Σαν σήμερα / Γεννιέται ο αμίμητος Κάρολος Ντίκενς

«Η διαφορά μεταξύ της κατασκευής και της δημιουργίας συνοψίζεται στο εξής: αυτό που φτιάχνεις, θα το αγαπήσεις μόλις το δεις ολοκληρωμένο. Ενώ αγαπάς μια δημιουργία ακόμα κι όταν είναι στη σφαίρα της φαντασίας. Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει» - μια από τις σπουδαίες ρήσεις του σημαντικότερου µυθιστοριογράφου της βικτωριανής Αγγλίας, Καρόλου Ντίκενς.

Σήμερα συμπληρώνονται 208 χρόνια από τη γέννησή σου. Η αναγνώρισή του όσο ήταν ακόμα εν ζωή αλλά και η αντοχή του θρύλου του στον χρόνο εξηγούνται από την ιδιαίτερη γραφή του, γεμάτη χιούµορ, ρεαλισµό αλλά και αφηγηµατική δεινότητα. Αλλά και στην αξιοσημείωτη κοινωνική του δράση, καθώς η επιµονή του στην ανάγκη κοινωνικών µεταρρυθµίσεων προς όφελος των φτωχών και των αδυνάτων, σε µια περίοδο όπου η χώρα του αποτελούσε τεράστια οικονοµική και πολιτική δύναµη, έμεινε ανεξίτηλη. Στις σελίδες των βιβλίων του όλοι οι ανθρώπινοι τύποι ζωντανεύουν με υπέροχο τρόπο χάρη σε αυτόν τον αμείλικτο κατήγορο της κοινωνικής αδικίας.

Πολλά από τα µυθιστορήµατα του Ντίκενς εµφανίστηκαν αρχικά σε περιοδικά σε συνέχειες, µια µορφή που ήταν αρκετά διαδεδοµένη εκείνη την εποχή. Ενώ άλλοι µυθιστοριογράφοι ξεκινούσαν τη δηµοσίευση όταν είχαν πια ολοκληρώσει το έργο τους, αυτός έγραφε παράλληλα, «σφυγµοµετρώντας», με αυτόν τον τρόπο, τις αντιδράσεις των αναγνωστών. Ήταν ιδιαίτερα γνωστός για τις εξαιρετικά έντονες δραµατικές κορυφώσεις, στις οποίες φρόντιζε να διακόπτει κάθε μέρος της ιστορίας, έτσι ώστε οι αναγνώστες να µένουν κυριολεκτικά µε «κοµµένη την ανάσα».

Συγγραφέας έντονα αυτοβιογραφικός, πολλά απ’ όσα περιγράφει στα µυθιστορήµατά του αποτελούσαν προσωπικά βιώµατα ή επαγγελµατικές εµπειρίες. Ήταν το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά ενός δηµοσίου υπαλλήλου, που ζούσε µονίµως πάνω από τις οικονοµικές του δυνατότητες. Οταν, λοιπόν, µπήκε κάποια στιγµή στη φυλακή για χρέη, ο 15χρονος Κάρολος αναγκάστηκε να διακόψει το σχολείο προκειµένου να εργαστεί σε εργοστάσιο βερνικιών για να συντηρήσει την οικογένειά του.

Η άθλια ατµόσφαιρα που αντιµετώπιζε καθηµερινά εκεί (ποντίκια, κατεστραµµένα πατώµατα, βρώµα και παρακµή) αντανακλάται ζωηρά στον «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ» το πιο αυτοβιογραφικό µυθιστόρηµά του. Aργότερα έπιασε δουλειά στο γραφείο ενός δικηγόρου, όπου έµαθε στενογραφία και άρχισε να εργάζεται ως ελεύθερος ρεπόρτερ. Στον ελεύθερο χρόνο του έγραφε διηγήµατα αξιοποιώντας τις δηµοσιογραφικές εµπειρίες του. Η επιτυχία ήρθε πολύ γρήγορα και δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. 

«Ο Ντίκενς κατάφερε να δώσει στους χαρακτήρες του σάρκα και οστά όχι περιγράφοντάς τους, αλλά αφήνοντάς τους να περιγράψουν οι ίδιοι τον εαυτό τους» είχε δηλώσει ο φίλος και βιογράφος του συγγραφέα Τζον Φόστερ. Και πράγματι: Εµπενίζερ Σκρουτζ, ο µικρός Τιµ, ο Τζέικοµπ Μάρλεϊ, ο Ολιβερ Τουίστ, ο Κόπερφιλντ και πολλοί άλλοι είναι τόσο γνωστοί, ώστε θα µπορούσε να πει κανείς ότι αντέχουν και έξω από τα µυθιστορήµατα του συγγραφέα.

Στις ιστορίες του κορυφαία ρόλο παίζει το Λονδίνο, το οποίο κατόρθωσε να σκιαγραφήσει καλύτερα και αντιπροσωπευτικότερα από κάθε άλλον συγγραφέα της εποχής του. «Ζοφερός οίκος» και «Όλιβερ Τουίστ» αποτελούν, πέρα από θρυλικά έργα, εξαιρετικά δείγματα αυτής της ικανότητάς του. Εξίσου αξιοσημείωτο έργο η «Ιστορία δύο πόλεων», που περιγράφει έναν φλεγόμενο κόσμο χωρισμένο στα δύο (το Παρίσι και το Λονδίνο) κατά τη διάρκεια της αιματηρής και γεμάτης θηριωδίες Γαλλικής Επανάστασης.

Αδιάψευστοι μάρτυρες της διαχρονικότητας του έργου του οι περισσότερες από 180 κινηµατογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές διασκευές βασισµένες στις ιστορίες του - η πέμπτη κατά σειρά εκδοχή των «Μεγάλων Προσδοκιών» προβλήθηκε από το BBC λίγα χρόνια πριν, με την ευκαιρία της 200ής επετείου από τη γέννησή του.

Δεν είναι υπερβολή ότι συχνά γράφεται πως ο Ντίκενς είναι ο συγγραφέας που άλλαξε τα Χριστούγεννα, καθώς η περίφηµη «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» («A Christmas Carol»), µε κεντρικό ήρωα τον τσιφούτη και µίζερο Σκρουτζ, είναι η αγαπηµένη της κινηµατογραφικής κάµερας και ταυτόχρονα το γνωστότερο έργο του. Χαρακτηρίστηκε «εθνικό αγαθό, ικανό να τονώσει τα προσωπικά αποθέµατα καλοσύνης καθενός και καθεµιάς που το διαβάζει». Στις προσεγμένες εκδόσεις της σειράς Vintage Classics, θα βρεις ένα εξαιρετικό δείγμα του έργου του.

Βρείτε τα βιβλία του, μεταφρασμένα και ξενόγλωσσα, στο κοντινότερο κατάστημα Public αλλά και στο public.gr!