Φωτογραφία Τοπίου: εικόνες από γη, ουρανό και θάλασσα

Η καθημερινότητα και η επανάληψη της ίδιας ρουτίνας, μας κάνει να ξεχνάμε ότι γύρω μας υπάρχει ένας κόσμος απέραντης φυσικής ομορφιάς και τεράστιας ποικιλότητας, που μπορεί κανείς να ανακαλύψει και να καταγράψει σε εικόνα, εξορμώντας με εργαλείο τη φωτογραφική του μηχανή. Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για φωτογραφήσεις φυσικών τοπίων. Άλλοτε ο σκοπός μας είναι απλώς η καταγραφή των τοπίων του τόπου αναψυχής μας, αλλά ο φωτογράφος με πραγματικό μεράκι και διάθεση για εξερεύνηση, θα πραγματοποιήσει ταξίδια και σύντομες εξορμήσεις… «εκτός των τειχών» με στόχο την αποτύπωση της άγριας ομορφιάς των φυσικών τοπίων, την επίδραση που έχει η ανθρώπινη δραστηριότητα πάνω σε αυτό. Η τεχνική αρτιότητα στις φωτογραφίες μας δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά σίγουρα οι σωστές τεχνικές φωτισμού, έκθεσης, σύνθεσης είναι απαραίτητες για να γράψουμε τη δική μας σύντομη ιστορία μέσα από την εικόνα που καταγράφουμε. Για το τι σημαίνει φωτογραφία τοπίου, μερικές βασικές αρχές που μπορούμε να ακολουθήσουμε, αλλά και ένα σύντομο σχετικό βίντεο γύρω από αυτό το θέμα, μπορείς να δεις στην ιστοσελίδα του μεγάλου φωτογραφικού διαγωνισμού Public moments. Εδώ θα συνοψίσουμε μερικά πρακτικά θέματα που θα σε βοηθήσουν να δεις τη φωτογραφία τοπίου με… άλλο μάτι, αλλά και ορισμένες προτάσεις για τις κατάλληλες φωτογραφικές μηχανές και τον εξοπλισμό που θα σε βοηθήσει να εκφραστείς καλύτερα μέσα από τη φωτογραφία τοπίου.

Φως και κατάλληλη ώρα

Το Α και το Ω σε κάθε φωτογραφικό είδος είναι φυσικά το φως. Όσον αφορά στη φωτογραφία τοπίου, το φως μπορεί να αλλάξει εντελώς το χαρακτήρα της φωτογραφίας μας, ανάλογα με το ποια στιγμή της ημέρας φωτογραφίζουμε. Το καλοκαίρι, ειδικά αν βρισκόμαστε σε ένα όμορφο κυκλαδίτικο νησί με κατάλευκα σπίτια, οι καλύτερες φωτογραφίες θα βγουν όταν ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς από πάνω μας και φωτίζει εξίσου όλες τις πλευρές από τα στενά σοκάκια και τους τοίχους των σπιτιών από κάθε μεριά. Το πρωί το φως είναι πιο απαλό και τα χρώματα έχουν μια μεταξένια αίσθηση. Είναι η κατάλληλη ώρα για φωτογραφίες με απάνεμα νερά, ομιχλώδη τοπία, ουρανούς με μενεξεδένιες αποχρώσεις. Το απόγευμα είναι η καλύτερη ώρα για φωτογραφίες με έντονες αντιθέσεις φωτός και σκιάς. Οι σκιές των δέντρων, των βουνών, των κτιρίων και κάθε γενικά αντικειμένου, είναι μεγάλες και αδρές, το φως είναι έντονο και τα χρώματα είναι εξίσου πιο έντονα και κορεσμένα. Μεγάλη προσοχή θέλει η σωστή φωτομέτρηση όταν το φως μας γύρω είναι εκτυφλωτικό ή φωτογραφίζουμε κατάλευκα χιονισμένα τοπία ή άσπρα σπίτια: καλό είναι, όταν ο φακός εστιάζει σε ένα έντονα λευκό αντικείμενο, να ανεβάσουμε λίγο την τιμή έκθεσης (EV: exposure value) κατά +1 ή +2 μονάδες, γιατί σε διαφορετική περίπτωση στη φωτογραφία μας τα αντικείμενα θα εμφανιστούν μουντά.. Η συννεφιά είναι ο μεγάλος εχθρός του φωτογράφου, που θέλει να καταγράψει σε όλο του το μεγαλείο το φως και το χρώμα των καλοκαιρινών τοπίων. Όμως, αν ο σκοπός μας είναι να καταγράψουμε ακριβώς την εικόνα ενός ανταριασμένου συννεφιασμένου ουρανού, η νέφωση θα γίνει ξαφνικά σύμμαχός μας. Σε αυτή την περίπτωση όμως, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε άλλες τεχνικές και τα εργαλεία που μας δίνει η μηχανή μας για να αποφύγουμε εικόνες με κακή έκθεση: μπορούμε να αυξήσουμε την ευαισθησία ISO, την τιμή του διαφράγματος για να μπει περισσότερο φως – εξαιτίας ακριβώς του μειωμένου φωτισμού λόγω της συννεφιάς, ενώ σχεδόν όλες οι μοντέρνες μηχανές πλέον διαθέτουν και λειτουργία HDR, η οποία θα μας βοηθήσει να καταγράψουμε περισσότερες λεπτομέρειες και χρωματικές διαφοροποιήσεις του τοπίου μας.Τη νύχτα μπορείς να βγάλεις… «εξωπραγματικές» φωτογραφίες συνδυάζοντας με θαυμάσιο τρόπο το αμυδρό φως του έναστρου ουρανού με τις πηγές τεχνητού φωτισμού που τυχόν υπάρχουν στην εικόνα. Για τέτοιες φωτογραφίες τοπίου αστροφωτογραφίας απαιτείται μεγαλύτερος βαθμός δεξιότητας, όμως μπορείς να ξεκινήσεις με την εξής βασική αρχή: τοποθετείς τη μηχανή σου σταθερή σε κάποιο σημείο και φωτογραφίζεις με μεγάλο χρόνο έκθεσης, αρκετά δευτερόλεπτα, μεγάλη τιμή έκθεσης ISO και, αν η μηχανή σου διαθέτει δυνατότητα “bulb”, πρακτικά δηλαδή με όσο χρόνο έκθεσης θέλεις εσύ, ακόμη το καλύτερο.

Ορίζοντας και νοητές γραμμές

Μια πολύ βασική αρχή της φωτογραφίας τοπίου είναι η σωστή αξιοποίηση των φυσικών γραμμών, ειδικά αυτή του ορίζοντα. Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο οι φωτογραφίες που τραβάμε να έχουν στραβό ορίζοντα, κάτι που χαλάει ολόκληρη τη σύνθεση. Ένας σχεδόν απαράβατος κανόνας είναι ορίζοντάς μας να είναι τέλεια οριζόντιος, σαν «αλφαδιασμένος». Η φωτογραφική σου μηχανή θα σε βοηθήσει σε αυτό, καθώς σχεδόν πάντα περιέχεται μια ρύθμιση για εμφάνιση πλέγματος (grid), που θα σε βοηθήσει να καδράρεις σωστά το τοπίο για εντελώς ίσιο ορίζοντα.Η φωτογραφία σου θα έχει πολύ μεγαλύτερη αισθητική, αλλά και αφηγηματική αξία, αν ακολουθεί κάποιες γραμμές που σχηματίζονται από φυσικά ή τεχνητά στοιχεία μέσα στο πλαίσιο («κάδρο») της φωτογραφίας. Ένας δρόμος, ένα μονοπάτι, μια σειρά από φώτα τη νύχτα σε έναν δρόμο ή μια λεωφόρο, μια ακτογραμμή, μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την καταγραφή μιας έξυπνης προοπτικής που θα δώσει διαφορετικό χαρακτήρα στη φωτογραφική σύνθεσή σου.

Διαφορετικοί φακοί – διαφορετικά θέματα

Για τα τοπία, βολεύει περισσότερο ένας φακός με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο άνοιγμα, έτσι ώστε να καταγράφει περισσότερα στοιχεία σε μεγαλύτερη γωνία οπτικού πεδίου. Έτσι ένας φακός με προδιαγραφές εστιακής απόστασης από 15mm μέχρι 50mm θα μας βοηθήσει περισσότερο σε αυτό. Όταν όμως θέλουμε να πάμε πολύ μακριά, να εστιάσουμε σε ένα μακρινό αντικείμενο, να φωτογραφίσουμε από μακριά ένα άγριο ζώο, το οποίο δεν μπορούμε να πλησιάσουμε γιατί θα το φοβίσουμε, τότε θα μας βολέψει ένας φακός με μεγάλη εστιακή απόσταση – ή όπως λέμε ένας «τηλεφακός». Ένας δημοφιλής τηλεφακός είναι ένας μεταβλητής εστιακής απόστασης 55-200mm.Αν θέλουμε να καταγράψουμε ένα γρήγορα κινούμενο αντικείμενο, ένα ζώο που περπατά ή τρέχει, ή ένα πουλί που πετάει, σίγουρα ένας τηλεφακός θα μας βοηθήσει πολύ. Ωστόσο, όσο περισσότερο κάνουμε «ζουμ», εστιάζουμε δηλαδή πάνω σε μακρινά αντικείμενα, τόσο δυσκολότερη είναι μια σταθερή φωτογράφηση, γιατί κάθε τρεμόπαιγμα και αστάθεια του χεριού μας, κάθε απότομη κίνηση, μεταφράζεται σε μεγαλύτερο κούνημα της μηχανής με αποτέλεσμα η φωτογραφία να κινδυνεύει να βγει «κουνημένη» ή «φλουταρισμένη» όπως λέμε.Αν θέλουμε λοιπόν καθαρή μακρινή λήψη, σε αυτό θα μας βοηθήσει πολύ αν η μηχανή μας ή ο φακός μας διαθέτει σταθεροποιητή εικόνας (“stabilization” ή “stabilizer”). Επίσης πολύ θα μας βοηθήσει μια μηχανή η οποία επιτρέπει εστίαση και παρακολούθηση στο αντικείμενό μας (“focus” και “tracking”). Ένα άλλο «μυστικό» είναι να χρησιμοποιήσουμε πολύ μικρό χρόνο έκθεσης για να «παγώσουμε» την κίνηση ή/και να χρησιμοποιήσουμε την κατάσταση “burst” (ταχυφωτογράφηση) για να βγάλουμε πολλές απανωτές φωτογραφίες του θέματός μας.

Άλλα χρήσιμα εργαλεία

Μια υδατοστεγής θήκη μπορεί να μετατρέψει την μηχανή μας σε υποβρύχια για πραγματοποίηση εντυπωσιακών υποβρύχιων λήψεων. Φυσικά θα πρέπει η θήκη να είναι ειδικά σχεδιασμένη για το μοντέλο της μηχανής που χρησιμοποιούμε.Ένα τρίποδο θα μας βοηθήσει να βγάλουμε σταθερές φωτογραφίες, ειδικά με μεγάλους χρόνους έκθεσης.Ένα πολωτικό φίλτρο προσαρμοσμένο στο φακό μας θα μας βοηθήσει να βγάλουμε καθαρότερες εικόνες μιας παραλίας ή μιας λίμνης ή ενός ποταμού, αφού θα αφαιρέσει τις ανεπιθύμητες αντανακλάσεις του ηλιακού φωτός.Μια δεύτερη μπαταρία ή ένας φορτιστής USB θα μας βοηθήσει να βγάλουμε περισσότερες φωτογραφίες, και δε θα μας αφήσει στα… κρύα του λουτρού, όταν είμαστε μακριά από τον πολιτισμό και το… ρεύμα.Η σύνδεση WiFi και Bluetooth της μηχανής θα μας επιτρέψει να τραβάμε φωτογραφίες εξ αποστάσεως με το smartphone ή το tablet μας, αλλά και να αποθηκεύουμε τις φωτογραφίες στο κινητό ή το tablet και να αδειάζουμε το χώρο από την κάρτα μνήμης της μηχανής.

Ιδανικές φωτογραφικές μηχανές φέτος το καλοκαίρι

Canon IXUS 180 και 190: Αν θέλεις μια compact, οικονομική και εύκολη στη μεταφορά και χρήση φωτογραφική μηχανή, τα δύο μοντέλα IXUS 180 και IXUS 190 θα σε καλύψουν θαυμάσια. Οι μηχανές διατίθενται σε αρκετά χρώματα για να ταιριάζουν με το δικό σου στυλ. Οι συγκεκριμένες μηχανές προτείνονται για χρήση με το αυτόματο σύστημα Smart Auto που αντιλαμβάνεται το είδος του θέματος που θέλεις να φωτογραφίσεις και επιλέγει μια από τις 32 σκηνές που υποστηρίζονται. Επίσης υποστηρίζονται εντυπωσιακά εφέ που αλλάζουν τελείως τις λήψεις σου, δίνοντάς τους διαφορετική χροιά, χωρίς να επηρεάζουν ούτε στο ελάχιστο την ποιότητά τους. Τα δύο μοντέλα είναι πολύ παρόμοια μεταξύ τους, αλλά ο φακός της IXUS 190 παρέχει μεγαλύτερο ζουμ (10x αντί για 8x της IXUS 185) και ελαφρά καλύτερο διάφραγμα.Canon EOS EOS M10 15-45mm: H Canon EOS M10 είναι η απόλυτη compact μηχανή προσιτού κόστους για τον αρχάριο, ή και για τον πεπειραμένο φωτογράφο που θέλει μια ευέλικτη δεύτερη μηχανή. Με αυτό το πακέτο που προτείνουμε, μπορείς να έχεις τέλεια εικόνα, τόσο σε τοπία, όσο και σε πιο ειδικά θέματα, π.χ. ένα στιγμιότυπο από τα σοκάκια μιας γραφικής πόλης, μια ομαδική φωτογραφία της παρέας στην ταβέρνα, ένα πορτρέτο ή μια selfie με φόντο ένα αιγαιοπελαγίτικο τοπίο. Ο φακός 15-45mm είναι ιδανικός για τοπία και πανοραμικές λήψεις και ο μικρός φορητός εκτυπωτής που περιλαμβάνεται στο πακέτο θα σου επιτρέψει να αποτυπώνεις τις ξεχωριστές σου φωτογραφίες επί τόπου και τις μοιράζεσαι με όποιους θέλεις.Canon EOS 1300D 18-55mm: H Canon EOS 1300D είναι μια εξαιρετική πρόταση για όσους θέλουν μια «καθαρόαιμη» μηχανή DSLR, η οποία να είναι συμβατή με την τεράστια γκάμα φακών Canon EF. Ο στάνταρ φακός που περιέχεται στη συσκευασία θα σε καλύψει σε πολλές από τις περιπτώσεις που προαναφέραμε, ενώ ο αισθητήρας διακρίνεται για την πολύ υψηλή ευαισθησία ISO 6.400, η οποία σου επιτρέπει να βγάζεις φωτογραφίες χωρίς φλας ακόμη και σε πολύ αμυδρό φως. Στο πακέτο προσφοράς που σου προτείνουμε, περιλαμβάνεται μια κάρτα μνήμης 8GB και μια αυθεντική τσάντα μεταφοράς Canon.Canon EOS 1300D 18-55m + 75-300mm: Αν ο βασικός φακός 18-55mm δεν καλύπτει όλες σου τις ανάγκες, έχουμε ένα δεύτερο kit για την Canon EOS 1300D, αυτή τη φορά με τον επιπλέον τηλεφακό 70-300mm, ο οποίος θα σου επιτρέψει να φωτογραφίσεις μακρινά αντικείμενα, ζώα, πλοία, οικήματα και άλλα δυσδιάκριτα, με το μάτι, θέματα – κάτι για το οποίο το ενσωματωμένο stabilizer θα σε βοηθήσει αφάνταστα.