Ο Georgi Gospodinov κέρδισε το International Booker Prize 2023!

Τα Βραβεία Booker είναι ένας από τους σημαντικότερους λογοτεχνικούς θεσμούς παγκοσμίως. Κάθε χρόνο απονέμονται στο καλύτερο βρετανικό και το καλύτερο μεταφρασμένο (στα αγγλικά) μυθιστόρημα. Για το δεύτερο από αυτά, το μεταφρασμένο μυθιστόρημα, έφτασε η στιγμή της απονομής για φέτος. Στην τελετή απονομής που πραγματοποιήθηκε στο Sky Garden του Λονδίνου στις 23 Μαΐου, το International Booker Prize 2023 κέρδισε ο Georgi Gospodinov για το μυθιστόρημά του «Χρονοκαταφύγιο». Αυτή είναι η πρώτη φορά που ένας Βούλγαρος λογοτέχνης κερδίζει το βραβείο. Μάλιστα, η ανακοίνωση συνέπεσε με την αργία για την Ημέρα Βουλγαρικού Αλφαβήτου, Εκπαίδευσης, Πολιτισμού και Σλαβικής Λογοτεχνίας, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 24 Μαΐου στη γειτονική χώρα! Το timing δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο!

Γνώρισε το «Χρονοκαταφύγιο» του Georgi Gospodinov

Μπορεί να «Time Shelter» να κυκλοφόρησε στη Βρετανία μόλις πέρσι, αλλά στην Ελλάδα είναι διαθέσιμο ήδη από το 2021. Το «Χρονοκαταφύγιο» έφεραν στη χώρας μας οι εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση της Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Αυτό είναι το τρίτο μυθιστόρημα του Βούλγαρου συγγραφέα, ο οποίος έχει επίσης εκδώσει ποιητικές συλλογές και ένα graphic novel.

Στο «Χρονοκαταφύγιο» έχουμε να κάνουμε με μία «κλινική για το παρελθόν», η οποία προσφέρει μία θεραπεία για όσους πάσχουν από Αλτσχάιμερ. Κάθε όροφος της κλινικής αναπαριστά με εξαιρετική λεπτομέρεια μία διαφορετική δεκαετία, μεταφέροντας νοητά τους ασθενείς πίσω στο χρόνο. Πρωταγωνιστής είναι ένας ανώνυμος αφηγητής, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη συλλογή αντικειμένων που θα αξιοποιηθούν σε κάθε όροφο της κλινικής, από έπιπλα της δεκαετίας του 1960 μέχρι κουμπιά από το 1940 και αρώματα. Το αποτέλεσμα είναι τρομερά πειστικό και όλο και περισσότεροι υγιείς άνθρωποι επισκέπτονται την «κλινική για το παρελθόν» για να ξεφύγουν από την βάναυση πραγματικότητά τους.

Τα λόγια της κριτικής επιτροπής για το «Χρονοκαταφύγιο»

Η πρόεδρος της επιτροπής επιλογής του International Booker Prize 2023, Leïla Slimani, δήλωσε για το μυθιστόρημα του Georgi Gospodinov: «Ο νικητής μας, Χρονοκαταφύγιο, είναι ένα λαμπρό μυθιστόρημα, γεμάτο ειρωνεία και μελαγχολία. Πρόκειται για ένα βαθυστόχαστο έργο που πραγματεύεται ένα πολύ σύγχρονο ζήτημα: Τι μας συμβαίνει όταν οι αναμνήσεις μας εξαφανίζονται; Ο Georgi Gospodinov καταφέρνει θαυμάσια να ασχοληθεί τόσο με το ατομικό όσο και με το συλλογικό πεπρωμένο, και αυτή η περίπλοκη ισορροπία μεταξύ του οικείου και του καθολικού είναι που μας έπεισε και μας άγγιξε.» Χαρακτήρισε επίσης το βιβλίο ως ένα «σπουδαίο μυθιστόρημα για την Ευρώπη, μια ήπειρο που έχει ανάγκη από μέλλον, όπου το παρελθόν επανεφευρίσκεται και η νοσταλγία είναι δηλητήριο.»

Μεταφραστής και συγγραφέας μοιράζονται το βραβείο

Το International Booker Prize συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους £50.000, το οποίο μοιράζονται ο νικητής και ο μεταφραστής. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύεται και η τεράστια σημασία που παίζει η μετάφραση ενός ξενόγλωσσου έργου για την επιτυχία του. Μεταφράστρια του βιβλίου στα αγγλικά ήταν η Angela Rodel, η οποία παρευρέθηκε στην εκδήλωση και παρέλαβε το βραβείο μαζί με τον συγγραφέα.

Ανακάλυψε το έργο του Georgi Gospodinov

Όπως είπαμε και παραπάνω, ο σημαντικός Βούλγαρος συγγραφέας έχει εκδόσεις τρία μυθιστορήματα και αρκετές ποιητικές συλλογές. Έγινε ευρέως γνωστός με το πρώτο του έργο, το «Φυσικό μυθιστόρημα», το οποίο εκδόθηκε στη Βουλγαρία του 1999. Για να εκδοθεί το επόμενο έργο του (πεζογραφίας τουλάχιστον) θα περνούσαν αρκετά χρόνια. Το δεύτερο μυθιστόρημα του ήταν το «Περί φυσικής της μελαγχολίας», το οποίο εκδόθηκε το 2012. Το 2020 ήρθε το τρίτο και πολυβραβευμένο μυθιστόρημα της συγγραφικής του καριέρας, το «Χρονοκαταφύγιο». Το Διεθνές Βραβείο Booker 2023 έρχεται να προστεθεί σε μία εκτενή λίστα επιβραβεύσεων. Το 2021 το μυθιστόρημα του είχε αποφέρει το Premio Strega Europeo, το Usedom Prize for European Literature, και το Zinklar Prize for Best Short Fiction. Όσο για την ποίησή του, ποιήματα του Georgi Gospodinov μπορείς να ανακαλύψεις στη συλλογή «Εκεί όπου δεν είμαστε».

O Georgi Gospodinov διαδέχεται την Geetanjali Shree, η οποία είχε κερδίσει το βραβείο του 2022 για το «Tomb of Sand». Με την ανάδειξη του φετινού νικητή μπορεί ο θεσμός των Βραβείων Booker να ολοκληρώθηκε για τα διεθνή έργα, αλλά τον Αύγουστο ξεκινά η διαδικασία επιλογής του Booker Prize 2023. Αυτό επιβραβεύει μυθιστορήματα που γράφτηκαν στα αγγλικά και εκδόθηκαν στη Βρετανία. Η longlist θα ανακοινωθεί την 1η Αυγούστου, ενώ ο μεγάλος νικητής θα ανακοινωθεί στις 26 Νοέμβριου!