Συνέντευξη / Η Μελίνα Ηλιοπούλου για τη «Φανταστική βόλτα στο Λονδίνο»

Σε μια εποχή που τα ταξίδια είναι σχεδόν... απαγορευτικά, η Μελίνα Ηλιοπούλου δημιούργησε έναν ταξιδιωτικό οδηγό αλλιώτικο από τους άλλους. Ο λόγος για το νέο της βιβλίο «Φανταστική βόλτα στο Λονδίνο», που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Καλέντης, απευθύνεται κυρίως σε παιδιά και συνδυάζει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την πρωτεύουσα της Αγγλίας με παραμυθένια αφήγηση. Με αυτή την αφορμή η συγγραφέας παραχώρησε μια χορταστική συνέντευξη στο Public Blog!

Θα μας πείτε λίγα λόγια για το βιβλίο «Φανταστική βόλτα στο Λονδίνο». Πώς προέκυψε η ιδέα για ένα υβρίδιο, αν το θέτουμε σωστά, ανάμεσα σε ταξιδιωτικό οδηγό και παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο;

Μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια και, λόγω της δεύτερης απασχόλησής μου ως ξεναγού, είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω αρκετά. Πάντα ήθελα να γράψω έναν ταξιδιωτικό οδηγό για παιδιά. Πάντα είχα την απορία πώς βιώνουν τα παιδιά μια ξενάγηση σε μια πόλη ή τι θα ήθελαν να δουν ή τι αισθάνονται, όταν περπατούν σε μια άγνωστη πόλη. Η εκδότρια Κέλλυ Ιωαννίδου-Καλέντη αγκάλιασε την επιθυμία μου. Η Βασιλική Τζόκα, υπεύθυνη των εκδόσεων Καλέντη, ευθύνεται για την προέκταση της ιδέας. Στην ερώτησή της «Και τα παιδιά που δεν μπορούν να ταξιδέψουν στο Λονδίνο;» άνοιξε έναν άλλον, «υβριδικό» δρόμο για το βιβλίο. Ας σημειωθεί πως η πρόταση έγινε προ πανδημίας αλλά το υλικό το βιβλίου είχε την τύχη, τον απαιτούμενο χρόνο και την προσήλωση να δουλευτεί εν μέσω της πρώτης καραντίνας. Ενισχύθηκε λοιπόν η ιδέα ότι ένας ταξιδιωτικός οδηγός, εκτός από τη χρηστικότητά του, μπορεί να σε ταξιδέψει σε έναν προορισμό, ενώ κάθεσαι στον καναπέ του σπιτιού σου.

Η περιγραφή του «προδίδει» ότι δεν αφορά μόνο τους μικρούς αναγνώστες αλλά ότι θα το απολαύσουμε εξίσου και οι μεγαλύτεροι λάτρεις των ταξιδιών.

Στο υστερόγραφο σημείωμα του βιβλίου ενθαρρύνουμε τους μικρούς αναγνώστες να μοιραστούν την εμπειρία του «ταξιδιού» με τους γονείς τους. Το βιβλίο σχεδιάστηκε ώστε να μπορεί να διαβαστεί από ένα παιδί –γι’ αυτό και η πρωτοπρόσωπη αφήγηση της νεαρής ηρωίδας–, αλλά να κεντρίζει το ενδιαφέρον και ενός ενήλικα. Οι βιβλιοφιλικές συνδέσεις, οι πληροφορίες και γενικότερα η διαδραστικότητα του κειμένου, όπως και τα υπέροχα σχέδια του Φίλιππου Φωτιάδη, είναι στοιχεία αναγνωστικής απόλαυσης με αποδέκτες τους μικρούς και τους μεγαλύτερους. Άλλωστε το βιβλίο αυτό διαθέτει όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά να ψυχαγωγήσει αλλά και να δουλευτεί παιδαγωγικά, αποτελεί δηλαδή ένα υλικό αξιοποιήσιμο για διάφορες χρήσεις, από την εξοικείωση με την αγγλική γλώσσα έως την επαφή με προσωπικότητες ή ήρωες βιβλίων της βρετανικής κουλτούρας. Η «Φανταστική βόλτα στο Λονδίνο» είναι ένα έναυσμα για μοίρασμα στιγμών και εμπειριών. Είναι ένα βιβλίο για μικρούς και μεγάλους. Η ηλικία εδώ δεν έχει σημασία, σημασία έχει το ταξίδι.

Τη φαντασία και τα όνειρα δεν μπορεί να τα περιορίσει καμία καραντίνα. Μπορούμε να ταξιδέψουμε ακόμα και από τον καναπέ του σπιτιού μας. Ίσως να σχεδιάσουμε και να ονειρευτούμε το επόμενο ταξίδι μας!
 

Πώς έγινε η επιλογή της εικονογράφησης; Δημιουργήθηκε πάνω στο κείμενο ή δουλεύτηκαν παράλληλα;

Πρώτα έγινε η συλλογή του κειμενικού υλικού, ακολούθησε η διαμόρφωση τού και εν τέλει η οριστικοποίησή του. Το editing είναι πολύ σημαντικό στάδιο, πόσο μάλλον για μια έκδοση που απευθύνεται σε παιδιά και παράλληλα λειτουργεί πολυμορφικά. Η Βασιλική Τζόκα, η οποία επιμελήθηκε συνολικά το βιβλίο, το έκανε με ενθουσιασμό και γνώση για τον τρόπο ανάπτυξής του σε κάθε στάδιο – σε σχέση με την εικονογράφηση αλλά και με τα τεχνικά χαρακτηριστικά που «ντύνουν» την έκδοση: εύχρηστη διάσταση, εξώφυλλο με ιδιαίτερη επεξεργασία, ποιοτικό χαρτί κλπ. Η πρότασή της να αναλάβει τα σχέδια ο ταλαντούχος Φίλιππος Φωτιάδης ήταν δώρο για εμένα. Από εκεί και πέρα, η συνεργασία μας υπήρξε δημιουργική, όπως και με ολόκληρο το δυναμικό των εκδόσεων Καλέντη, όπου τα βιβλία βρίσκουν φιλόξενη στέγη, πολλή φροντίδα και αγάπη.

Ένα ταξιδιωτικό βιβλίο σε μια περίοδο που τα ταξίδια είναι σχεδόν απαγορευτικά. Πόσο σημαντικό είναι για εσάς το διάβασμα σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, όπως η πανδημία;

Το διάβασμα είναι το οξυγόνο μου. Με συντροφεύει παντού. Ένα ταξιδιωτικό βιβλίο σε μια εποχή που τα ταξίδια είναι σχεδόν απαγορευτικά, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πρόκληση. Τη φαντασία και τα όνειρα δεν μπορεί να τα περιορίσει καμία καραντίνα. Μπορούμε να ταξιδέψουμε ακόμα και από τον καναπέ του σπιτιού μας. Ίσως να σχεδιάσουμε και να ονειρευτούμε το επόμενο ταξίδι μας. Η προσμονή για κάτι είναι ένα υπέροχο βίωμα και ειδικά για τα παιδιά μας. Ο Μποντλαίρ θεωρούσε σημαντικό στοιχείο τη δυνατότητα να ονειρευόμαστε ταξίδια. Η φαντασία μας ας γίνει διάδρομος τροχοδρόμησης του φανταστικού αεροπλάνου για Λονδίνο και όχι μόνο.

Ένας από τους σημαντικότερους αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, έλεγε πως «για να γίνει κανείς συγγραφέας χρειάζεται 99% ταλέντο, 99% πειθαρχία και 99% δουλειά». Συμφωνείτε;

Συμφωνώ 100%! Κάθε μορφή δημιουργίας χρειάζεται συγκέντρωση, αφοσίωση και δουλειά. Θα έλεγα ότι είναι μια συνεχής προπόνηση σε ένα πολύ δύσκολο άθλημα. Για να κάνουμε και μια αναφορά που θα άρεσε στους λάτρεις του αγγλικού ποδοσφαίρου, ο σπουδαίος προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Άλεξ Φέργκιουσον έλεγε: ‘‘Hard work will always overcome natural talent when talent does not work hard enough’’.

Ποια ήταν η πρώτη σας έμπνευση, ώστε να ξεκινήσετε να γράφετε;

Τα προσωπικά μου ταξίδια είναι η έμπνευσή μου. Πάντα κρατάω σημειώσεις και γράφω σε όλα μου τα ταξίδια. Πώς να μην αποτελέσει έμπνευση μια βόλτα στις γειτονιές του Λονδίνου, μια ξενάγηση στο Λούβρο, ένας βραδινός περίπατος στους ορυζώνες του Μπαλί ή ένα ξημέρωμα στις ακτές της Ζανζιβάρης;

Παρακολουθείτε ξένους συγγραφείς; Έχετε ξεχωρίσει κάποιον αγαπημένο/αρκετά ενδιαφέροντα;

Παρακολουθώ αρκετούς ξένους συγγραφείς και συχνά τους συνδυάζω με τόπους στους οποίους ταξιδεύω. Ο Χαρούκι Μουρακάμι με καθηλώνει με τη γραφή του. Απολαυστική εμπειρία, με τους χαρακτήρες του απολαμβάνεις ξεχωριστούς τόπους και διαδρομές. Προσφάτως διάβασα το εξαιρετικό βιβλίο της Χάνα Κεντ «Έθιμα Ταφής». Η υψηλή ποιότητα της γραφής της με ταξίδεψε στην Ισλανδία του 19ου αιώνα, πριν απολαύσω τη σύγχρονη Ισλανδία.

Αν σας ζητούσαμε να καλέσετε έναν συγγραφέα σε δείπνο, ποιον θα διαλέγατε και γιατί;

Η Φωτεινή Τσαλίκογλου θα ήταν η εκλεκτή καλεσμένη μου. Η γραφή της με βάζει σε διαδικασία αναζήτησης και εσωτερικής συζήτησης. Στα βιβλία και στους ήρωές της συναντάς τα πάντα με απλόχερο τρόπο: ζήλια, χαρά, αγωνία, γέλιο, αγάπη, απώλεια. Θα σου τα δώσει όλα και θα σου τα ανατρέψει όλα. Θυμάμαι πως σε κάποια συνέντευξή της είχε πει κάτι που το ενστερνίζομαι απόλυτα: «Ζωή δεν είναι μόνο ό,τι ζήσαμε, αλλά και ό,τι ονειρευτήκαμε». Ανοιχτή πρόσκληση –πρόκληση– λοιπόν στη Φωτεινή για ένα dinner στο Covent Garden.

Θα μας εξομολογηθείτε ένα μυστικό της γραφής; Κατά τη γνώμη σας ποια είναι τα συστατικά ενός επιτυχημένου βιβλίου;

Αγάπη γι’ αυτό που κάνεις. Η δημιουργία είναι πρόκληση και αυτό είναι εφαλτήριο για να δημιουργείς κάτι όμορφο. Η γραφή είναι ένα ταξίδι, μια διαδρομή, μια διαδικασία που θέλει αναζήτηση, μελέτη, προσήλωση και πίστη. Το μυστικό θα μείνει μυστικό, γιατί ο καθένας ταξιδεύει με την πένα του, με το δικό του μοναδικό τρόπο. Όσο για τη «συνταγή» της επιτυχίας, δεν τη γνωρίζω, δεν ξέρω καν αν υπάρχει… Προσωπικά πιστεύω ότι το κάθε βιβλίο έχει τους αποδέκτες του. «Επιτυχημένο» βιβλίο είναι το βιβλίο που μπορεί να επηρεάσει με κάθε τρόπο τη ζωή έστω και ενός αναγνώστη.

Who is Who: Η Μελίνα Ηλιοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μπουρούντι της Κ. Αφρικής. Είναι Κοινωνιολόγος-Ειδική Παιδαγωγός και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Διδάσκει στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στα Εκπαιδευτήρια Γείτονα και στον Ant1MediaLab. Από το 2000 ασχολείται με προγράμματα-μεθόδους διδασκαλίας που αφορούν μαθητές με δυσλεξία, ενώ έχει παρουσιάσει σχετικές εισηγήσεις σε σεμινάρια, ημερίδες και συνέδρια. Είναι συνδημιουργός στο «Τρενάκι των Ρημάτων», ένα εκπαιδευτικό λογισμικό με παιχνιδιάρικη διάθεση για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. Παράλληλα, εργάζεται ως ξεναγός έχοντας ταξιδέψει σε πολλές χώρες και έχει γράψει πολλά ταξιδιωτικά άρθρα.