Ημέρα Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού: Γιόρτασε με ένα βιβλίο!

Μπορεί όταν ακούμε για πορτογαλόφωνο πολιτισμό οι περισσότεροι να σκεφτόμαστε ενστικτωδώς την Πορτογαλία και τη Βραζιλία, πρόκειται ωστόσο για μια κουλτούρα που έχει γνωρίσει άνθηση σε πολλές περιοχές της Αφρικής αλλά και της Ασίας. Συνδετικός κρίκος αυτού του πολυποίκιλου πολιτισμού είναι η πορτογαλική γλώσσα. Τα πορτογαλικά δεν είναι μόνο μία από τις πιο διαδεδομένες γλώσσες στον κόσμο, αλλά και η πιο ευρέως ομιλούμενη γλώσσα στο νότιο ημισφαίριο. Σήμερα οι 10 χώρες με επίσημη γλώσσα την πορτογαλική γιορτάζουν, καθώς είναι η Παγκόσμια Ημέρα Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού!

Η ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού

Η 5η Μαΐου, καθιερώθηκε επίσημα ως η Παγκόσμια Ημέρα Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού το 2005, με πρωτοβουλία 7 πορτογαλόφωνων χωρών (Πορτογαλία, Βραζιλία, Αγκόλα, Πράσινο Ακρωτήριο, Μοζαμβίκη, Γουινέα-Μπισσάου, Σάο Τομέ και Πρίνσιπε). Οι 7 αυτές χώρες, από κοινού με το Ανατολικό Τιμόρ και την Ισημερινή Γουινέα, απαρτίζουν την Κοινότητα Πορτογαλόφωνων Χωρών, έναν διακυβερνητικό οργανισμό ο οποίος από το 2000 συνεργάζεται με την UNESCO. Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού είναι να φέρει κοντά όλους τους πορτογαλόφωνους λαούς με «όχημα» την πορτογαλική γλώσσα και λογοτεχνία. Με απόφαση της UNESCO το 2019, η 5η Μαίου γιορτάζεται επίσης ως η Παγκόσμια Ημέρα Πορτογαλικής Γλώσσας.

Παγκόσμια Ημέρα Πορτογαλόφωνου Πολιτισμού: Γιόρτασε διαβάζοντας μοναδικά μυθιστορήματα

Η λογοτεχνία είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να γνωρίσεις τον πλούτο ενός πολιτισμού. Γι’ αυτό συγκεντρώσαμε μερικά από τα διεθνώς αναγνωρισμένα αριστουργήματα της πορτογαλόφωνης λογοτεχνίας. Ξεκινάμε το ταξίδι μας από την Πορτογαλία και συγκεκριμένα από το βιβλίο «Περί φωτίσεως» του José Saramago. Στη συνέχεια του μυθιστορήματος «Περί Τυφλότητος», ο νομπελίστας συγγραφέας, σχολιάζει με δεικτικό τρόπο την παρακμή της πολιτικής ζωής, την αναλγησία της γραφειοκρατίας και την απάθεια των πολιτών απέναντι στα κοινά. Η δεύτερη πρότασή μας είναι το «Βιβλίο της Ανησυχίας Τόμος Α» του εμβληματικού Fernando Pessoa. Το διασημότερο βιβλίο του Πορτογάλου συγγραφέα -το οποίο πολλοί χαρακτηρίζουν και ως αντί-μυθιστόρημα – αποτελεί μια εις βάθος ενδοσκόπηση στην ψυχοσύνθεση του ίδιου του συγγραφέα. Αντισυμβατικό, πλην όμως, απόλυτα εμπνευσμένο, το magnum opus του Fernando Pessoa, κατακλύζει τον αναγνώστη με τις ιδέες, τους στοχασμούς και τις υπαρξιακές ανησυχίες του καταξιωμένου δημιουργού.

Το επόμενο βιβλίο που σου προτείνουμε είναι το «Πάνω στα ποτάμια που κυλούν» του Antonio Lobo Antunes. Μέσα από τα μάτια του καρικινοπαθούς αφηγητή, ο σημαντικότερος ίσως εν ζωή Πορτογάλος συγγραφέας γράφει έναν συγκινητικό «ύμνο» στη ζωή, εξερευνώντας την πανανθρώπινη αναζήτηση για το νόημα της ύπαρξης.

Αφήνουμε την «μητέρα» του πορτογαλόφωνου πολιτισμού, για τη Λατινική Αμερική και τη Βραζιλία. Η σύγχρονη λογοτεχνία της Βραζιλίας είναι συνυφασμένη με το όνομα του Paulo Coelho. Από την πλούσια βιβλιογραφία του Βραζιλιάνου μυθιστοριογράφου ξεχωρίζουμε το έργο «Ο τοξοβόλος». Το μυθιστόρημα του Paulo Coelho συνιστά μια πραγματεία πάνω στο πώς μπορούμε να απολαμβάνουμε τη ζωή μας και ποιες είναι οι αληθινές αρετές που τη διακρίνουν. Εκτός από τον πολυδιαβασμένο λογοτέχνη, ένας από τους σημαντικότερους νέους εκφραστές της βραζιλιάνικης πεζογραφίας είναι η Carla Bessa. Στη συλλογή αφηγημάτων «Κι έτσι τότε εγώ απόμεινα χωρίς το παιδί εκείνο», η Carla Bessa απεικονίζει με περίσσιο ρεαλισμό τη ζωή των φτωχών ανθρώπων στις φαβέλες του Ρίο, η οποία περιστοιχίζεται από ανέχεια, θάνατο, δυστυχία και εξαθλίωση. Συνεχίζουμε τις προτάσεις μας, με την σπουδαιότερη γυναίκα εκπρόσωπο των βραζιλιάνικων γραμμάτων. Λόγος για τη Clarice Lispector. Στο αριστουργηματικό «Η ώρα του αστεριού» η Clarice Lispector, με «όπλο» τη χαρακτηριστική της πρόζα πραγματεύεται την μαρτυρική ζωή μιας γυναίκας που μάχεται να επιβιώσει κόντρα στη φτώχεια και τις αντιξοότητες της ζωής, έχοντας ως μοναδικό στήριγμα την ελπίδα. Τελευταία πρότασή μας από τη χώρα της Λατινικής Αμερικής είναι η «Ρεαλιστική τριλογία» του φημισμένου Joaquim-Maria Machado De Assis. Ενώνοντας την πολιτική με τον έρωτα, την φιλοσοφία και την ιστορία, ο επονομαζόμενος «Βραζιλιάνος Θερβάντες» συνθέτει τρία μυθιστορήματα-σταθμούς που άφησαν το στίγμα τους στη λατινοαμερικανική λογοτεχνία.

Η σημερινή ημέρα προσφέρεται για να γνωρίσεις λογοτέχνες και από άλλα μέρη του πορτογαλόφωνου κόσμου. Μέσα από το μυθιστόρημα «Οι διάφανοι» ο Αγκολέζος Ondjaki δημιουργεί ένα ρεαλιστικό πορτραίτο της πρωτεύουσας Λουάντα, παρουσιάζοντας την καθημερινή πάλη των κατοίκων να επιβιώσουν και να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους σε ένα αφιλόξενο αστικό περιβάλλον. Από την πορτογαλόφωνη λογοτεχνία της Αφρικής ξεχωρίζουν επίσης και τα έργα του Mia Couto. Στο μυθιστόρημα «Το Τελευταίο Πέταγμα του Φλαμίνγκο», ο πορτογαλικής καταγωγής Μοζαμβικανός συγγραφέας, συνδυάζει δεξιοτεχνικά τον μαγικό ρεαλισμό με την πολιτική σάτιρα για να αναδείξει το πραγματικό πρόσωπο της μετα-αποικιοκρατικής Μοζαμβίκης, υπό το βάρος της τραγικής της ιστορίας.

Αν θέλεις να ανακαλύψεις ακόμα περισσότερες προτάσεις βιβλίων από διάφορες χώρες του κόσμου, μπες εδώ, και μείνε συντονισμένος στο Public Blog.