Αποκλειστικά για το Public Blog, η Βικτωρία Αλεξίου συναντά την συγγραφέα Μαρίνα Γιώτη και παρακάτω ακολουθεί η συνέντευξη που της πήρε.
Κυρία Γιώτη, οι διασκευές των παιδικών παραμυθιών "Σκουφοκοκκινίτσα" και "Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα" αγαπήθηκαν πολύ από τους μικρούς αναγνώστες. Το τρίτο βιβλίο της σειράς "Παραμύθια αλλιώς" είναι ο "Ρεβιθοκοντούλης". Ένα βιβλίο για την ενηλικίωση, τη συνεργασία και κυρίως για το πώς να αντιμετωπίζουμε τους χειρότερους φόβους μας. Μιλήστε μας για αυτό...
Η βασική ιδέα της σειράς είναι να μάθουμε στα παιδιά να χρησιμοποιούν και να αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη. Για να το καταφέρουμε αυτό, διαλέγουμε και ανατρέπουμε πολύ γνωστά παραμύθια, τα οποία έχουν περάσει στη συλλογική μας συνείδηση, οπότε τα γνωρίζουμε απέξω και ανακατωτά από πολύ μικρή ηλικία. Αν και στην αρχική εκδοχή τους πολλά από αυτά είναι αρκετά «σκληρά», έχουν αγαπηθεί πολύ και περνούν μηνύματα που είναι σημαντικά ακόμη και σήμερα. Η
«Κοκκινοσκουφίτσα» μιλάει για τους ξένους και για το πώς να προσέχουμε τι πληροφορίες μοιραζόμαστε, η
«Σταχτοπούτα» για την καλοσύνη και ο
«Κοντορεβιθούλης» για την ενηλικίωση.
Στα «Παραμύθια αλλιώς» (εκδόσεις “Διόπτρα”) κρατάμε την κλασική εκδοχή με κάποιες μικρές αλλαγές, για να γίνουν πιο σύγχρονα και συνεχίζουμε μετά το «ζήσαμε εμείς καλά και αυτοί καλύτερα». Εκεί αγγίζουμε σε κάθε βιβλίο ένα άλλο θέμα, όπως ο ρατσισμός στη
«Σκουφοκοκκινίτσα», η δύναμη της θέλησης στο
«Δυο φορές κι έναν καιρό ήταν η Σταχτοπούτα» ή ο φόβος στον
«Ρεβιθοκοντούλη». Σε αυτό, το τρίτο παραμύθι της σειράς, έχουμε πειράξει αρκετά και την κλασική εκδοχή, χωρίς όμως να αλλοιώσουμε την ιστορία. Στην παραλλαγή το μήνυμα είναι ότι «το αντίδοτο στο φόβο είναι η αγάπη και όταν αυτή μοιράζεται πολλαπλασιάζεται». Ο τρομερός γίγαντας τους παραμυθιού, όταν πάψουμε να τον φοβόμαστε, γίνεται ένα μικρό γεροντάκι.
Ποια ήταν η αφορμή για να γραφτεί η συγκεκριμένη σειρά με τους... ανατρεπτικούς τίτλους;
Μια φράση της κόρης μου, όταν ήταν μόλις πέντε ετών. Ταξιδεύαμε οδικώς και είδαμε στον δρόμο μια αλεπού κι εκείνη φώναξε με ενθουσιασμό :«Μαμά, μια πονηρή αλεπού»! “Γιατί πονηρή”, σκέφτηκα; Είναι όλες οι αλεπούδες πονηρές; Κάπως έτσι άρχισα να ανακαλύπτω το ρατσισμό που υποβόσκει στα κλασικά παραμύθια και τις ταμπέλες που μαθαίνουμε στα παιδιά μας να βάζουν από μικρή ηλικία...
Έχετε επιμεληθεί και την εικονογράφηση στα συγκεκριμένα βιβλία. Σε ποιο βαθμό θεωρείτε πως η εικονογράφηση μπορεί να αναβαθμίσει ή και να αδικήσει ένα καλό κείμενο;
Στα εικονογραφημένα βιβλία, η εικονογράφηση παίζει τεράστιο ρόλο και πρέπει να «συνομιλεί» με το κείμενο. Τα παιδιά αντλούν πληροφόρηση από αυτήν και θέλει πολλή προσοχή και μεράκι, για να την κάνεις καλά. Δεν είναι απλώς διακοσμητική. Η εικόνα και το κείμενο παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο και αν κάποιο από τα δύο υστερεί, τότε το βιβλίο αποτυγχάνει να εκπληρώσει το σκοπό του.
Πώς γίνεται ένα παιδί αναγνώστης; Τι ρόλο μπορούν να παίξουν οι γονείς και οι δάσκαλοι;
Δεν είμαι εκπαιδευτικός, για να σας απαντήσω για το τι πρέπει να κάνουν οι δάσκαλοι, αλλά μπορώ να σας απαντήσω τι πιστεύω ότι μπορεί να κάνει ένας γονιός. Οι γονείς πρέπει να θυμόμαστε ότι είμαστε τα παράδειγμα των παιδιών μας. ‘Ο,τι κάνουμε αποτυπώνεται στη συμπεριφορά τους. Αν μας βλέπουν να διαβάζουμε, παίρνουν το μήνυμα ότι το διάβασμα είναι ένας ωραίος τρόπος να περνάς την ώρα σου. Μπορούμε να τα πηγαίνουμε σε παρουσιάσεις, σε βιβλιοπωλεία ή σε βιβλιοθήκες και να τα αφήνουμε να επιλέγουν τα βιβλία που θέλουν να διαβάσουν. Να συζητάμε μαζί τους τι διαβάσαμε και να ανταλλάσουμε απόψεις. Να κάνουμε ό,τι μπορούμε, για να τους δείξουμε ότι το διάβασμα μπορεί να είναι καταπληκτική διασκέδαση και όχι αγγαρεία.
Ο Μπόρχες διατεινόταν πως "καλύτερα οι λέξεις να είναι αόρατες". Τα παιδιά είναι σίγουρα πιο ανοιχτά και η φαντασία τους καλπάζει, όταν διαβάζουν. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή;
Ναι συμφωνώ. Αν και από την εμπειρία μου με τα παιδιά είδα ότι δεν τα περιόρισε ποτέ το κείμενο. Αυτό είναι το έναυσμα. Εκείνα πάντα έχουν το χάρισμα να φτιάξουν κάτι εντελώς καινούργιο από κάτι που θα τους δώσεις. Ίσως το περισσότερο κείμενο είναι για τους γονείς. Ένα εργαλείο για να βοηθήσει εκείνους να μιλήσουν στα παιδιά τους για κάποιο θέμα.
Ποια είναι κατά την άποψή σας τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα καλό παιδικό βιβλίο;
Να δίνει τροφή για σκέψη και συζήτηση.
Έχοντας ζήσει στο εξωτερικό, θεωρείτε ότι οι Ελληνίδες μητέρες μυούν τα παιδιά τους στο διάβασμα περισσότερο ή λιγότερο εν συγκρίσει με την Αγγλία ή την Αμερική;
Εξαρτάται πάντα από τον γονιό. Έχω γνωρίσει ξένους που ούτε αγγίζουν βιβλίο και Έλληνες γονείς που κάνουν απίστευτα πράγματα με τα παιδιά τους σε σχέση με τα βιβλία. Οι γονείς πλέον είναι πιο ενημερωμένοι και αν θέλουν να ασχοληθούν, τότε μπορούν να βρουν τον τρόπο να το κάνουν. Η διαφορά σε αυτές τις χώρες που αναφέρατε (ειδικά στην Αγγλία) είναι το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο εκεί βοηθά τα παιδιά να χτίσουν μια σχέση αγάπης από νωρίς με το διάβασμα. Εμείς δυστυχώς καταφέρνουμε, στις μεγαλύτερες κυρίως ηλικίες (Γυμνάσιο/ Λύκειο), να κάνουμε τα παιδιά μας να το σιχαθούν.
Κλείνοντας, ανυπομονούμε να μάθουμε αν ο δαιμόνιος ρεπόρτερ Φάνης ο Μπούφος θα επανέλθει...
Ιδέες έχω πολλές, αλλά δεν έχω αποφασίσει ακόμα. Μπορεί να επανέλθει… ή μήπως όχι;
