Λίγες και μία νύχτες: συνέντευξη με τον συγγραφέα Ισίδωρο Ζουργό

Περίληψη: Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και υπηρετεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση...

Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και υπηρετεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος. Έχει δυο παιδιά και σήμερα εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορα περιοδικά δημοσιεύοντας ποίηση και πεζογραφία, καθώς και βιβλιογραφικά κριτικά σημειώματα. Έχει επίσης ασχοληθεί με θέματα διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο και ιστορίας της εκπαίδευσης. Αποκλειστικά για το Public Blog, η βιβλιοφάγος Βικτωρία Αλεξίου, την οποία θα βρείτε ανάμεσα στα δεκάδες βιβλία στο Public του the Mall Athens , συνάντησε τον συγγραφέα, με αφορμή το νέο του βιβλίο “Λίγες και Μία Νύχτες” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.Ο τίτλος του νέου σας βιβλίου παραπέμπει αυτόματα στο "Χίλιες και μία νύχτες", ένα από τα πιο δημοφιλή στο δυτικό κόσμο έργα της αραβικής λογοτεχνίας. Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;Γεννήθηκε από ένα ιστορικό γεγονός που αποδείχτηκε αρκετό να εξάψει τη μυθιστορηματική φαντασία. Τον Απρίλιο του 1909 οδηγείται αιχμάλωτος στη Θεσσαλονίκη ο Αβδούλ Χαμίτ ο Β΄, σουλτάνος επί 33 έτη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η επαναστατική επιτροπή των Νεότουρκων τον φυλακίζει σε μια από τις επιβλητικότερες επαύλεις της Θεσσαλονίκης, στη Βίλα Αλλατίνι, όπου θα παραμείνει έγκλειστος για τρία χρόνια. Η εξορία και ο κατ’ οίκον περιορισμός του σουλτάνου κυριαρχεί στην ειδησιογραφία όχι μόνο του πολύγλωσσου τύπου της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες. Το γεγονός διανθίζεται στον καθημερινό Τύπο με πολλές φήμες και μύθους, ώστε να πυροδοτείται η λαϊκή φαντασία και αυτή η περιπέτεια του έκπτωτου μονάρχη να λάβει χαρακτήρα λαϊκού μυθιστορήματος. Η ώρα πάντως του δικού μου μυθιστορήματος έρχεται όταν επινοείται ο βασικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Λευτέρης Ζεύγος, ο γιος του κηπουρού της βίλας, ένα εντεκάχρονο αγόρι που τα πρωινά πουλάει εφημερίδες στους δρόμους και τα απογεύματα σκάβει στον κήπο της έπαυλης Αλλατίνι. Μπροστά στα μάτια του ανοίγεται για λίγες νύχτες ένας παραμυθένιος κόσμος που έχει το άρωμα της Ανατολής με τη θέα ενός γέρου βασιλιά, που περιστοιχίζεται από ευνούχους, υπηρέτες, συμβούλους και αξιωματούχους, για να μη μιλήσουμε για τα αρώματα, τα φερμένα από το παλάτι του Γιλδίζ, τους εντυπωσιακούς παπαγάλους και τις λευκές αυτοκρατορικές γάτες.Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση από τις "Λίγες και μία νύχτες" και για ποιον λόγο;Βλέπω το βιβλίο ως μια αρραγή ενότητα και δεν μπορώ να ξεχωρίσω ούτε φράση ούτε παράγραφο. Άλλωστε σε κάθε μυθιστόρημα μια φράση δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια παρωνυχίδα, μια τρίχα σε ένα ολόκληρο κορμί, ένα θρόισμα σε έναν κόσμο που τον τραντάζουν καταιγίδες.Διαβάζοντάς το, κατανοούμε πως είναι ένα μυθιστόρημα που αναφέρεται στο κυνήγι του πλούτου και της αναζήτησης της ευτυχίας -κάτι που κυνηγούσαν και οι Έλληνες των τελευταίων δεκαετιών.Νομίζω ότι η αναζήτηση της ευτυχίας μέσω του πλουτισμού είναι διαχρονικό χαρακτηριστικό των πιο πολλών ανθρώπων. Χωρίς αμφιβολία στην εποχή της νεωτερικότητας το χρήμα βρέθηκε στην κορυφή των επιδιώξεων εκμεταλλευόμενο την κρίση και αποδυνάμωση παλαιότερων ιδανικών, όπως το έθνος, η υπακοή στον θείο λόγο, η σωτηρία της ψυχής κ.ά. Το μυθιστόρημα για το οποίο συζητάμε διαδραματίζεται στον εικοστό αιώνα, εποχή κατά την οποία η ελληνική κοινωνία έρχεται σε πρώτη επαφή με τις βασικές νεωτερικές αξίες.Συνιστά η συγγραφή διέξοδο από τη σύγχρονη εποχή γενικευμένης κατάρρευσης για εσάς;Η τέχνη στη μακρόχρονη ιστορία της είχε ανέκαθεν ένα ιαματικό χαρακτήρα αφενός για τον δημιουργό, αφετέρου και για τους ανθρώπους που την καταναλώνουν ή, για να το πούμε πιο απλά, που τη χαίρονται. Η γραφή γεννιέται και υπάρχει για να θυμίζει στους ανθρώπους τα πραγματικά σημαίνοντα της ζωής, για να τους βοηθά να αναγνωρίζουν μέσα στα πολλά που μας περιβάλλουν αυτά που έχουν διαχρονική αξία, κάτι ιδιαίτερα πολύτιμο σε εποχές κατάρρευσης.Ως δάσκαλος θεωρείτε πως οι "ρευστοί καιροί" στους οποίους ζούμε υποψιάζουν τα παιδιά για το τι τα περιμένει στην πορεία, στερώντας τους ήδη την αθωότητα και την ξεγνοιασιά της παιδικής ηλικίας; Καταρχήν θέλω να σας ευχαριστήσω γιατί χρησιμοποιείτε τη διατύπωση ως δάσκαλος αντί αυτού του ανεκδιήγητου σα δάσκαλος. Ως δάσκαλος, λοιπόν, και ύστερα από μια συμβίωση τριάντα χρόνων με τα παιδιά μπορώ να σας βεβαιώσω πως αυτή η αξιοζήλευτη αρετή – ευλογία της παιδικότητας παραμένει ευτυχώς αναλλοίωτη. Για την τωρινή, όμως, αίσθηση που βιώνουν τα νέα παιδιά στην εφηβική ηλικία, γυμνάσιο και λύκειο, εκεί κοντά στα πρόθυρα της ενηλικίωσης, δεν μπορώ να σας διαβεβαιώσω.Ασχολείστε με το Διαδίκτυο;Είμαι ένας απλός χρήστης Διαδικτύου, εξαρτημένος πιο πολύ από τον παλιότερο κόσμο της γνώσης, από τη μυρωδιά του χαρτιού και τον ψίθυρό του την ώρα που γυρίζουν οι σελίδες. Δεν έχω Facebook ούτε ιστοσελίδα. Αυτό δε σημαίνει ότι τα απορρίπτω εξ ορισμού, απλώς μέχρι τώρα στη ζωή μου έτυχε να έχω άλλες προτεραιότητες. Συμμερίζομαι φυσικά όπως και πολλοί άλλοι την αίσθηση ότι ζούμε μια κακόγουστη εποχή ηλεκτρονικής φλυαρίας και αγένειας, αλλά αυτό έχει να κάνει με εμάς τους ίδιους και όχι με το μέσο αυτό καθ’ αυτό.Ποια η άποψή σας για το e-book;Η ιστορία της γραφής και της ανάγνωσης έχει περάσει τις τελευταίες χιλιετίες από την πέτρα, το κεραμίδι, τον πάπυρο, την περγαμηνή, το χαρτί και τώρα είναι η ώρα της οθόνης. Δεν ανησυχώ από αυτά που ακούγονται αριστερά και δεξιά για το τέλος των βιβλίων και τα παρόμοια. Στην ανθρώπινη ιστορία ό,τι είναι πιο λειτουργικό προχωρά και υποκαθιστά το προηγούμενο. Έχει καμιά σημασία μήπως το υλικό γραφής του Αισχύλου; Ο άνθρωπος είναι πάντα ο ίδιος, όπως και οι αγωνίες του, που χαράσσονται είτε στην άμμο είτε σε ipad.Το βιβλίο διερωτάται για τα άγονα χωράφια της γραφής και συνιστά κατά συνέπεια το κοίταγμα του ίδιου του μυθιστορήματος στον καθρέφτη. Ποιοι λόγοι σας οδήγησαν να αναφερθείτε στην τέχνη του γράφειν;Κατά κύριο λόγο οι δικές μου ερευνητικές αγωνίες για τη φύση και το χαρακτήρα της συγγραφικής δημιουργίας. Το "Λίγες και μία νύχτες" φιλοδοξεί να δώσει χώρο ακόμη και στο making of του ίδιου του του εαυτού, να προσθέσει μερικά σχόλια, αλλά και ερωτήματα για το γραμματειακό είδος που ονομάζεται μυθιστόρημα, τη σκοτεινή του πλευρά και τα έγκατά του, για τους δορυφόρους και τους γαλαξίες του, στους οποίους ίσως κάποτε καταφέρει να πετάξει.Ο Philip Kerr είχε προτρέψει σε συνέντευξή του όποιον επιθυμεί να γίνει συγγραφέας τα ακόλουθα: "Να έχεις ένα αγαπημένο βιβλίο και να το κρατάς μέσα σου. Διάβαζε συχνά μερικές σελίδες του και σκέψου γιατί είναι το αγαπημένο σου". Εσείς τι θα συμβουλεύατε έναν επίδοξο συγγραφέα;Προσυπογράφω τη συμβουλή του Philip Kerr και θα μπορούσα να προσθέσω και άλλα πολλά ακόμη για το θέμα. Νομίζω ότι ο πυρήνας όλων αυτών των σκέψεων θα μπορούσε να διατυπωθεί ως εξής: Φρόντισε να γίνεις πρώτα ένας αναγνώστης με έντονα αναγνωστικά πάθη, συμπάθειες και αντιπάθειες. Η ταυτότητα του συγγραφέα προϋποθέτει την αναγνωστική συνείδηση και εμπειρία, όπως το να οδηγήσεις μηχανή έχει ως προαπαιτούμενο να μάθεις να οδηγείς ποδήλατο.Ποια η αποψή σας αναφορικά με την ελληνική λογοτεχνία εν συγκρίσει με τη σύγχρονη ξένη λογοτεχνία;Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη που πρέπει να διανύσουμε, ιδιαίτερα στην πεζογραφία, μιας και είναι βέβαιο πως στην ποίηση τα πηγαίνουμε καλύτερα. Χρειάζονται πολλά καλά μυθιστορήματα, όπως και συλλογές διηγημάτων, βιβλία που θα μπορούσαν ίσως να διαρρήξουν αυτή την περίεργη εσωστρέφεια της ελληνικής πεζογραφίας και να απλωθούν σε όλο τον κόσμο. Χρειάζεται όμως και από την πλευρά της πολιτείας μια πολιτική βιβλίου με συνέχεια και συνέπεια, πολιτική και στήριξη την οποία αναζητούμε εδώ και χρόνια, αλλά αυτή κάπου κρύβεται.Ποια ενδιαφέροντα βιβλία διαβάσατε αυτήν την περίδο και θα μας προτείνατε να διαβάσουμε;Όσο έγραφα το "Λίγες και μία νύχτες" τα αναγνώσματά μου ήταν σχετικά με το θέμα και την εποχή στην οποία αναφέρεται, οπότε δε θα με βρείτε και ιδιαίτερα ενημερωμένο σε πρόσφατες κυκλοφορίες. Επειδή, όμως, το βιβλίο είναι ένα προϊόν που δεν έχει ημερομηνία λήξης, ας μιλήσουμε για μερικά ενδιαφέροντα βιβλία ανεξαρτήτως του πότε έχουν εκδοθεί. Επομένως, θα σας συνέστηνα τον Yuval Noah Harari για τη μελέτη του "Sapiens, μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου" από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, τα "Έθιμα ταφής" της Hanna Kent από τον Ίκαρο και αυτό που διαβάζω τις τελευταίες ημέρες, το "Δέντρο από καπνό" του Ντένις Τζόνσον από τις εκδ. Πατάκη, το οποίο κέρδισε και το National Book Award 2007."

Βικτώρια Αλεξίου