Η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας είναι γεγονός

Ένα επίτευγμα τεραστίων διαστάσεων είχαμε την ευκαιρία να βιώσουμε σαν ανθρωπότητα, αφού επιστήμονες από όλο τον κόσμο κατάφεραν για πρώτη φορά να φωτογραφίσουν μία μαύρη τρύπα. Μπορεί η ύπαρξή τους να έχει προβλεφθεί μαθηματικά και πολλές ανακαλύψεις, όπως ο εντοπισμός βαρυτικών κυμάτων, να επιβεβαιώνουν την ύπαρξή τους, αλλά για πρώτη φορά καταφέρνουμε να φωτογραφίσουμε απευθείας αυτό το φαινόμενο.

Η μαύρη τρύπα, η φωτογραφία της οποίας δημοσιεύθηκε, βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία M87 και απέχει από τη Γη 55 εκατομμύρια έτη φωτός. Η μαύρη τρύπα στο κέντρο του M87 ήταν η μία από τις δύο που φωτογραφήθηκαν, καθώς οι επιστήμονες που εργάστηκαν σε αυτό το εγχείρημα, σκόπευσαν τα τηλεσκόπια τους και στο κέντρο του δικού μας Milky Way, στην μαύρη τρύπα Sagittarius A*. Τελικά, οι καιρικές συνθήκες ήταν πιο ευνοϊκές κατά την καταγραφή του M87 και γι’ αυτό το λόγο οι επιστήμονες δημοσίευσαν μόνο αυτή τη φωτογραφία.

Το εντυπωσιακό αποτέλεσμα κατέγραψε το Event Horizon Telescope. Το EHT πρόκειται για ένα δίκτυο 8 ραδιοτηλεσκοπίων σε όλο τον πλανήτη, που για να αποτυπώσει τον M87 συνέλεξε δεδομένα για 7 ημέρες. Τα Petabyte δεδομένων από όλα τα τηλεσκόπια συγκεντρώθηκαν για να δημιουργηθεί το τελικό αποτέλεσμα με την βοήθεια υπερυπολογιστών.

Στην εικόνα δεν βλέπουμε την ίδια την μαύρη τρύπα, αφού ούτε το φως δεν μπορεί να ξεφύγει από τη βαρύτητά της. Αυτό που μπορούμε να διακρίνουμε είναι η σκιά της, που δημιουργείται στη μάζα ύλης (accretion disk) που περιστρέφεται γύρω από την μαύρη τρύπα.

Πέρα όμως από το πόσο εντυπωσιακό είναι να έχουμε την φωτογραφία μίας μαύρης τρύπας, η εξέλιξη της επιστήμης μέσα από αυτή την ανακάλυψη είναι ακόμα πιο σημαντική. Για πρώτη φορά μπορούμε να παρατηρήσουμε απευθείας τον «ορίζοντα γεγονότων» (event horizon) και να επιβεβαιώσουμε πως η θεωρία της γενικής σχετικότητας (general relativity) ισχύει και για ένα τεράστιο φαινόμενο όπως μία μαύρη τρύπα, όπως ακριβώς είχε προβλέψει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1915! Εξαιρετικά εντυπωσιακό είναι και το γεγονός πως η τελική εικόνα ταιριάζει τέλεια με τα μοντέλα που είχαν προβλέψει πως θα μοιάζει μία μαύρη τρύπα.

Η αναμονή σίγουρα άξιζε τον κόπο αφού το αποτέλεσμα προκαλεί δέος. Από το 2020 θα προστεθούν ακόμα περισσότερα τηλεσκόπια στο EHT και ελπίζουμε να δούμε σύντομα φωτογραφία και από την μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας.