"Ουίσκι Μπλε" μας κερνάει η Τέσυ Μπάιλα

"Ο Φλομπέρ έλεγε πως: «το μυθιστόρημα είναι μια μεγάλη περιπέτεια στο λευκό των σελίδων». Kαι είναι σίγουρο πως η περιπέτεια της συγγραφής ενός βιβλίου μοιάζει με ένα ταξίδι, ο τελικός προορισμός του οποίου είναι άγνωστος και στην πορεία ο συγγραφέας δεν ξέρει τι ακριβώς θα συναντήσει. Μπήκα κι εγώ στην περιπέτεια αυτού του βιβλίου, χωρίς ακριβείς προθέσεις, άλλωστε κανένα μυθιστόρημα δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων προθέσεων, αλλά με μια βαθιά συναίσθηση πως το «Ουίσκι Μπλε» θα γινόταν για μένα ένα ταξίδι κατά το οποίο θα ανακάλυπτα άγνωστες πτυχές της ελληνικής ψυχής, της ζυμωμένης με τη θάλασσα και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Μια παρουσίαση της οδύσσειας του νεοέλληνα.Κάπως έτσι ξεκίνησα και η ιδέα σταδιακά ξεκαθαρίστηκε μέσα μου. Θα έγραφα ένα βιβλίο για τη ναυτική ψυχή του Έλληνα. Ένα βιβλίο για τον Έλληνα της θάλασσας και της μετανάστευσης, του καθημερινού αγώνα για την επιβίωση και του ρατσισμού που ως μετανάστης δέχτηκε. Συνυφασμένη με τη ζωή του άλλωστε η θάλασσα και η ελληνική ναυτοσύνη, από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, διατηρήθηκε ως το καταφύγιο του ελληνισμού και το όχημα πάνω στο οποίο ταξίδεψε ο ελληνικός πολιτισμός για να φτάσει σε όλο τον κόσμο. Η θαλασσινή μοίρα του λαού μας σε συνδυασμό με τη μεταναστευτική του ιδιότητα έγιναν τα στοιχεία εκείνα που καθόρισαν, σε μεγάλο βαθμό, το ελληνικό πεπρωμένο μέσα στον εικοστό αιώνα.Και το «Ουίσκι μπλε» ξεκίνησε το δικό του ταξίδι. Κι εγώ γράφοντας το ακολούθησα τις διαδρομές μιας οικογένειας που περιπλανιέται από το Πορτ Σάιντ ως την Σαντορίνη και τον Πειραιά των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων, βρέθηκα στα ανθρακωρυχεία του Βελγίου και στο λιμάνι της Νέας Υόρκης πριν ο πρωταγωνιστής αυτού του βιβλίου αποδεχτεί τη θαλασσινή του μοίρα.[caption id="" align="alignleft" width="162"] Σαντορίνη[/caption]Τα γεγονότα που συνάντησα στο ταξίδι αυτό ήταν συγκλονιστικά. Τα ανθρακωρυχεία της Μαρσινέλ στο Βέλγιο με το τραγικό δυστύχημα που στέρησε τη ζωή σε 266 ανθρακωρύχους, ανάμεσά τους και σε 6 Έλληνες το 1956 ήταν μια δραματική εμπειρία και καταγράφηκε στο βιβλίο με μια προσέγγιση που δεν ξέφυγε από την ιστορική αλήθεια. Έγινε απλά ένας φόρος τιμής στους Έλληνες μετανάστες που βρέθηκαν βουτηγμένοι στις γαλαρίες της Μαρσινέλ και στο κάρβουνο προσπαθώντας να προσδιορίσουν ένα καλύτερο αύριο στη ζωή τους, μοίρα κοινή πολλών ανθρώπων άλλωστε και πολλών λαών.Κι από τη Μαρσινέλ στη Σαντορίνη του 1956 με τις δικές της πληγές. Χωρίς να επιμένει σε λεπτομέρειες, το βιβλίο στέκεται στο νησί του κρασιού, της ελαφρόπετρας, του ηφαιστείου, στο νησί της πέτρινης γης και του μόχθου των κατοίκων να αντιπαλέψουν φυσικά φαινόμενα, δίνοντας ταυτόχρονα πληροφορίες για τη ζωή των νησιωτών, τα ήθη και τα έθιμά τους, τους φόβους και τις ανησυχίες τους.[caption id="" align="aligncenter" width="427"] Λόφος φτιαγμένος από κάρβουνο- στο βιβλίο αναφέρεται ως "τέριλ"[/caption]Επόμενο λιμάνι ο Πειραιάς. Πρόκειται για τον μεταπολεμικό Πειραιά, των προσφύγων, των πορνείων, της φτώχειας, της ανασυγκρότησης και της βιοπάλης. Ο πρωταγωνιστής αυτού του βιβλίου θα φύγει και από εκεί όμως για να ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη, αυτή τη φορά ως λαθρομετανάστης. Δε θα τα καταφέρει και η επιστροφή του θα σηματοδοτήσει τη σχέση του με τη ναυτοσύνη ως το τέλος σχεδόν της ζωής του, μιας ζωής που θα οριοθετηθεί δίπλα σε κάποιο λιμάνι, κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα τα επόμενα χρόνια. Το βιβλίο έγινε ένα παράθυρο  που δείχνει  την πολύπλευρη και συχνότατα οδυνηρή πραγματικότητα που έζησε κι εξακολουθεί να ζει ο Έλληνας.[caption id="attachment_8646" align="aligncenter" width="445"] Η πύλη των ορυχείων της Μαρσινέλ[/caption]Ολοκληρώνοντας όμως το ταξίδι  αυτού του βιβλίου έκανα ταυτόχρονα κι ένα πραγματικό ταξίδι, όχι μόνο μέσα στην ιστορία, την αφηγηματική του δομή και εν τέλει τη συγγραφή του αλλά κυρίως στον τόπο εκείνο που σημάδεψε την πορεία των ηρώων. Η επίσκεψη στα ορυχεία της Μαρσινέλ ήταν συνταρακτική εμπειρία, καθώς έδωσε εικόνα σε ό,τι έως εκείνη τη στιγμή είχε σχηματιστεί μέσα μου από όλα όσα είχα διαβάσει πραγματοποιώντας μια έρευνα για τις συνθήκες ζωής των Ελλήνων μεταναστών εκεί...Λένε πως οι συγγραφείς γράφουν μόνο και μόνο για να ξεπεράσουν τις προσωπικές τους εμμονές. Βρίσκουν έτσι έναν τρόπο να ανοίξουν ένα διάλογο  μαζί τους. Νομίζω πως στα δικά μου βιβλία ο διάλογος αυτός γίνεται με τη φυγή και την αυτογνωσία. Οι ήρωές φεύγουν όχι για να οδηγηθούν σε μια προσωπική λύτρωση, αλλά για να ολοκληρώσουν ένα προσωπικό κύκλο ζωής που θα τους οδηγήσει στο καλύτερο μέλλον, στην γνώση του εαυτού τους, στην οδύσσεια της δικής τους τελείωσης. Για τον κεντρικό ήρωα αυτού του βιβλίου ένας μεγάλος κύκλος ζωής είναι η θάλασσα, όπως ακριβώς ήταν για τον Οδυσσέα, όπως ακριβώς υπήρξε για τη χώρα ετούτη που θαλασσοκρατείται απ’ άκρη σ’ άκρη σε όλη της την πορεία ανά τους αιώνες. Ίσως  και για μένα…"Κείμενο/ φωτογραφίες: Τέσυ Μπάιλα  Το βιβλίο Ουίσκι μπλε της Τέσυς Μπάιλα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός και θα το βρείτε εδώ. Η Τέσυ Μπάιλα θα παρουσιάσει το βιβλίο της στις 10 Νοεμβρίου στο Public Συντάγματος. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι Δημήτρης Στεφανάκης, συγγραφέας  και Νίκος Βατόπουλος, δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας. Αποσπάσματα θα διαβάσει η συγγραφέας και μεταφράστρια Κώστια Κοντολέων.Δείτε εδώ την εκδήλωση.