Bruce Springsteen: Το «αφεντικό» και η φωνή της εργατικής τάξης

Ο Bruce Springsteen, το «αφεντικό» της ροκ όπως πολλοί τον αποκαλούν, εκφραζόταν πάντα μέσα από τη μουσική και τους στίχους του! Έχει γράψει θρυλικά τραγούδια, που έγιναν -και παραμένουν- ύμνοι ολόκληρων γενεών όπως το «Thunder Road» και το «Born in the U.S.A». Τραγούδια που μιλούν για τη ζωή, τις δυσκολίες και τα όνειρα των απλών ανθρώπων τον έχουν στέψει δικαίως ως τη «φωνή» της εργατικής τάξης. Πριν κάποια χρόνια, ο ίδιος αποφάσισε πως ο κόσμος πρέπει να τον γνωρίσει και μέσα από την πένα του, όχι εκείνη της μουσικής αλλά της προσωπικής. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο «Bruce Springsteen – Born to run», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key Books, ο Spingsteen καταθέτει τη ψυχή του γιατί όπως έχει πει ο ίδιος οφείλει «να μοιραστεί με τον αναγνώστη όσα έχει στο μυαλό του».

Από «Blinky» στο New Jersey σε «Αφεντικό» της ροκ

Πριν 76 χρόνια, στις 23 Σεπτεμβρίου του 1949, γεννιέται στο Long Branch του New Jersey ο μικρός Bruce. Ο πατέρας του, Douglas Springsteen, ήταν εργάτης και συντηρητικός άνθρωπος, ενώ η μητέρα του, Adele, ήταν πιο ζεστή και υποστηρικτική. Η ίδια θα γινόταν μελλοντικά η μακροχρόνια νομική γραμματέας και μουσική μούσα του. Η οικογένεια μετακομίζει στο Freehold, μια εργατική περιοχή, όπου θα επηρέαζε βαθιά τον πνευματικό κόσμο του Bruce. Η σχέση με τον πατέρα ήταν συχνά τεταμένη: περιλάμβανε συχνές συγκρούσεις και συναισθηματική απόσταση, γεγονός που τον επηρέασε βαθιά. Όπως θα αποκαλύψει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του αναζητούσε «υποκατάστατα πατρικά πρότυπα», ελλείψει ενός πατέρα που να τον υποστηρίζει.

Για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την ταραχώδη σχέση με τον πατέρα του αλλά και τις οικονομικές δυσκολίες της οικογένειας, ο Springsteen βρίσκει από τα εφηβικά του χρόνια καταφύγιο στη μουσική. Περνάει τα γυμνασιακά του χρόνια σχηματίζοντας συγκροτήματα όπως οι «Castiles», οι «Grease» και οι μαζορέτες «Rahs». Αυτές οι μπάντες θα εμφανιστούν αργότερα στα πρώτα άλμπουμ του Springsteen. Στα 18 του καλείται να αντιμετωπίσει μια σκληρή πραγματικότητα: οι γονείς του φεύγουν για μια νέα ζωή στην Καλιφόρνια, αφήνοντάς τον να τα βγάλει πέρα μόνος του. Τότε γίνεται ένας «ψεύτικος χίπης», ζώντας σε μια αποθήκη από μπετόν ενός εργοστασίου κατασκευής ιστιοσανίδων. Ήταν πολύ προσεκτικός όσον αφορά τη χρήση ναρκωτικών και την κατανάλωση αλκοόλ, καθώς η μουσική τον έκανε να νιώθει «τόσο “φτιαγμένος” όσο χρειαζόταν».

Η μπάντα που σχηματίστηκε ως «ευγενική δικτατορία» το 1972

Έχοντας κουραστεί να παίζει σε συνεργατικές ομάδες, ο Bruce αποφασίζει να δημιουργήσει τη δική του, η οποία σχηματίστηκε ως «ευγενική δικτατορία». Υπογράφει συμβόλαιο με τη Columbia Records και ιδρύει την E Street Band. Έναν χρόνο μετά κυκλοφορεί το πρώτο άλμπουμ συστήνοντας στο κοινό τόσο τη μπάντα όσο και το αφηγηματικό στιλ και τη σύνδεσή του με την εργατική τάξη. Δεν γίνονται όμως αμέσως εμπορικά επιτυχημένοι. Θα χρειαστεί να περάσουν τρία χρόνια μέχρι την κυκλοφορία του άλμπουμ που θα τον καθιερώσει παγκοσμίως. Το «Born to Run» αγγίζει τις νεανικές ψυχές, που εκείνη την εποχή απαιτούν ελευθερία και κυνηγούν απεγνωσμένα το αμερικανικό όνειρο. Στα live εκείνης της περιόδου αρχίζει να αποκτά το παρατσούκλι “The Boss” και το ταξίδι προς την κορυφή ξεκινά. «Πάντα πίστευα ότι η συνεχιζόμενη ύπαρξη της E Street Band οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι δεν υπήρχε σχεδόν καμία σύγχυση ρόλων μεταξύ των μελών της. Οι συμπαίκτες μου δεν ήταν πάντα ευχαριστημένοι με τις αποφάσεις που έπαιρνα και μπορεί να είχαν θυμώσει με μερικές από αυτές, αλλά κανείς δεν αμφισβήτησε το δικαίωμά μου να τις παίρνω» θα δηλώσει δεκαετίες μετά.

Η προσωπική του πορεία όμως δεν ήταν πάντα φωτεινή. Ο ίδιος έχει μιλήσει ανοιχτά για τις περιόδους κατάθλιψης που τον ταλαιπωρούσαν, ιδίως μετά από μεγάλες προσωπικές και επαγγελματικές αλλαγές. Σύμφωνα με συνεντεύξεις του, η κατάθλιψη εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά από την τεράστια επιτυχία του «Born in the U.S.A.» και την πίεση της συνεχούς περιοδείας. Άλλοι λόγοι που συνέβαλαν στην κατάθλιψη ήταν οι απαιτήσεις της οικογένειας και οι κοινωνικές προσδοκίες. Όλα αυτά τον οδήγησαν σε περιόδους απομόνωσης και αμφιβολίας για τη μουσική του. Ως πραγματικός «υπηρέτης» της τέχνης, όμως, άντλησε έμπνευση από τα προσωπικά του βιώματα, δημιουργώντας έργα πιο προσωπικά, στοχαστικά και σκοτεινά, όπως το άλμπουμ «The Ghost of Tom Joad» (1995) και τα ακουστικά τραγούδια της δεκαετίας του ’90. Ακριβώς αυτή η αμεσότητα και η ειλικρίνεια των στίχων του έκανε το κοινό να ταυτιστεί με την εμπειρία του, ενισχύοντας τον μύθο του ως η φωνή της εργατικής τάξης και των «απλών ανθρώπων».

Χρειάζεται να φτάσει κανείς στο τέλος του βιβλίου για να διαβάσει πως «δεν σας έχω πει “όλα” για τον εαυτό μου. Η διακριτικότητα και τα συναισθήματα των άλλων δεν το επιτρέπουν». Οι μοναδικές εξαιρέσεις στον κανόνα της ρομαντικής ανωνυμίας του ήταν οι δύο σύζυγοί του. Το 1985 παντρεύτηκε την ηθοποιό και μοντέλο Julianne Phillips, ενώ αργότερα ξεκίνησε σχέση με τη Patti Scialfa, τραγουδίστρια και μέλος της E Street Band, όταν ο πρώτος γάμος του βρισκόταν σε κρίση. Με τη Scialfa έχει αποκτήσει τρία παιδιά, ενώ όπως αποκαλύπτει ο ίδιος, ο χωρισμός με την Phillips τον οδήγησε σε μια δύσκολη περίοδο αυτοκριτικής, όπου «το χειρίστηκα άθλια», έχει πει.

Έως σήμερα, ο Bruce Springsteen παραμένει εμβληματική φιγούρα της ροκ μουσικής. Με άλμπουμ όπως το «High Hopes» (2014) και «Western Stars» (2016) και τις συνεχείς περιοδείες του, ενσαρκώνει τη φωνή της εργατικής τάξης, προάγοντας την ελευθερία και τη δύναμη των καθημερινών ανθρώπων.

Η μουσική αποτελεί «μια αναζήτηση νοήματος» της ζωής

Από τα παιδικά του χρόνια στο New Jersey μέχρι τις τεράστιες live εμφανίσεις «πλημμυρισμένες» με εκατομμύρια κόσμο, αν κάτι έμαθε πολύ καλά ο Bruce Springsteen είναι η ικανότητα να μετατρέπει τις δυσκολίες σε τραγούδια γεμάτα ελπίδα και πάθος. Κάθε στίχος, κάθε συναυλία και κάθε βήμα του δείχνει ότι η επιμονή, η αλήθεια και η πίστη στα όνειρά μας μπορούν να ξεπεράσουν τις αντιξοότητες. Ο Bruce Springsteen εμπνέει γιατί η ζωή και η μουσική του μοιάζουν με ιστορίες καθημερινών ανθρώπων. Άλλωστε δεν είναι μόνο ένας ροκ σταρ· είναι φωνή όλων και το ζωντανό παράδειγμα θάρρους και δημιουργικότητας.

«Το να γράφεις για τον εαυτό σου είναι μια βρομοδουλειά»

Ο Bruce Springsteen αφοσιώθηκε για επτά χρόνια στη συγγραφή της ιστορίας της ζωής του και προσφέρει την ίδια ειλικρίνεια, το χιούμορ και την αυθεντικότητα που βρίσκει κανείς και στα τραγούδια του. Περιγράφει πώς μεγάλωσε σε μια καθολική οικογένεια στο Freehold του New Jersey. Αφηγείται γλαφυρά το πάθος που είχε να γίνει μουσικός, τα πρώτα του live στα μπαρ του Asbury Park και την άνοδο της E Street Band. Με αφοπλιστική ειλικρίνεια μοιράζεται για πρώτη φορά τις προσωπικές του μάχες που ενέπνευσαν τις καλύτερες δουλειές του και μας δείχνει γιατί το τραγούδι «Born to Run» αποκαλύπτει πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζαμε. Το «Bruce Springsteen – Born to run» είναι ένα βιβλίο για εργάτες και ονειροπόλους, για γονείς και παιδιά, για ερωτευμένους και μοναχικούς, για καλλιτέχνες, φρικιά ή για όποιον θέλει να βουτήξει στα νερά του ιερού ποταμού της ροκ εν ρολ.

Ανθρώπινες πορείες που γεννούν έμπνευση για όλους

Συνηθίζεται οι σπουδαίοι άνθρωποι να μην αντιμετωπίζουν τους εαυτούς του ως κάτι «μοναδικό», αλλά ως απλούς ανθρώπους που μάχονται για όσα αγαπούν. Έτσι και ο Bruce Springsteen μέχρι και σήμερα δε σταματά να δηλώνει ότι «είναι απλώς ένας τύπος της εργατικής τάξης που προσπαθεί να γράψει τραγούδια». Μετά τη δική του πορεία, στα ράφια των καταστημάτων Public και στο public.gr θα βρεις ακόμα περισσότερες σπουδαίες ιστορίες ανθρώπων που αποτελούν έμπνευση για όλους μας, από τη Frida Cahlo μέχρι τον Albert Einstein.