Κύβος του Ρούμπικ: Πράγματα που δεν ήξερες για τη μανία των 80s

Όσοι έχουν μεγαλώσει στα 80s είναι βέβαιο πως έχουν αναμνήσεις από αυτό το παιχνίδι. Σχεδόν κάθε σπίτι με παιδιά είχε έναν κύβο, αν και οι περισσότεροι κάθονταν σε μια κατάσταση… χάους, μιας και ελάχιστοι ήταν αυτοί που είχαν καταφέρει να τον λύσουν. Η τρέλα του κύβου άρχισε να φθίνει με τα χρόνια και μέχρι τα τέλη των 80s είχε σχεδόν ξεχαστεί μέσα σε κάποιο καλάθι, μαζί με κομμάτια lego, διάσπαρτα Playmobil, αυτοκινητάκια, κούκλες, και πιόνια από κάποιο σκάκι και άλλα επιτραπέζια. Όλοι ξέρουν καλά αυτό που περιγράφουμε. Ο κύβος έκανε τη θριαμβευτική του επανεμφάνιση στις αρχές του 2000, μιας και η αρχική πατέντα είχε εκπνεύσει, και σιγά σιγά ο κύβος του Ρούμπικ ξαναήρθε στο προσκήνιο! Πλέον έχει πάρει τη θέση του στην κορυφή των πιο αναγνωρίσιμων και εμβληματικών γρίφων στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ποιος εφηύρε τον Κύβο του Ρούμπικ;

Ναι, εντάξει, είναι προφανές: ο Ρούμπικ! Αλλά ποιος είναι αυτός ο Ρούμπικ, επιτέλους; Λοιπόν, ο Έρνο Ρούμπικ είναι ένας Ούγγρος αρχιτέκτονας και εφευρέτης, αργότερα καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Κολέγιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βουδαπέστης, γεννημένος το 1944. Ο πατέρας του ήταν αεροναυπηγός και ο ίδιος ο Ρούμπικ έχει δηλώσει πολλάκις πως δίπλα του έμαθε πως τίποτα δεν είναι αδύνατον. Η σχεδίαση του κύβου αποτέλεσε προϊόν μιας έρευνας του Ρούμπικ, το 1973, για μια δομή η οποία θα επέτρεπε τα τμήματά της να κινούνται χωρίς να διαλύεται το σύνολο! Ο Ρούμπικ αρχικά δούλευε με ξύλο και λαστιχάκια για να κατασκευάσει τα πρώτα πρωτότυπα του κύβου. Δείχνοντας την πρώτη αυτή έκδοση στους φοιτητές του, διαπίστωσε την έλξη που ασκούσε στους πάντες. Κινήθηκε γρήγορα για να πάρει την ευρεσιτεχνία στην Ουγγαρία (την οποία πήρε το 1975), ενώ έψαξε να βρει κάποια εταιρεία για να κατασκευάσει τον κύβο, τον οποίο είχε βελτιώσει, αφαιρώντας τα λαστιχάκια που το κρατούσαν σε ένα κομμάτι, ενώ μείωσε και το βάρος αφαιρώντας υλικό όπου δεν χρειαζόταν. Τελικά τα κατάφερε και στην Ουγγαρία ο κύβος κυκλοφόρησε το 1977 και έγινε γνωστός ως «Μαγικός Κύβος».

Ο κύβος του Ρούμπικ κατακτά τον κόσμο

Η Ουγγαρία άνηκε στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, κάτι που σαφώς δυσχέρανε την εξαγωγή προϊόντων προς τον «δυτικό» κόσμο. Παρά ταύτα, ο κύβος τράβηξε το ενδιαφέρον δυτικών εταιρειών κατασκευής παιχνιδιών, έγιναν οι απαραίτητες συμφωνίες, και γρήγορα κυκλοφόρησε σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, μέχρι το 1980 είχε αρχίσει να κερδίζει βραβεία και να πωλείται κατά δεκάδες χιλιάδες κομμάτια! Οι «δυτικοί» δεν θεωρούσαν πως το όνομα «Magic Cube» ήταν καλό (αλλά μάλλον δε μπορούσαν να πατεντάρουν το όνομα) και ψάχνοντας για εναλλακτικές, αποφάσισαν να το ονομάσουν «Rubik's Cube» (κύβος του Ρούμπικ) μιας και το όνομα του εφευρέτη ήταν αφ' ενός ανύπαρκτη λέξη στο αγγλικό λεξιλόγιο, επομένως δεν υπήρχε περίπτωση κανείς να την είχε πατεντάρει πιο πριν, αφ' ετέρου ήταν εύηχο και «πιασάρικο» σαν όνομα! Όπερ και εγένετο «κύβος του Ρούμπικ»!

Ρουμπικομανία!

Οι αρχές της δεκαετίας του '80 είδαν τον κύβο να μετατρέπεται σε μανία, ειδικά στις ΗΠΑ και κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες. Όλοι είχαν έναν, όλοι προσπαθούσαν να τον λύσουν, ο κύβος εμφανιζόταν σε ταινίες του Hollywood, σε σειρές κινουμένων σχεδίων, μέχρι και σε σαπουνόπερες, ενώ σύντομα απέκτησε τη δική του σειρά κινουμένων σχεδίων! Πολύ σύντομα άρχισαν να βρίσκουν νέους τρόπους επίλυσης και για ένα διάστημα το 1981, τα βιβλία που δίδασκαν τρόπους επίλυσης του κύβου βρίσκονταν στην κορυφή των best sellers των εκδοτών! Παράλληλα, άρχισαν να ιδρύονται λέσχες «φίλων» του κύβου (!), ενώ δεν άργησαν και οι πρώτες διοργανώσεις… πρωταθλημάτων! Μάλιστα, είχε ήδη βρεθεί η πρώτη μέθοδος πολύ γρήγορης επίλυσης του κύβου, κάτι που οδήγησε στην άλλη τρέλα, αυτή του λεγόμενου «speedcubing». Σύντομα οι διαγωνισμοί και τα πρωταθλήματα άρχισαν να παίρνουν τη μορφή πανηγυριού, με διαγωνισμούς επίλυσης με ένα χέρι, με κλειστά μάτια, με τα πόδια (!), ενώ παράλληλα οι χρόνοι άρχισαν να πέφτουν επικίνδυνα, καθώς οι κυβομανείς ανακάλυπταν νέους και πιο γρήγορους αλγόριθμους επίλυσης.

Η μανία άρχισε να καταλαγιάζει στις ΗΠΑ ήδη από το 1983, αλλά οι πωλήσεις των κύβων παγκοσμίως συνέχιζαν να είναι υψηλές καθώς η μανία περνούσε σε άλλες χώρες.

Παραλλαγές και αναβίωση

Ο βασικός κύβος, ο οποίος πλέον αναφέρεται και ως 3×3×3, ήταν κάτι πολύ εύκολο για κάποιους και σύντομα είδαμε και άλλες παραλλαγές, όπως εκδόσεις με περισσότερες κατατμήσεις κάθε πλευράς (πχ 4×4×4 ή 5×5×5), ενώ πλέον υπάρχουν και άλλα σχήματα (πχ πυραμίδα ή σφαίρα). Η βασική λογική παραμένει η ίδια, όμως τα νέα σχήματα έχουν κάνει τη λύση τους πιο δύσκολη – και πολύ πιο χρονοβόρα. Μάλιστα, από το 2000, οπότε και εξέπνευσε η πατέντα του κύβου, κυκλοφόρησαν και πολλές παραλλαγές από τρίτους κατασκευαστές.

Η αναβίωση της ρουμπικομανίας ξεκίνησε στα noughties (δεκαετία του 2000), ενώ η δημοτικότητα του κύβου άρχισε να ξανανεβαίνει με την έλευση του YouTube, στο οποίο πολλοί άρχισαν να ανεβάζουν βίντεο με τις δικές τους προσπάθειες για speedcubing, ή τις δικές τους μεθόδους επίλυσης. Μάλιστα, έχουμε κι εμείς στην Ελλάδα έναν μανιώδη speedcuber, τον ηθοποιό Μάκη Παπαδημητρίου, ο οποίος έχει δηλώσει πως πάντα έχει έναν κύβο του Ρούμπικ μαζί του!

Για όλους τους… Ρουμπικομανείς, αλλά και όσους θα ήθελαν να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στην επίλυση του κύβου, είτε του original 3×3×3 είτε κάποιας πιο δύσκολης εκδοχής, στα Public υπάρχουν κύβοι για όλα τα γούστα!