Σαν σήμερα: 177 χρόνια από τη γέννηση του Friedrich Nietzsche

«Ό,τι δεν με σκοτώνει, με κάνει πιο δυνατό»
«Χωρίς μουσική, ο κόσμος θα ήταν ένα λάθος»
«Δεν υπάρχουν γεγονότα, μόνο ερμηνείες»

Ακόμα κι αν δεν γνωρίζεις τίποτα για τον Friedrich Nietzsche, σίγουρα έχεις ακούσει κάποιες από τις διαχρονικές φράσεις του. Ο σπουδαίος Γερμανός φιλόσοφος γεννήθηκε σαν σήμερα, πριν από 177 χρόνια, στις 15 Οκτωβρίου 1844. Μέσα από το πολύ μεγάλο συγγραφικό του έργο επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει τον σύγχρονο τρόπο σκέψης, με τις απόψεις του να συζητιούνται ακόμα.

Ο Nietzsche είναι διάσημος για την ανένδοτη κριτική της παραδοσιακής Ευρωπαϊκής ηθικής και της θρησκείας, καθώς επίσης και των συμβατικών φιλοσοφικών και κοινωνικοπολιτικών ιδεών. Ο Nietzsche χρησιμοποίησε, επίσης, ψυχολογικές αναλύσεις για να υποστηρίξει πρωτότυπες θεωρίες για τη φύση του εαυτού και προκλητικές προτάσεις που υποστήριζαν νέες αξίες, οι οποίες θεωρούσε πως θα προωθήσουν την πολιτιστική ανανέωση και θα βελτιώσουν την κοινωνική και ψυχολογική ζωή σε σύγκριση με τη ζωή κάτω από τις παραδοσιακές αξίες, τις οποίες επέκρινε.

Στην λαμπρή αλλά σύντομη καριέρα του, ο Friedrich Nietzsche δημοσίευσε μεγάλο αριθμό έργων φιλοσοφίας, ενώ υπήρξε επίσης συνθέτης, ποιητής, και φιλόλογος. Το πρώτο του βιβλίο, «Η γέννηση της τραγωδίας», κυκλοφόρησε το 1872 και είναι ένα έργο δραματικής θεωρίας στο οποίο ο Nietzsche εκφράζει την εικόνα που έχει για τον κόσμο, μέσα από τη μελέτη της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, της αγάπης του για τη μουσική και της μεγάλης εκτίμησης που έτρεφε για τους Schopenhauer και Wagner.

Ο Nietzsche είναι ακόμα πιο γνωστός σήμερα για την κριτική των θρησκειών και ιδιαίτερα του Χριστιανισμού. «Ο Θεός είναι νεκρός. Ο Θεός παραμένει νεκρός. Και εμείς τον έχουμε σκοτώσει» – Αυτή είναι μία από τις πιο διάσημες εκφράσεις του Nietzsche, η οποία έγινε ευρέως γνωστή μέσα από το βιβλίο «Τάδε έφη Ζαρατούστρα». Το αποκορύφωμα των κριτικών θέσεών του για τον Χριστιανισμό εμφανίζεται στο βιβλίο «Ο Αντίχριστος» (1888). Σε αυτό, ο Γερμανός φιλόσοφος κρίνει τον Χριστιανισμό και την θεολογία ως υπεύθυνους για όλα τα κακά του Δυτικού κόσμου.

Ο Friedrich Nietzsche γεννήθηκε το 1844 στο Ρέκεν, ένα χωριό κοντά στη Λειψία. Παραδόξως, μεγάλωσε σε μία πολύ θρησκευόμενη οικογένεια, καθώς ο πατέρας του ήταν ιερέας του Λουθηρανισμού. Μεγαλώνοντας θα έφτανε να σπουδάσει προτεσταντική θεολογία στη Βόννη, αλλά πολύ σύντομα θα άλλαζε το αντικείμενό των σπουδών του σε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας. Εκεί, το 1869 έγινε ο νεότερος κάτοχος της Έδρας της Κλασικής Φιλολογίας, σε ηλικία μόλις 24 ετών. Το 1879, όμως, θα άφηνε τη θέση του λόγω προβλημάτων υγείας. Η επόμενη δεκαετία της ζωής του ήταν η πιο παραγωγική της καριέρας του, καθώς μεταξύ 1879 και 1889 σύνταξε τον μεγαλύτερο όγκο των γραπτών του. Δυστυχώς, σε ηλικία 44 ετών, το 1889, τα προβλήματα υγείας του επιδεινώθηκαν και οδήγησαν στην πλήρη απώλεια των νοητικών του ικανοτήτων. Μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1900, θα ζούσε υπό τη φροντίδα της μητέρας του και της αδερφής του.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Friedrich Nietzsche δεν έτυχε ποτέ τη αναγνώρισης που έχει σήμερα. Η αδερφή του, Elisabeth Förster-Nietzsche, βοήθησε να γίνει το έργο του γνωστό στον κόσμο καθώς μετά το θάνατό του τα χειρόγραφά του πέρασαν στην επιμέλειά της. Παρόλα αυτά, η εμπλοκή της Elisabeth στην δημοσίευση των γραπτών του αδερφού της δεν ήταν δίχως προβλήματα. Τα πρωτότυπα γραπτά του Nietzsche τροποποιήθηκαν από την ίδια για να συνάδουν με τα δικά της εθνικιστικά ιδεώδη, γεγονός που ερχόταν σε αντίθεση με τον λόγο του Friedrich Nietzsche, ο οποίος αντιτασσόταν στον αντισημιτισμό και τον εθνικισμό. Πολλοί ήταν αυτοί που αμφισβήτησαν την αυθεντικότητα των κειμένων που δημοσίευσε η Elisabeth και σύντομα κυκλοφόρησαν νέες, διορθωμένες εκδόσεις.

Συνολικά, οι ιδέες του Friedrich Nietzsche είχαν (και έχουν) τεράστια επίδραση στην φιλοσοφική σκέψη του 20^ου και 21^ου αιώνα, ιδιαίτερα σε πεδία όπως ο υπαρξισμός και μεταμοντερνισμός, αλλά και στην τέχνη, την λογοτεχνία, την ψυχολογία και την πολιτική. Σήμερα, 177 χρόνια από την γέννηση του Friedrich Nietzsche, ενός εκ των κορυφαίων φιλοσόφων του 19^ου αιώνα, γνώρισε καλύτερα το σπουδαίο έργο του προσθέτοντας μερικά από τα σημαντικότερα κείμενά του στη βιβλιοθήκη σου.