Νόμπελ, μια σύντομη αναδρομή: Οι συγγραφείς που ξεχώρισαν

Ένας συγγραφέας που έχει δημιουργήσει «το πιο εξαιρετικό έργο σε ιδανική κατεύθυνση στον τομέα της λογοτεχνίας». Αυτός είναι ο ιδεώδης παραλήπτης του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Alfred Nobel, όπως αυτά γράφτηκαν στη διαθήκη που συνέταξε το 1895. Σε αυτή περιγράφει μεταξύ άλλων τη θεσμοθέτηση των βραβείων, τα οποία από το 1901 αποτελούν την παρακαταθήκη του στον κόσμο - διαβάστε περισσότερα εδώ.

Εδώ και λίγες ώρες η βράβευση της Λουίζ Γκλουκ μας στέλνει σε ένα νοητό ταξίδι στην ιστορία των βραβείων. Από τη σύγχρονη ιστορία του θεσμού δεν λείπουν τα σκάνδαλα και οι αμφιλεγόμενες επιλογές νικητών. Παρόμοια ζητήματα υπήρχαν πάντοτε, όμως, με την επιτροπή να προσπερνά σημαντικούς συγγραφείς για διάφορους λόγους μέσα στα χρόνια. Η ημέρα της ανάδειξης του νικητή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, όμως, ανήκει στους βραβευόμενους. Οπότε θελήσαμε να θυμηθούμε και άλλους σημαντικούς παραλήπτες του βραβείου σε αυτά τα (σχεδόν) 120 χρόνια ιστορίας του θεσμού.

Και αφού η φετινή νικήτρια είναι ποιήτρια, ξεκινάμε από τους «δικούς μας» μεγάλους ποιητές, Γιώργο Σεφέρη και Οδυσσέα Ελύτη. Δύο τεράστιες μορφές της διεθνούς λογοτεχνίας, που έχουν χαρίσει στην Ελλάδα τα δύο βραβεία Νόμπελ της. Πρώτος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας ο Γιώργος Σεφέρης, το 1963. Ο Οδυσσέας Ελύτης ακολούθησε 16 χρόνια αργότερα, το 1979.

Από τους μεγάλους ποιητές που έχουν αποσπάσει Νόμπελ δεν μπορούμε να παραλείψουμε τον Pablo Neruda. Ο χιλιανός συγγραφέας τιμήθηκε με το βραβείο το 1971. Στο έργο του ξεχωρίζει το πάθος και ο σουρεαλισμός ενώ συχνά τα ποιήματά του είχαν έντονο πολιτικό ύφος. Από τη Λατινική Αμερική ξεχωρίζουμε και το έργο του Gabriel García Márquez, επίσης έντονα πολιτικοποιημένο. Ο μαγικός ρεαλισμός, που συναντάμε στα έργα του, έχει αγαπηθεί σε όλο τον κόσμο και ο κολομβιανός συγγραφέας έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1982.

Συνεχίζοντας την αναδρομή μας στην αμερικανική ήπειρο δεν γίνεται να μη στρέψουμε το βλέμμα μας βόρεια, εκεί όπου η βράβευση του Ernest Hemingway το 1954 είναι η σαφώς η σπουδαιότερη. Το λιτό συγγραφικό του στυλ επηρέασε γενιές και γενιές συγγραφέων που ακολούθησαν. Αν μια ήπειρος κυριαρχεί στις βραβεύσεις, βέβαια, αυτή είναι η Ευρώπη. Ένας από τους πολλούς ευρωπαίους νικητές, ωστόσο, ο γάλλος Albert Camus, έγινε ο πρώτος βραβευόμενος λογοτέχνης γεννημένος στην Αφρικανική ήπειρο, όταν επιλέχθηκε ως νικητής το 1957.

Η Γερμανία είναι μια από τις χώρες με σημαντική εκπροσώπηση στα Νόμπελ Λογοτεχνίας και ένα από τα παλαιότερα βραβεία της εκείνο του Thomas Mann το 1929. Στο έργο του ακούσε έντονη κριτική τόσο προς τη Γερμανία όσο και την Ευρώπη εν γένει. Η σημασία των τεχνών στη χώρα μεγάλωσε ακόμα περισσότερο τις δεκαετίες του 1930 και 1940, οι οποίες σημαδεύτηκαν από την άνοδο του ναζισμού. Ο Hermann Hesse ήταν ένας από τους καλλιτέχνες που προσπάθησε να αποτελέσει αντίβαρο σε αυτό το φαινόμενο μέσα από τα γραπτά του. Για το έργο του θα κέρδιζε το βραβείο Νόμπελ του 1946.

Από τις μεταγενέστερες βραβεύσεις, τα μεταπολεμικά έργα του Heinrich Böll ήταν αυτά που χάρισαν ένα ακόμα Νόμπελ στη Γερμανία το 1972. Η Πορτογαλία, από την άλλη, δεν φημίζεται για τη... συγκομιδή της σε Νόμπελ. Η χώρα έχει αναδείξει δύο νικητές, με τον έναν από αυτούς στον τομέα της λογοτεχνίας. Αυτός είναι ο José Saramago, που έγινε νομπελίστας το 1998.

Από τα τελευταία 119 χρόνια του θεσμού, ποιον νομπελίστα συγγραφέα έχεις ξεχωρίσει για το έργο του;