Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2022: σήμερα το internet γίνεται πιο ασφαλές!

Η σημερινή ημέρα είναι ιδιαίτερη, όχι για το ίδιο το internet αλλά για εμάς που το χρησιμοποιούμε. Είναι η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου και "γιορτάζεται" κάθε χρόνο, τη δεύτερη μέρα της δεύτερης εβδομάδας του δεύτερου μήνα, ήτοι σήμερα Τρίτη, 8 Φεβρουαρίου. Καθιερώθηκε μετά από την πρόταση της Επιτρόπου Viviane Reding και αποτελεί "παράδοση" με στόχο την ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών σε θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο.

Στο πλαίσιο της ημέρας αυτής, κινητοποιούνται εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες για να προωθήσουν ασφαλείς πρακτικές κατά τη χρήση του internet, να δώσουν χρήσιμες συμβουλές και να βοηθήσουν τους συμπολίτες τους έτσι ώστε το internet να είναι πιο ασφαλές και να προωθήσουν θετικές χρήσεις της τεχνολογίας. Με τη χρήση του διαδικτύου να έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, τόσο λόγω της πανδημίας όσο και λόγω της μεγάλης ευκολίας στη σύνδεση και τη χρήση του, η γνώση των σωστών και ασφαλών τρόπων χρήσης του είναι πιο σημαντική από ποτέ.

Στην Ελλάδα, το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου είναι ένας φορέας ο οποίος δημιουργήθηκε ακριβώς για τον σκοπό της ενημέρωσης του κοινού σε θέματα ασφάλειας διαδικτύου και είναι ο επίσημος εκπρόσωπος των Ευρωπαϊκών Οργανισμών INSAFE και INHOPE.

Χρήσιμες συμβουλές

Η ασφάλεια στο internet εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από εμάς τους ίδιους και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή ή το smartphone μας. Υπάρχουν κάποιες βασικές "αρχές" τις οποίες θα πρέπει να ακολουθούμε, για να είμαστε πιο ασφαλείς και να μην εκθέτουμε τον εξοπλισμό μας και τον εαυτό μας σε κίνδυνο.

• Ενημερώνουμε τη συσκευή

Φροντίζουμε ώστε το λειτουργικό του υπολογιστή μας (Windows, macOS) να είναι ενημερωμένο με όλα τα updates, αλλά και ο browser που χρησιμοποιούμε (Firefox, Chrome, Edge κ.α.) να είναι ενημερωμένος στην πιο πρόσφατη έκδοση. Καλό θα είναι να έχουμε και σύγχρονες και ενημερωμένες συσκευές σύνδεσης (π.χ. router) στο σπίτι μας, για να είμαστε βέβαιοι για την ασφάλεια του οικιακού δικτύου.

• Λογισμικό

Τα προγράμματα που εγκαθιστούμε, φροντίζουμε να είναι νόμιμα και δεν καταφεύγουμε σε "ύποπτες" πηγές για να κατεβάσουμε "σπασμένες" εκδόσεις. Εάν δεν θέλουμε να πληρώσουμε για κάποιο πρόγραμμα, στο διαδίκτυο υπάρχουν εναλλακτικά δωρεάν προγράμματα για σχεδόν κάθε ανάγκη (π.χ. LibreOffice, VLC, Photoshop Express, GIMP, Paint.NET), τα οποία είναι απολύτως ασφαλή.

• Antivirus

Φροντίζουμε να εγκαταστήσουμε κάποιο πρόγραμμα antivirus σε όλους τους υπολογιστές μας. Υπάρχουν πολλές επιλογές, οι οποίες μάλιστα δεν κοστίζουν ιδιαιτέρως (π.χ. ESET Internet Security), ενώ υπάρχουν και αξιόπιστες δωρεάν λύσεις, με κάπως λιγότερα χαρακτηριστικά. Το antivirus δεν το απενεργοποιούμε ποτέ και για κανέναν λόγο!

• Δεν ανοίγουμε συνημμένα

Τα αρχεία που μας "έρχονται" στο mail χωρίς να γνωρίζουμε τι είναι και χωρίς να περιμένουμε κάτι, δεν τα ανοίγουμε ποτέ, ακόμη και αν φαινομενικά μας τα έχουν στείλει φίλοι ή γνωστοί. Αν κάτι φαίνεται πως έχει σταλεί από κάποιον γνωστό, επικοινωνούμε πρώτα με τον αποστολέα για να σιγουρευτούμε για το αν όντως μας το έστειλε και τι είναι αυτό που μας έστειλε.

• Δεν εγκαθιστούμε άγνωστα προγράμματα

Όλοι έχουμε βρεθεί σε περιπτώσεις γνωστών, φίλων, συγγενών, οι οποίοι θέλουν να εγκαταστήσουν κάποιο "δικό τους" πρόγραμμα στον υπολογιστή μας, για διάφορους λόγους. Είτε γιατί "είναι καλύτερο", είτε γιατί "αυτό ξέρω εγώ", είτε "θα κάνω τη δουλειά μου και θα το ξαναβγάλω". Μην επιτρέπεις σε κανέναν την εγκατάσταση οποιουδήποτε προγράμματος – ναι, ακόμη κι αν το "ξαναβγάλει", ακόμη κι αν είναι "Το καλύτερο". Πολύ περισσότερο, δε, αν είναι "σπασμένο". Μπορείς να τους πεις ό,τι δικαιολογία θέλεις, αλλά μην δέχεσαι την εγκατάσταση προγραμμάτων στον υπολογιστή σου.

• Δεν δανείζουμε τον υπολογιστή

Από τη στιγμή που ο υπολογιστής φύγει από τα χέρια σου, μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε. Ακόμη κι αν εμπιστεύεσαι το άτομο που τον παίρνει, δε μπορείς να γνωρίζεις αν θα τον προσέχει συνεχώς ή αν, μέσω αυτού, αποκτήσει και κάποιος "φίλος φίλου" πρόσβαση. Πολύ περισσότερο, δεν δίνουμε σε κανέναν τους κωδικούς χρήστη. Καλύτερα να δημιουργήσουμε έναν δεύτερο λογαριασμό "guest" με πολύ περιορισμένα δικαιώματα, για όποιον "τυχαίνει" να χρειαστεί υπολογιστή, και πάντα εν τη παρουσία σου.

• Δεν δίνουμε προσωπικά στοιχεία

Πολλές ιστοσελίδες ζητούν στοιχεία, με διάφορες δικαιολογίες. Απλά δεν τα δίνουμε, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (πχ σελίδες δημόσιων υπηρεσιών, τραπεζών κ.λπ.), αλλά και πάλι θα πρέπει να σιγουρευόμαστε ότι έχουμε μπει στη σωστή σελίδα και πως το site είναι ασφαλές, βλέποντας πως η διεύθυνση έχει μπροστά της το https και ο browser έχει το "λουκέτο" της ασφαλούς σύνδεσης δίπλα.

• Συναλλαγές μόνο από το σπίτι

Μπαίνουμε σε τραπεζικά sites ή σελίδες κρατικών υπηρεσιών (π.χ. Taxis) μόνο από το σπίτι μας. Δεν μπαίνουμε ποτέ από άγνωστα "ξεκλείδωτα" δίκτυα, ούτε από δίκτυα καφετεριών ή εστιατορίων.

• Προσοχή στα e-mails

Όποτε βλέπουμε κάποιο e-mail από τράπεζα, ειδικά αν μας πληροφορεί πως "υπάρχει κάποιο πρόβλημα" είτε με τον λογαριασμό μας, είτε με τους κωδικούς μας, είτε με την κάρτα μας, δεν πατάμε ποτέ τα links τα οποία περιέχει. Αν θέλουμε να ελέγξουμε τον τραπεζικό μας λογαριασμό, ανοίγουμε τον browser και πληκτρολογούμε την σωστή διεύθυνση της τράπεζας με το χέρι. Πολλές απάτες γίνονται αντιγράφοντας τα e-mails τραπεζών και αντικαθιστώντας τα links που αυτά περιέχουν για σύνδεση με "άλλους" προορισμούς οι οποίοι είναι σελίδες πανομοιότυπες με αυτές της τράπεζας και έχουν μοναδικό σκοπό το να "κλέψουν" τους κωδικούς μας, κάνοντάς μας να πιστεύουμε πως έχουμε συνδεθεί όντως με τη σελίδα της τράπεζας και να πληκτρολογήσουμε τους κωδικούς μας.

• Δεν στέλνουμε κωδικούς

Καμία τράπεζα ή άλλος οργανισμός δεν πρόκειται να μας στείλει e-mail και να μας ζητήσει να απαντήσουμε στο e-mail, γράφοντας τους κωδικούς μας ή άλλα στοιχεία μας. Οι τράπεζες γνωρίζουν ήδη αυτά τα στοιχεία και δεν πρόκειται να μας τα ζητήσουν, και ειδικά μέσω e-mail, τάχα για "επαλήθευση". Αν λάβουμε κάποιο τέτοιο e-mail, απλά το διαγράφουμε.

• Ισχυροί και μοναδικοί κωδικοί σύνδεσης

Φροντίζουμε να μην χρησιμοποιούμε παντού τον ίδιο κωδικό. Επίσης φροντίζουμε ώστε οι κωδικοί μας να είναι ισχυροί, δηλαδή τυχαίοι, να συνδυάζουν γράμματα, αριθμούς, σύμβολα και να μην είναι ημερομηνίες γέννησης, ονόματα ή παρατσούκλια. Ιδανικά θα πρέπει να έχουμε διαφορετικούς κωδικούς για κάθε site ή υπηρεσία. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε κάποιο password manager για να αποθηκεύουμε αυτούς τους κωδικούς, κρυπτογραφημένους.

• Δεν δεχόμαστε "φίλους"

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι για να μιλάμε με τους φίλους μας. Ο πειρασμός είναι να προσπαθούμε να αυξήσουμε τον αριθμό των φίλων, στέλνοντας αιτήματα φιλίας σε αγνώστους ή και αποδεχόμενοι αιτήματα από αγνώστους. Μην το κάνεις. Ο κάθε χρήστης μπορεί να είναι οποιοσδήποτε· το Facebook ή το Instagram δεν ζητά αποδεικτικά ταυτότητας, επομένως ανοίγεις τον λογαριασμό σου σε πραγματικά αγνώστους, οι οποίοι μπορεί να είναι κακόβουλοι.

• Προστατεύουμε τα παιδιά

Το internet είναι ασφαλές μόνο αν γνωρίζεις τι κάνεις και πού πας. Τα παιδιά θα πρέπει να συνδέονται μέσω ειδικών λογαριασμών με "παιδικές" ρυθμίσεις, αλλά πάντοτε και με την καθοδήγηση και την εποπτεία μας. Προσέχουμε τόσο τους χρήστες με τους οποίους τα παιδιά συνομιλούν, αλλά και έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας για περίεργες συμπεριφορές και σημάδια "εκφοβισμού". Συμβουλεύουμε το παιδί να μην δίνει προσωπικά στοιχεία ή να στέλνει φωτογραφίες σε αγνώστους. Τέλος, οι υπολογιστές και οι άλλες συσκευές θα πρέπει να βρίσκονται σε ανοικτά μέρη (πχ σαλόνι) και όχι σε απομονωμένους χώρους.

Το Public συμμετέχει στην Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου και σε παροτρύνει να βάλεις κι εσύ το λιθαράκι σου έτσι ώστε να απολαμβάνουμε όλοι μας με ασφάλεια το θαυμαστό αυτό μέσο επικοινωνίας, ενημέρωσης, μάθησης και ψυχαγωγίας. Στο Public θα βρεις τις τελευταίες συσκευές με προηγμένα συστήματα ασφαλείας, για να μπορείς να είσαι σίγουρος για το internet στο σπίτι σου!