«Στο βάθος του αιώνα», Νίκος Βατόπουλος / Η βιογραφία της σύγχρονης Αθήνας

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Βατόπουλος έχει μιλήσει πολλές φορές στο παρελθόν για την Αθήνα μέσα από τα βιβλία του. Σε αυτά στεκόταν κυρίως στο παρόν και τη σημερινή όψη της πόλης. Με το νέο του βιβλίο «Στο βάθος του Αιώνα» επιχειρεί -και επιτυγχάνει με δεξιοτεχνία- κάτι διαφορετικό: να καταγράφει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους την ιστορία της διαμόρφωσης της Αθήνας στην πόλη που είναι σήμερα.

Μέσα από προσωπική έρευνα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ανθρώπινες μαρτυρίες και τις ίδιες του της αναμνήσεις, ο Νίκος Βατόπουλος δημιουργεί το αφήγημα της Αθήνας όπως αυτό εξελίχθηκε τους τελευταίους σχεδόν δύο αιώνες. Η αφήγηση είναι πολύπλευρη και παρουσιάζει πολλές μορφές της πόλης. Από κτίρια ιστορικά και βιώματα ανθρώπων, που έζησαν μια παλιότερη εκδοχή της πόλης, μέχρι φωτογραφίες από σημαντικά και φαινομενικά ασήμαντα σημεία, που έχουν αλλάξει μέσα στο χρόνο.

Όσο κι αν αλλάξει η Αθήνα, όμως, πάντα θα υπάρχουν τα σημεία που θα μας θυμίζουν την αέναη φύση της μέσα στους αιώνες. Η αντίθεση που δημιουργούν οι έντονες αλλαγές δίπλα στα διαχρονικά στοιχεία της πόλης αποτυπώνεται γλαφυρά από τις φωτογραφίες της Αθήνας ανά τις δεκαετίες, αλλά και από τα διάφορα αποσπάσματα εφημερίδων και περιοδικών, που έχει συμπεριλάβει στο βιβλίο του ο Νίκος Βατόπουλος.

Για τους παλιότερους κατοίκους της Αθήνας το βιβλίο «Στο βάθος του Αιώνα» σίγουρα θα ξυπνήσει αναμνήσεις. Για τους νεότερους αναγνώστες θα δημιουργήσει μια σύνδεση με την σύγχρονη ιστορία της πόλης, η οποία δεν είναι άμεσα εμφανής. Οι νεότεροι αναγνώστες θα ανακαλύψουν μια εικόνα της πρωτεύουσας για την οποία ίσως έχουν ακούσει αλλά τώρα θα κατανοήσουν καλύτερα.

Ο Νίκος Βατόπουλος έχει συγγράψει το βιβλίο με τέτοιο τρόπο, που διαβάζεται και σαν μυθιστόρημα. Η ιστορία κυλάει τόσο γλαφυρά, που δύσκολα το αφήνεις από τα χέρια σου. Στο τέλος του βιβλίου θα έχεις γνωρίσει λίγο καλύτερα την Αθήνα και θα μπορείς πλέον να οραματιστείς διαφορετικά το μέλλον της, έχοντας μια πιο πλήρη εικόνα για την ιστορία της πόλης που στέκεται εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Το βιβλίο «Στο βάθος του Αιώνα» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και μπορεί να γίνει ένα εξαίρετο δώρο Χριστουγέννων για όσους αγαπούν την ιστορία, το διάβασμα ή, απλώς, την πόλη τους!

Για το νέο του βιβλίο, ο ίδιος ο συγγραφέας μάς εξομολογείται σε πρώτο πρόσωπο:

«Μια παράλληλη πορεία προσωπικής αφύπνισης και καλλιέργειας ενός δημόσιου βλέμματος απέναντι στην Αθήνα είναι το νέο μου βιβλίο Στο βάθος του αιώνα. Είναι ίσως το πιο προσωπικό μου βιβλίο, αν σταθεί τουλάχιστον κανείς στο ύφος και στη στόχευση. Είχα την ανάγκη να ορίσω εξαρχής το βλέμμα μου πάνω στον αστικό πολιτισμό της Αθήνας μέσα από μια συνειρμική γραφή, που λίγο-λίγο ορίζει έναν κόσμο ρευστό, μυστηριώδη και υβριδικό. Μιλώ εξ ονόματος της γενιάς μου, που ενηλικιώθηκε όσο ακόμη διαρκούσε ο Ψυχρός Πόλεμος και που βίωσε τις αλλαγές από τον παλιό στον νέο κόσμο.

Μέσα από τα διαβάσματά μου, από αναμνήσεις βιβλιοπωλείων και κινηματογράφων, από περιηγήσεις στην πόλη και συναντήσεις με ανθρώπους, αναδύεται ένα κλίμα εποχής που έρχεται από τα «βάθη του (20ου) αιώνα» και εκβάλλει σε αυτό που γεννιέται ως αίσθηση και ως αποτύπωμα. Η βιωματική αφήγηση για τη φυσιογνωμία της πόλης, τα σπίτια της και την ατμόσφαιρά της γίνεται σταδιακά μια αφήγηση για τον χρόνο και τη μνήμη, εξελίσσεται σε μια περιδιάβαση σε έναν τόπο νεκρών και ζωντανών. Ο εαυτός γίνεται μια κάμερα και η ανάκληση εικόνων και προσώπων αντισταθμίζει τα χάσματα που αφήνει το ψυχογράφημα της πόλης. Η προσωπογραφία της Αθήνας πηγάζει από τον εαυτό και το υποκειμενικό βλέμμα και σταδιακά αποδεσμεύεται και αυτονομείται. Άνθρωποι που περιπλανήθηκαν στους δρόμους της πόλης, συλλέκτες εικόνων και αισθήσεων, κληρονομούν μια συγκίνηση και το πέρασμά τους αθροίζεται σε μια κοινή παρακαταθήκη.

Το βιβλίο αυτό είναι παράλληλα και ένας φόρος τιμής σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που διαμορφώθηκαν από αυτήν την πόλη, που την αγάπησαν και που τα ίχνη τους μπορούν ακόμα να γεννήσουν συγκίνηση μέσα από γραπτά και τεκμήρια. Στάθηκα ως ένας ευλαβής εκτιμητής αισθήσεων σε μια πόλη που με όρισε από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου».