"Έτερος εχθρός" της Ελισάβετ Χρονοπούλου - Το τίμημα της επιβίωσης

Περίληψη: Η Ελισάβετ Χρονοπούλου επιχειρεί μέσα από δέκα ιστορίες να αναβιώσει την περίοδο της γερμανικής κατοχής...

Η Ελισάβετ Χρονοπούλου επιχειρεί μέσα από δέκα ιστορίες να αναβιώσει την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Αθήνα. Οι χαρακτήρες της είναι ταπεινοί, χωρίς υπερβολές και φτιασιδώματα. Είναι δραστήριοι, αλλά όχι με το ζόρι θαρραλέοι. Προσπαθούν να αφουγκραστούν την περιρρέουσα εποχή και να προσαρμοστούν σε αυτήν – άλλοι πιο εύκολα και άλλοι πιο δύσκολα – για να επιβιώσουν. Σαν τις κοπέλες στη δεύτερη ιστορία, που σκαρφίζονται τρόπο για να μη μαθευτεί πως πέθανε η γιαγιά τους για να συνεχίσουν να παίρνουν τρεις μερίδες ψωμί με το δελτίο. Ή σαν τον πατέρα στην τέταρτη ιστορία, που ομολόγησε, «ως αυτοβούλως», την κρυψώνα του φίλου του στους Γερμανούς.

Η Ελισάβετ Χρονοπούλου δεν κρίνει τους χαρακτήρες της, αλλά προσπαθεί να τους κατανοήσει. Ακόμα κι αυτούς που βρίσκονται στο αντίπαλο στρατόπεδο, σαν τον χερ Ότο, τον Γερμανό στρατιώτη που ετοιμάζεται να φύγει από την Ελλάδα για τη Ρωσία. «Δεν θα γυρίσει το καημένο από κει που πάει και το ξέρει», γράφει χαρακτηριστικά.

Ο «έτερος εχθρός», άλλωστε, που είναι υπαρκτός από την αρχή μέχρι το τέλος στο βιβλίο δεν είναι άλλος από τον φόβο. Φόβος υποδόριος, φόβος διαμαρτυρόμενος, φόβος μεταμφιεσμένος. Φόβος για το τι θα ξημερώσει αύριο και τι θ’ αφήσει η εποχή αυτή ως παρακαταθήκη στον καθέναν τους την επόμενη μέρα. Φόβος για τις αναμνήσεις που θα ξεπηδούν στο μέλλον στο μυαλό του καθενός‧ σε άλλον αλλοιωμένες, σε άλλον μισοξεχασμένες, σε άλλον ανασκευασμένες. «Στα χαρτιά βασιζόμαστε, όχι στις αναμνήσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά η Ελισάβετ Χρονοπούλου για να τις ξορκίσει και να μπορέσουν οι άνθρωποι να συνεχίσουν χωρίς τύψεις και ενοχές τη ζωή τους. Αν και δεν μπορούν. Το γνωρίζουν καλά όλοι τους. Αυτό είναι το τίμημα της επιβίωσης που πρέπει να πληρώσουν. Ο «έτερος εχθρός» ανατέμνει μία από τις πιο δύσκολες εποχές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αλλά δεν είναι μόνο ένα βιβλίο για τα περασμένα. Είναι ένα βιβλίο που μιλάει για τα συναισθήματα της ντροπής, του φόβου και της ενοχής, συναισθήματα επίκαιρα πολύ σήμερα λόγω της οικονομικής κρίσης. Συναισθήματα που ψάχνουν κι αυτά τη δική τους διέξοδο για να μην κατακάτσουν και γίνουν το δικό μας τίμημα της επιβίωσης που θα κληθούμε να πληρώσουμε.Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις και θα το βρείτε στα Public.

Παναγιώτης Κολέλης, συγγραφέας