ευρώπη ένιωθε ένα είδος ανηµπόριας που πήγαζε από την ίδια: η Αµερική φάνταζε σαν ένας απειλητικός νεόπλουτος που ανέβαινε γοργά στην παγκόσµια κλίµακα. Αυτά τα αισθήµατα δεν ήταν πάντοτε ξεκάθαρα και χωρίς αµφισηµία: πολλοί Ευρωπαίοι ταλαντεύονταν ανάµεσα στην ανησυχία και στο θάµβος, ενώ άλλοι έβλεπαν την Αµερική σαν το ιδανικό καταφύγιο από την ευρωπαϊκή στενότητα, τις ασφυκτικές παραδόσεις και τα αυταρχικά καθεστώτα.
Πώς μπορεί, άραγε, να προωθήσει τους στόχους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής μια θεατρική παράσταση του Άρθουρ Μίλλερ στην Αθήνα; Και, αντίστροφα, πόσο ζημιώνονται οι ίδιοι στόχοι από μια εντυπωσιακή επίδειξη βιομηχανικών προϊόντων στο σοβιετικό περίπτερο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να απαντήσει το παρόν βιβλίο, μέσα από την παρουσίαση της στρατηγικής και των μέσων που υιοθέτησε η πολιτιστική διπλωματία των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα την περίοδο 1953-1973, υπό το πρίσμα της συγκρότησης της μεταπολεμικής αμερικανικής ηγεμονίας. Βασικό άξονα της μελέτης αποτελεί η προσπάθεια των ΗΠΑ να οικοδομήσουν δίκτυα επιρροής, αναζητώντας και εξοικειώνοντας με την ιδέα του αμερικανισμού τους δυνητικούς ηγέτες της ελληνικής πολιτικής, οικονομικής και πνευματικής ζωής.
Ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα 1947-1989
Τι είναι ο αντιαμερικανισμός; Πρόκειται για μια "δικαιολογημένη αντίδραση", για μια "ανορθολογική προκατάληψη" εναντίον των ΗΠΑ ή για μια "αντιληπτική διαστρέβλωσή" τους; Πρόκειται για την εναντίωση σε συγκεκριμένες πολιτικές των ΗΠΑ, και άρα μια εναντίωση με συγκυριακό χαρακτήρα; Ή μήπως πρόκειται για μια συνολική εναντίωση σε αυτά που εκπροσωπεί το λεγόμενο αμερικανικό μοντέλο; Υπάρχει, τελικά, ένας κοινά αποδεκτός ορισμός του αντιαμερικανισμού;
Σε ό,τι αφορά τον αντιαμερικανισμό στην Ελλάδα τίθεται το ερώτημα αν αποτελεί μια εξαίρεση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, μια ακόμα ελληνική ιδιαιτερότητα ή/και παθολογία, ή αν εγγράφεται ως κανονικότητα στο πλαίσιο ενός ευρύτερου φαινομένου που εκτυλίσσεται στη Δυτική Ευρώπη κατά τη μεταπολεμική περίοδο και συναρτάται άμεσα με τη διεξαγωγή της ιδεολογικής αντιπαράθεσης στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου (1947-1989). Γίνεται επίσης προσπάθεια να συσχετισθεί με την εκάστοτε νοηματοδότηση της εθνικής ανεξαρτησίας, του εχθρού και του αμερικανισμού, αλλά και να διερευνηθεί μέσα από τις διαφορετικές αποχρώσεις του δεξιού, του κεντρώου και του αριστερού λόγου. Η εξέτασή του από την επομένη του δόγματος Τρούμαν μέχρι το 1989 ακολουθεί τους έντονους μετασχηματισμούς της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας, φωτίζοντας ιδιαιτέρως τα στοιχεία συνέχειας και ασυνέχειας ανάμεσα στη μετεμφυλιακή περίοδο και τη Μεταπολίτευση.
Με την εκτενή αναφορά στην πολιτισμική διάσταση του αντιαμερικανισμού, στην πρόσληψη και απήχηση του αμερικανικού ονείρου, τις αντιδράσεις στην ετεροδικία και την εγκληματικότητα, την καταδίκη του ηθικού εκτραχηλισμού, αλλά και την ανακάλυψη μιας άλλης Αμερικής, το ενδιαφέρον σταδιακά μετατοπίζεται από το ερώτημα τι είναι αντιαμερικανισμός προς το ποιες λειτουργίες επιτελεί και πώς εμπλέκεται στη διαδικασία κατασκευής πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων στη μεταπολιτευτική Ελλάδα.
