Παιδιά στην εφηβεία: μικρές συμβουλές για υγιείς σχέσεις

Κατά κοινή παραδοχή, η εφηβεία είναι η ηλικία που οι περισσότεροι γονείς περιμένουμε με δυσπιστία και αρκετή ανησυχία. Ηρεμήστε! Δεν χρειάζεται τίποτα από τα δύο.

Η εφηβεία είναι απλά ένα στάδιο στην εξέλιξη του ανθρώπου, στην πορεία από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση. Η σωματική και ψυχολογική εξέλιξη του ατόμου κινείται σε ένα συνεχές από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση: ξεκινώντας από βρέφος, προχωράμε στην προεφηβεία (9-12 ετών) και στη συνέχεια στην εφηβεία (12-18 ετών), που ουσιαστικά κλείνει με την πρώτη ενηλικίωση (18-21) και την ενήλικη ζωή, που αρχίζει στα 21.

Γύρω στα 9 με 10 χρόνια αρχίζουμε να παρατηρούμε ότι «το γλυκό μας (μέχρι τότε) παιδάκι» ξαφνικά δεν θέλει να είναι συνέχεια μαζί μας, δεν θέλει αγκαλιές και φιλιά και κλείνεται στον εαυτό του. Έχει ήδη ξεκινήσει μια διαδικασία αλλαγών σε πολλαπλά επίπεδα: σωματικό/οργανικό, γνωστικό, συναισθηματικό και, βέβαια, κοινωνικό.

Χρειάζεται, λοιπόν, να κρατήσεις καλά στο νου ότι όσο ξενίζουν εσένα αυτές οι αλλαγές άλλο τόσο ξενίζουν και το ίδιο το παιδί· μπορεί και περισσότερο, επειδή δεν είναι προετοιμασμένο να διαχειριστεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και τη συμπεριφορά του.

Για να μπορέσουμε να συμπορευτούμε, λοιπόν, με το έφηβο παιδί μας χρειάζεται να εξελιχθούμε κι εμείς ως γονείς, να κάνουμε μια αναβάθμιση δεξιοτήτων και να περάσουμε στο επόμενο στάδιο. Ποια είναι, λοιπόν, τα tips που θα μας βοηθήσουν να κρατήσουμε ανοιχτή την επικοινωνία με τα παιδιά μας την περίοδο που μπαίνουν στην εφηβεία;

Μη νιώσετε απόρριψη από την ανεξαρτησία που διεκδικούν

Είναι δείγμα απόλυτα φυσιολογικής εξέλιξης η διεκδίκηση της αυτονομίας τους και η αναζήτηση στήριξης σε συνομιλήκους τους. Δεν απορρίπτουν τους γονείς, αντιθέτως, με βάση την δυνατή τους σχέση, νιώθουν ασφαλείς να πειραματιστούν στην ανεξαρτησία! Δείτε το ως θετικό σημάδι, παραμείνετε ψύχραιμοι και μην πιέζετε καταστάσεις. (π.χ. «Γιατί δεν μου λες τι συμβαίνει;», «Έχεις μυστικά από εμένα;» κ.ο.κ.). Η δική μας ανάγκη για έλεγχο είναι κατανοητή, αλλά θα δείτε καλύτερα αποτελέσματα με το να δώσετε χώρο και να έρθει το παιδί σε εσάς. Εμπιστευτείτε τη σχέση σας!

Αφιερώστε χρόνο στη σχέση με το παιδί σας

Απλά και πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να αφιερώσετε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για να κάνετε κάτι μαζί - δεσμευτείτε για τις ώρες αυτές να μην ασχολείστε ούτε με τη δουλειά ούτε με το τηλέφωνό σας.

Δοκιμάστε την έμμεση προσέγγιση

Επειδή τις περισσότερες φορές η ευθεία προσέγγιση δεν είναι η πλέον αποτελεσματική, χρειάζεται να γίνουμε πιο ευέλικτοι κι έμμεσοι στις ερωτήσεις μας. Την ευθεία ερώτηση ο έφηβος μπορεί να την εκλάβει ως παρέμβαση και το μόνο που θα καταφέρουμε θα είναι να κλειστεί περισσότερο το παιδί στον εαυτό του. Προσπαθείστε να ακούτε περισσότερο και να μιλάτε λιγότερο! Θα συλλέξετε περισσότερες πληροφορίες με αυτόν τον τρόπο.

Αφήστε στην άκρη τον επικριτικό τόνο

Ξεχάστε την επίκριση, τον τόνο και το ύφος του «εγώ τα ξέρω όλα» ή  «μα τι είναι αυτά που κάνεις πάλι;». Θυμηθείτε ότι προσπαθεί να βρει την άκρη κι αυτός, ότι δυσκολεύεται κι ότι αυτό που χρειάζεται είναι να ξέρει ότι εσείς είστε δίπλα του πάντα. Αν, λοιπό, μπορέσετε να μείνετε ψύχραιμοι στις εξάρσεις και να προσεγγίσετε τις πράξεις και τις συμπεριφορές του με οριοθέτηση και κατανόησημ τότε θα αισθανθεί ότι μπορεί να έρθει σε εσάς ό,τι κι αν κάνει, ό,τι κι αν συμβεί! Κι αυτό ακριβώς θέλετε να πετύχετε: να έρχεται σε εσάς όταν χρειάζεται βοήθεια αλλά χωρίς να νιώθει καταπίεση ή υποχρέωση! 

Συμμετέχετε!

Στο επίπεδο που και το ίδιο το παιδί το θέλει και συμφωνεί, είναι πολύ καλό να κάνετε πράγματα μαζί, όπως το να βλέπετε τις ταινίες που αγαπά, να ακούτε τη μουσική που του αρέσει ακόμα ή να το ρωτήσετε για όλα αυτά τα - για εσάς - πρωτοποριακά και καινούργια που συμβαίνουν. Μην αντιδράσετε αρνητικά ή απότομα αν σας διαχειριστεί ως «άσχετη/ο», παρά πείτε απλά «ναι, δεν τα ξέρω καλά αυτά κι ήθελα να μάθω από εσένα» για κάτι που πραγματικά ίσως εκείνο ξέρει καλύτερα! Θυμηθείτε ότι αυτά δεν γίνονται μπροστά σε φίλους, μόνο κατ’ ιδίαν, κι ότι επίσης δεν είστε στην πραγματικότητα άσχετος. Λεπτές ισορροπίες!

Ανοίξτε συζητήσεις για το σεξ, τα ναρκωτικά και τις καταχρήσεις

Ξεχάστε το ύφος που ίσως είχαν οι δικοί μας γονείς, του φοβισμένου γονέα που είτε τα ήξερε όλα (από άμυνα) είτε δεν έλεγε τίποτα (από δική του ντροπή). Το αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις ήταν ένας ενοχικός και κλειστός έφηβος. Οι κουβέντες αυτές είναι καλό να γίνονται από την προεφηβεία ακόμη, σε χαλαρό στυλ, με κάποια αφορμή, χωρίς... φόβο και πάθος από πλευράς σας, δείχνοντας έτσι ότι το σεξ είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Ειδικά στην εφηβεία θυμηθείτε πόσο έντονη είναι η σεξουαλική αίσθηση και στα δύο φύλα. Για τις καταχρήσεις πάλι μιλάμε ψύχραιμα κι απλά, με παραδείγματα, γιατί κι εδώ η εναντίωση θα φέρει αντίδραση.

Εν κατακλείδι, εσείς χρειάζεται να είστε οριοθετημένοι, συνεπείς, σταθεροί, και καλοί ενεργητικοί ακροατές. Μέσα από όλα αυτά ο τελικός στόχος σας είναι να προσφέρετε στον έφηβο σας το ασφαλές «λιμάνι», στο οποίο μπορεί να επιστρέφει και να «αράζει» όποτε ο ίδιος το χρειάζεται και τον βοηθάτε να κατανοήσει κι ο ίδιος τον εαυτό του σε αυτόν τον νέο κόσμο που καλείται να βιώσει!

Παρακολουθήστε την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου, στις 18:00, στο Public Συντάγματος,το σεμινάριο «Γονείς και παιδιά στην εφηβεία – Χτίζοντας μαζί τη χαρά» με την Χριστιάνα Γερμανού.

Χριστιάνα Γερμανού (rootsandroutes.gr)*

MSc, Οικογενειακή Σύμβουλος – Ψυχολόγος/Ψυχοθεραπεύτρια - Συνεργάτρια του site Working Moms!

«H παρέα των μαμάδων» είναι ένα από τα μεγαλύτερα και αγαπημένα portal μαμάδων στο Διαδίκτυο. Δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 2013 με σκοπό να προσφέρει ψυχαγωγία σ’ όλες τις μαμάδες και πλέον είναι ένα από τα πιο δημοφιλή portal. Με μια πλειάδα συνεργατών ενημερώνουν το κοινό για θέματα που αφορούν την οικογένεια, τα παιδιά, προτάσεις εξόδων, βιβλίων, ομορφιά, θηλασμό, μαγειρική, εκδηλώσεις, σεμινάρια και γενικότερα ό,τι αφορά τις μαμάδες και την οικογένεια.