Αντιμετώπισε το άγχος της επιστροφής στην “κανονικότητα”

Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τη στιγμή που ήρθαμε αντιμέτωποι με κάτι πρωτόγνωρο για τη δική μας γενιά – για όλες τις γενιές εν ζωή αυτή τη στιγμή: μια πανδημία. Στην αρχή είχαμε να αντιμετωπίσουμε το άγχος του “έξω”, της πιθανότητας να “κολλήσουμε” και να αρρωστήσουμε, της πιθανότητας να κολλήσουμε αγαπημένα μας πρόσωπα. Την “κανονικότητα” της μάσκας, του εθελοντικού εγκλεισμού στο σπίτι, της δουλειάς από εκεί. Πολλοί άνθρωποι εξαντλήθηκαν από αυτά.

Ήδη οι εμβολιασμοί, όμως, έχουν πάρει το δρόμο τους και πολλές χιλιάδες έχουν ήδη εμβολιαστεί, ενώ σύντομα θα είναι πολύ περισσότεροι. Η ανθρωπότητα θα μπορέσει, σιγά σιγά να επιστρέψει στα γραφεία και να ξαναρχίσει να ταξιδεύει. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να μας κάνει όλους χαρούμενους. Κι όμως…

Πολλοί είναι αυτοί που αγχώνονται από την “επιστροφή” στην “κανονικότητα”. Και αυτό δεν είναι κάτι μονοδιάστατο· κάποιοι φοβούνται το “άγνωστο” που κρύβει το μέλλον της νέας αυτής “κανονικότητας”. Κάποιοι άλλοι νιώθουν την πίεση των επερχόμενων αλλαγών που θα φέρει η επιστροφή αυτή. Η γνώση είναι φορέας δύναμης, όμως, και μπορείς να προετοιμαστείς ψυχολογικά για τις αλλαγές.

Πνίξε την αβεβαιότητα

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μια μηχανή “προβλέψεων”. Όταν μπορεί να προβλέψει τι επέρχεται, νιώθεις ασφάλεια. Μέσα στην πανδημία, όμως, τα νευρωνικά “μοντέλα” του εγκεφάλου όλων μας απέτυχαν να προβλέψουν τα “μελλούμενα”. Ειδικά στην αρχή, όλα αυτά που συνέβαιναν ήταν τόσο έξω από τις εμπειρίες και τον “προγραμματισμό” του εγκεφάλου όλων μας, που απλά καθόμασταν και παρατηρούσαμε τα γεγονότα. Ούτε καν οι “ειδικοί” δεν ήξεραν πως θα εξελιχθεί η κατάσταση.

Ακόμη και μετά την παγίωση μιας νέας κατάστασης, όμως, υπήρχε ακόμη μεγάλη άγνοια για το τι έρχεται στην εξέλιξη της πανδημίας. Η ανακοίνωση των εμβολίων έφερε ανακούφιση αλλά και νέα αβεβαιότητα. Η ελπίδα ήταν πως θα επιστρέψουμε στη ζωή όπως την ξέραμε, αλλά όλες αυτές οι παραλλαγές και τα διάφορα εμβόλια έφεραν νέες αμφιβολίες: είναι όλα εξ ίσου καλά; Παρέχουν προστασία; Ποιες είναι οι παρενέργειες; Ποιο είναι το “καλό”;

Αυτό που μπορείς να κάνεις για να ελαχιστοποιήσεις την αβεβαιότητα είναι να μάθεις τι θα συμβεί στη δουλειά, όταν επιστρέψεις. Δες τι κάνουν άλλες εταιρείες αλλά και τι προτείνουν οργανισμοί όπως ο ΠΟΥ ή το αμερικάνικο CDC για την επιστροφή στους χώρους εργασίας. Ο CDC θεωρεί πως, αν έχεις εμβολιαστεί, μπορείς να περάσεις χρόνο σε εξωτερικούς χώρους χωρίς μάσκα. Όσο αρχίσεις να περνάς χρόνο έξω, τόσο θα αρχίσεις να συνηθίζεις και να “προβλέπεις” το πως θα είναι η ζωή και η δουλειά μαζί με άλλους ανθρώπους – και θα μειώνεται το άγχος σου.

Προφανώς, φρόντισε ώστε να εμβολιαστείς και να ενθαρρύνεις και τους γύρω σου να κάνουν το ίδιο. Ήδη έχουμε αρκετούς “αρνητές” των εμβολίων, όπως νωρίτερα είχαμε και αρνητές της ίδιας της πανδημίας. Ο μόνος τρόπος να επιστρέψουμε στη ζωή όπως την ξέραμε, όμως, είναι να εμβολιαστούμε όλοι.

Προετοιμάσου για τις αλλαγές

Η αλλαγή είναι κάτι που τρομάζει αρκετούς. Μπορεί να βλέπεις τα κακώς κείμενα στον κόσμο ή ακόμη και στη ζωή σου, όμως οι περισσότεροι δεν μπορούν να αλλάξουν συνήθειες. Ο λόγος είναι, πάλι, ο εγκέφαλός μας. Ο ανθρώπινος (και όχι μόνο) εγκέφαλος έχει εξελιχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να χρησιμοποιεί “ρουτίνες”. Είναι πιο εύκολο να κάνει πράγματα από συνήθεια, αντί να χρειάζεται να σκέφτεται για αυτά. Οι “ρουτίνες” καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια απ’ ότι το να σκεφτεί και να αναλύσει κάτι εκ του μηδενός. Είναι πιο “αποδοτικό” να έχει σαφείς “συσχετισμούς” μεταξύ καταστάσεων και αντιδράσεων που πρέπει να κάνει.

Ακριβώς αυτό έγινε στην αρχή της πανδημίας, όταν ξαφνικά όλοι έπρεπε να φοράμε μάσκες στη δουλειά και να κρατάμε αποστάσεις. Στην αρχή αυτό δεν άρεσε σε κανέναν. Τώρα, ένα χρόνο μετά, ο εγκέφαλος όλων μας έχει δημιουργήσει νέες “ρουτίνες” για τον χώρο εργασίας και, ως εκ τούτου, έχουμε αρχίσει να νιώθουμε άνετα με αυτή την κατάσταση, παρ’ ότι λέμε πως μας λείπει η παλιότερη κατάσταση.

Λοιπόν, κράτα στο πίσω μέρος του μυαλού σου πως, όσο κι αν σε φοβίζει η επιστροφή, σε έξι μήνες ο εγκέφαλός σου θα έχει αναπτύξει νέες “ρουτίνες” και, ό,τι κι αν αλλάξει, πάλι θα νιώθεις άνετα και “κανονικά”. Μάλιστα, είναι σχεδόν βέβαιο πως, εντός της νέας “κανονικότητος”, θα κρατήσεις κάποια καλά πράγματα και από την τωρινή κατάσταση. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι προσαρμοστικός· αυτός είναι και ο λόγος που το ανθρώπινο είδος επιβίωσε και κατέκτησε τον πλανήτη: δεν είμαστε οι πιο δυνατοί, ούτε οι πιο γρήγοροι· είμαστε οι πιο ευπροσάρμοστοι. Μην χαλάς τη διάθεσή σου και την ψυχολογία σου, ανησυχώντας για το πως θα είναι η νέα κανονικότητα. Όπως κι αν είναι, θα τα καταφέρεις!