Λεονάρντο ντα Βίντσι: 500 χρόνια από τον θάνατό του

500 χρόνια πέρασαν από τις 2 Μαΐου του 1519 όταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι πέρασε στην αθανασία στη γαλλική πόλη Αμπουάζ του Λίγηρα. Δεν είναι τυχαίο πως από το διάσημο αυτό κάστρο θα ξεκινήσουν οι φετινοί εορτασμοί για τον «Homo Universalis» της Ιταλικής Αναγέννησης.

Με αφορμή τη σημαντική επέτειο, το έργο και η ζωή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι έρχονται ξανά στο προσκήνιο. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως ο ιταλός υπήρξε ένας από τους πλέον ιδιοφυείς και πολυπλευρους ανθρώπους (ήταν ταυτόχρονα ζωγράφος, γλύπτης, εφευρέτης, αρχιτέκτονας, μηχανικός και επιστήμονας) που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στον πλανήτη μας. Οι καθημερινές τεράστιες ουρές στο Λούβρο που αποτίνουν φόρο τιμής στο αινιγματικό χαμόγελο της «Μόνα Λίζα», αποδεικνύουν πόσο πρωτοποριακός και ταυτόχρονα κλασικός παραμένει ο μεγάλος αυτός δημιουργός.

Ο Ντα Βίντσι γεννήθηκε το 1452 έξω από τη Φλωρεντία, στο χωριό Βίντσι στους λόφους της Τοσκάνης. Ήταν νόθο παιδί και οι γονείς του ανήκαν σε διαφορετικές κοινωνικές τάξεις. Ο Λεονάρντο μεγάλωσε με τον δικηγόρο πατέρα του στην Φλωρεντία και στα 14 στάλθηκε ως μαθητευόμενος στο εργαστήριο του φλωρεντίνου ζωγράφου και αρχιτέκτονα, Αντρέα ντελ Βερόκιο, με τον οποίο παρέμεινε έως το 1480.

Ήδη από το 1470 είχε καθιερωθεί ως σημαντικός ζωγράφος, ενώ το 1482 μετακομίζει στο Μιλάνο και εκεί ζωγραφίζει την «Παναγία των Βράχων», έναν πίνακα που τον καθιέρωσε. Διάσημες έγιναν και οι μελέτες του πάνω στην ανθρώπινη ανατομία, ιδίως ο λεγόμενος «Άνθρωπος του Βιτρούβιου» που σχεδιάστηκε σε ένα από τα ημερολόγιά του περίπου το 1490. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται «Κανόνας των Αναλογιών».

Το διάστημα 1495-1498, έπειτα από παραγγελία του Λουδοβίκου Σφόρτσα, ζωγράφισε τον «Μυστικό Δείπνο» στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία ντε λε Γκράτσιε. Τον Ιούνιο του 1502 διορίζεται από τον Καίσαρα Βοργία «στρατιωτικός αρχιτέκτονας και μηχανικός» και τον επόμενο χρόνο επιστρέφει στη Φλωρεντία όπου ο Φραντσέσκο ντελ Τζοκόντο του αναθέτει να ζωγραφίσει το πορτρέτο της συζύγου του, της περίφημης Τζοκόντα.

Την περίοδο 1508-1512 ζει σχεδόν αποκλειστικά στο Μιλάνο όπου εργάστηκε ως αρχιτέκτονας και συνέβαλε στην επέκταση του αρδευτικού συστήματος. Το 1513, ο Λεονάρντο επισκέπτεται τη Ρώμη και στην παπική αυλή καταπιάνεται με διάφορα επιστημονικά πειράματα και μελέτες. Μεταξύ των διάφορων εφευρέσεών του, σχεδιάζει το έργο της αποξήρανσης των ελών της περιοχής Ποντίνι, νότια της Ρώμης.

Το 1516 δέχεται την πρόσκληση του βασιλιά της Γαλλίας, Φραγκίσκου Α’ και εργάζεται ως ζωγράφος της βασιλικής αυλής. Στα τρία χρόνια που έζησε στη χώρα αυτή, ο Ιταλός φιλοτέχνησε σπουδαία έργα της παγκόσμιας κληρονομιάς, όπως ο «Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής» με την δικής του έμπνευσης μέθοδο του σφουμάτο.

Παράλληλα, συνέχισε τα πειράματά του, απασχολούμενος με αρχιτεκτονικά και αρδευτικά σχέδια. Στις 23 Απριλίου του 1519 συνέταξε τη διαθήκη του και άφησε την τελευταία του πνοή στις 2 Μαΐου, κοντά στον βασιλικό πύργο του Αμπουάζ.

Άφησε πίσω του περισσότερες από 6.000 σελίδες με σημειώσεις που περιλαμβάνουν από σκέψεις και στοχασμούς μέχρι ανέκδοτα και λίστες για προμήθειες. 

Είναι προφανές πως η βιβλιογραφία για την κορυφαία αυτή προσωπικότητα είναι σημαντική σε έκταση και σε ποιότητα. Κάποιες από τις πλέον ενδιαφέρουσες επιλογές βιβλίων  για τον Λεονάρντο ντα Βίντσι και το έργο του - είτε στα ελληνικά είτε στα αγγλικά - μπορείς να βρεις σε ένα κατάστημα Public ή στο public.gr.