Μπέρτολτ Μπρεχτ - Έφυγε σαν σήμερα

Έχουν περάσει παραπάνω από έξι δεκαετίες από τον θάνατό του και όμως τίποτα δεν έχει αλλάξει. Τα θεατρικά έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ εξακολουθούν να παίζονται σε όλο τον κόσμο, τα κείμενά του διαβάζονται με την ίδια ζέση και θεωρείται ο πατέρας του «επικού θεάτρου». Στον υπόλοιπο κόσμο είναι γνωστός και γιατί υπηρέτησε το «διδακτικό» και το «ανθρωπιστικό θέατρο» ως δραματουργός και σκηνοθέτης. Τα έργα του επαναστατικά, αντιεξουσιαστικά με χαρακτήρες που ισορροπούν ανάμεσα στη... φωτεινή και τη σκιώδη πλευρά τους - δίχως να λείπουν από τις ιστορίες του οι διδαχές και τα μηνύματα: καταδίκη του πολέμου και του μιλιταρισμού και σαφής επιρροή και έμπνευση από τη μαρξιστική φιλοσοφία.Σημαντική ώθηση στη σχέση του με την εργατική τάξη και το κίνημά της έδωσε η μαζική εξαθλίωση που προκάλεσε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1920 και η ακόλουθη ορμητική ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στη Γερμανία. «Όποιος θέλει να πολεμήσει την ψευτιά και την αμάθεια και να γράψει την αλήθεια έχει να ξεπεράσει το λιγότερο πέντε δυσκολίες. Πρέπει να έχει το θάρρος να γράψει την αλήθεια παρόλο που παντού την καταπνίγουν, την εξυπνάδα να την αναγνωρίσει παρόλο που την σκεπάζουν παντού, την τέχνη να την κάνει ευκολομεταχείριστη σαν όπλο, την κρίση να διαλέξει εκείνους που στα χέρια τους η αλήθεια θ’ αποκτήσει δύναμη, την πονηριά να τη διαδώσει ανάμεσά τους. Αυτές οι δυσκολίες είναι μεγάλες για εκείνους που γράφουν κάτω από το φασισμό, υπάρχουν όμως και γι’ αυτούς που τους κυνήγησαν ή που έφυγαν ακόμα και για όσους γράφουν σε χώρες της αστικής ελευθερίας», γράφει μεταξύ άλλων στο περίφημο κείμενό του «Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια». Γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1898 στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας από πατέρα καθολικό και μητέρα προτεστάντισσα. Ένα ιδιόμορφο περιβάλλον, που δεν τον εμπόδισε όμως να εξελιχθεί στον σπουδαιότερο θεατρικό συγγραφέα και δραματουργό του 21ου αιώνα.Θα σπουδάσει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και κατόπιν θα υπηρετήσει ως νοσοκόμος κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ παράλληλα αρχίζει να γράφει ποιήματα και θεατρικά κείμενα. Η συλλογή ποιημάτων «Εγκόλπιο Ευσέβειας» θα είναι η πρώτη του, ενώ το «Βάαλ» θα αποτελέσει το πρώτο του θεατρικό έργο. Το 1922 παντρεύεται την τραγουδίστρια της όπερας Μαριάν Ζοφ και έναν χρόνο μετά θα αποκτήσουν την πρώτη του κόρη, Ανν Χιoμπ. Η άνοδος του ναζισμού στη Γερμανία το 1933 θα τον αναγκάσει να αυτοεξοριστεί, καθώς τα έργα του και τα γραπτά του απαγορεύονται από το ναζιστικό καθεστώς. Με το τέλος του πολέμου θα επιστρέψει για να εγκατασταθεί στη Γερμανία μαζί με τη δεύτερη γυναίκα του, Χελένε Βάιγκελ. Τότε αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του.Ανάμεσα στα έτη 1937 και 1945 έγραψε τα σπουδαιότερα έργα του: «Η Ζωή του Γαλιλαίου» (1937-39), «Μάνα Κουράγιο» (1936-39), «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν» (1935-41), «Ο Καυκασιανός Κύκλος με την Κιμωλία»(1943-45). Πολλά ποιήματα του Μπρεχτ έχουν μελοποιηθεί και τραγουδηθεί από σπουδαίους καλλιτέχνες.

Νέες εκδόσεις, επίσης, δεν έχουν σταματήσει να γεμίζουν τα ράφια των βιβλιοπωλείων. Πρόσφατα, μάλιστα, κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Καστανιώτη και Έρμα τα βιβλία «Με-Τι, Το βιβλίο των Παρεμβάσεων στη Ροή των Πραγμάτων» και «Για τον Μπρεχτ» αντίστοιχα, που εξερευνούν νέες πτυχές της προσωπικότητας του Μπρεχτ και έρχονται να διεισδύσουν βαθύτερα στη σκέψη του και τις αμφιβολίες του. Δύο βιβλία για να κατανοήσουμε καλύτερα τον κριτικό στοχασμό του.

Έφυγε σαν σήμερα, στις 14 Αυγούστου 1956, από θρόμβωση της στεφανιαίας αρτηρίας της καρδιάς, στο Ανατολικό Βερολίνο. Ένα χρόνο πριν είχε λάβει το βραβείο ειρήνης του Στάλιν.

Αναζητήστε όλα τα έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ στα καταστήματα Public ή στο public.gr.