Περίληψη: Με το θάνατο του Rudy Van Gelder στα τέλη Αυγούστου, μόλις 2 μήνες πριν τα...
8 Σεπτεμβρίου , 2016 • 3 MINS READ
Rudy Van Gelder: όταν οι μηχανικοί ήχου έγραφαν ιστορία!
Με το θάνατο του Rudy Van Gelder στα τέλη Αυγούστου, μόλις 2 μήνες πριν τα 92α γενέθλιά του, όσο τετριμμένο και αν ακούγεται, ουσιαστικά έκλεισε και ένα τεράστιο πολιτιστικό κεφάλαιο του τελευταίου αιώνα: η χρυσή εποχή της Jazz, όπως αυτή καταγράφτηκε τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.Ο Rudy Van Gelder είχε από μικρή ηλικία πάθος με τον «τέλειο ήχο», καθώς όπως αποκάλυψε σε μεταγενέστερη συνέντευξη «δεν μπορούσα να δεχτώ ότι αυτό που άκουγα ήταν ό,τι πιο κοντινό στην αληθινή μουσική. Καταλάβαινα ότι υπήρχε κι άλλο βάθος, κι άλλα επίπεδα». Αν μη τι άλλο, ήταν αυτός που κατάφερε να χωρέσει στα αυλάκια του βινυλίου όλη τη μαγεία της τζαζ, όπως την βίωναν από πρώτο χέρι οι θαμώνες των club στη Νέα Υόρκη, το New Jersey, το Los Angeles, και όλες τις άλλες πόλεις/πολιτείες της Αμερικής που παρήγαγαν συστηματικά «την κλασσική μουσική του 20υ αιώνα». Αν όμως οι Αμερικάνοι ακροατές είχαν την ευκαιρία να βλέπουν όλες τις τεράστιες μορφές της jazz από κοντά, δεν ίσχυε το ίδιο για εκατομμύρια άλλους στον υπόλοιπο κόσμο – όπως και για τις επόμενες γενιές, που δεν πρόλαβαν εν ζωή τον Miles Davis, τον Dexter Gordon, τον Grant Green, τον Thelonious Monk ή τον John Coltrane. Όλοι αυτοί, όλοι εμείς, είμαστε ευγνώμονες στον Rudy Van Gelder για το έργο που άφησε πίσω του. Από το 1953 που γνώρισε τον Alfred Lion, τον άνθρωπο που έκανε την Blue Note τη σπουδαιότερη jazz εταιρεία στον κόσμο για δεκαετίες, μέχρι και τις σχετικά πρόσφατες δουλειές του με τα θρυλικά remasters που επιμελήθηκε σε αριστουργήματα της Blue Note, της Prestige, της CTI, ο Rudy Van Gelder έγινε ένα αόρατο μέλος του κάθε σχήματος που ηχογραφούσε υπό την εποπτεία του. Χαρακτηριστική παραμένει η δήλωση του Charles Mingus “προτιμώ να αποφεύγω τον Rudy Van Gelder, γιατί επεμβαίνει και αλλάζει τον ήχο σου». Ήταν όμως και ο μόνος που είχε αυτή την άποψη – όλοι οι υπόλοιποι έκαναν κυριολεκτικά ουρά για να μπουν στο στούντιό του, σε σημείο που για να μη δυσαρεστήσει κανέναν, αφιέρωνε μία ημέρα την εβδομάδα, από το πρωί ως το βράδυ, σε μία εταιρεία κάθε φορά: Blue Note, Prestige, Verve, Impulse… 
Σε αντίθεση με τα σημερινά δεδομένα ή τις μεγάλες rock παραγωγές, οι δίσκοι τότε ηχογραφούνταν σε μερικά, μόνο, μερόνυχτα, ενίοτε μέσα σε δύο μόνον μέρες, και μόνον αναλογικά, καθώς τότε δεν υπήρχε εναλλακτική. Κι όμως, αν ακούσει κανείς σήμερα οποιαδήποτε παραγωγή του Rudy Van Gelder (o όρος «μηχανικός ήχου» είναι περιοριστικός και όχι αντιπροσωπευτικός της δουλειάς του, αλλά δεν υπήρχε τότε η έννοια του «παραγωγού» που είναι παρών στο στούντιο) δίπλα στα διαχρονικά rock albums της εποχής, μένει κατάπληκτος από το πόσο πιο φρέσκα και προηγμένα ηχητικά ακούγονται: το κοντραμπάσο περνάει μπροστά μόνον όταν χρειάζεται, το hi-hat στα τύμπανα διακριτικό αλλά πάντοτε παρόν, το πιάνο ποτέ βροντερό ή μπουκωμένο, η κιθάρα ελίσσεται ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα όργανα, τα πνευστά κρυστάλλινα οδηγούν τη μελωδία… Τόσο στις επανεκδόσεις βινυλίου, όσο και στα εξαιρετικά RVG REMASTERS που κυκλοφορούν, ο σημερινός ακροατής μπορεί να απολαύσει έναν ήχο που κουβαλάει μισό αιώνα στην πλάτη του, αλλά μόνον στα χαρτιά, γιατί στην ουσία μοιάζει σαν να έρχεται από το σήμερα, διάφανος, ζεστός. Δεν έχει νόημα να παραθέσουμε τη λίστα των ονομάτων που έχουν εμπιστευτεί τον ήχο τους στα χέρια του, καθώς αυτή είναι πραγματικά ατελείωτη. Σίγουρα όμως θρύλοι όπως οι Herbie Hancock, Horace Silver, Art Blakey, Joe Henderson, Freddie Hubbard, Wayne Shorter δεν έπιναν τυχαία νερό (ή bourbon) στο όνομά του. Μέχρι σήμερα η φιγούρα του Rudy Van Gelder, με κοστούμι και γραβάτα, πάντοτε πρώτος στο ραντεβού στο στούντιο και πάντοτε τελευταίος στην αποχώρηση, με τους αυστηρούς κανόνες (μόνον το κάπνισμα επέτρεπε, όχι αλκοόλ ή οτιδήποτε άλλο, πριν και κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης), τις τεχνικές που μέχρι το θάνατό του δεν αποκάλυψε ποτέ, την τελειομανία του και το όραμα για τον «ζωντανό» ήχο, παραμένει η επιτομή του παραγωγού/ηχολήπτη/μηχανικού. Και αν δεν έχει τύχει να έλθετε σε επαφή με το μεγαλειώδες έργο του, μπορείτε πάντοτε να αναζητήσετε τους δίσκους που φέρουν το όνομά του, όχι μόνον στο οπισθόφυλλο αλλά και στο εξώφυλλο. Το Public επιλέγει 30 από αυτά +1 για όσους θέλουν την πλήρη εικόνα!
Σε αντίθεση με τα σημερινά δεδομένα ή τις μεγάλες rock παραγωγές, οι δίσκοι τότε ηχογραφούνταν σε μερικά, μόνο, μερόνυχτα, ενίοτε μέσα σε δύο μόνον μέρες, και μόνον αναλογικά, καθώς τότε δεν υπήρχε εναλλακτική. Κι όμως, αν ακούσει κανείς σήμερα οποιαδήποτε παραγωγή του Rudy Van Gelder (o όρος «μηχανικός ήχου» είναι περιοριστικός και όχι αντιπροσωπευτικός της δουλειάς του, αλλά δεν υπήρχε τότε η έννοια του «παραγωγού» που είναι παρών στο στούντιο) δίπλα στα διαχρονικά rock albums της εποχής, μένει κατάπληκτος από το πόσο πιο φρέσκα και προηγμένα ηχητικά ακούγονται: το κοντραμπάσο περνάει μπροστά μόνον όταν χρειάζεται, το hi-hat στα τύμπανα διακριτικό αλλά πάντοτε παρόν, το πιάνο ποτέ βροντερό ή μπουκωμένο, η κιθάρα ελίσσεται ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα όργανα, τα πνευστά κρυστάλλινα οδηγούν τη μελωδία… Τόσο στις επανεκδόσεις βινυλίου, όσο και στα εξαιρετικά RVG REMASTERS που κυκλοφορούν, ο σημερινός ακροατής μπορεί να απολαύσει έναν ήχο που κουβαλάει μισό αιώνα στην πλάτη του, αλλά μόνον στα χαρτιά, γιατί στην ουσία μοιάζει σαν να έρχεται από το σήμερα, διάφανος, ζεστός. Δεν έχει νόημα να παραθέσουμε τη λίστα των ονομάτων που έχουν εμπιστευτεί τον ήχο τους στα χέρια του, καθώς αυτή είναι πραγματικά ατελείωτη. Σίγουρα όμως θρύλοι όπως οι Herbie Hancock, Horace Silver, Art Blakey, Joe Henderson, Freddie Hubbard, Wayne Shorter δεν έπιναν τυχαία νερό (ή bourbon) στο όνομά του. Μέχρι σήμερα η φιγούρα του Rudy Van Gelder, με κοστούμι και γραβάτα, πάντοτε πρώτος στο ραντεβού στο στούντιο και πάντοτε τελευταίος στην αποχώρηση, με τους αυστηρούς κανόνες (μόνον το κάπνισμα επέτρεπε, όχι αλκοόλ ή οτιδήποτε άλλο, πριν και κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης), τις τεχνικές που μέχρι το θάνατό του δεν αποκάλυψε ποτέ, την τελειομανία του και το όραμα για τον «ζωντανό» ήχο, παραμένει η επιτομή του παραγωγού/ηχολήπτη/μηχανικού. Και αν δεν έχει τύχει να έλθετε σε επαφή με το μεγαλειώδες έργο του, μπορείτε πάντοτε να αναζητήσετε τους δίσκους που φέρουν το όνομά του, όχι μόνον στο οπισθόφυλλο αλλά και στο εξώφυλλο. Το Public επιλέγει 30 από αυτά +1 για όσους θέλουν την πλήρη εικόνα! Rudy Van Gelder, σε ευχαριστούμε – ο ήχος σου θα ζει για πάντα!
