Παγκόσμια Ημέρα Υγείας - Συγγραφείς που ήταν γιατροί

Όταν ακούς για πρωτοπόρους γιατρούς και σημαντικά ιατρικά επιτεύγματα σπάνια θα πάει ο νους σου στη λογοτεχνία. Και αντίστροφα. Όταν ακούς για συγκλονιστικά μυθιστορήματα και συγκινητική ποίηση δύσκολα θα τα συνδυάσεις με λεύκες ρόμπες και στηθοσκόπια. Η αλήθεια όμως είναι ότι ένας διόλου μικρός αριθμός διάσημων ποιητών, θεατρικών συγγραφέων και μυθιστοριογράφων από το παρελθόν ήταν γιατροί. Μπορεί να έμειναν στην ιστορία για τα λογοτεχνικά τους αριστουργήματα παρά για τη συμβολή στους στο ιατρικό λειτούργημα, ωστόσο οι ιατρικές σπουδές έπαιξαν αναμφίβολα μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του πνεύματός τους. Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, ψάξαμε και βρήκαμε πασίγνωστους συγγραφείς που έχουν επιτύχει και ως γιατροί σε διάφορες ειδικότητες.

Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ (1859-1930)

Μπορεί το όνομα του περίφημου Σκωτσέζου συγγραφέα να είναι σχεδόν ταυτόσημο με αυτό του Σέρλοκ Χολμς, ωστόσο ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ πέρα από καθηλωτικά αστυνομικά μυθιστορήματα ασχολήθηκε εκτενώς και με την ιατρική. Ακολουθώντας τις επιθυμίες των γονιών του ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ σπούδασε στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου από το 1876 έως το 1881, ενώ το 1885 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του με θέμα τη νωτιαία φθορά. Παρά το γεγονός πως το επάγγελμα του ιατρού δεν του απέφερε τα προσδοκώμενα οικονομικά οφέλη, ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ συνέχισε, σπουδάζοντας οφθαλμολογία στη Βιέννη ενώ υπηρέτησε ως στρατιωτικός γιατρός στον πόλεμο των Μπόερς. «Ο σκύλος των Μπάσκερβιλ», «Η Σπουδή στο κόκκινο» και φυσικά η συλλογή «Οι Περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς» είναι μόνο μερικά από τα αριστουργήματα του πολυμαθή συγγραφέα.

Άντον Τσέχωφ

Ένας από τους σπουδαιότερους θεατρικούς συγγραφείς όλων των εποχών και ένας από τους πιο εμβληματικούς διηγηματογράφους της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Άντον Τσέχωφ κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του ασχολήθηκε ενεργά και με την ιατρική. Από το 1879 έως το 1884 σπούδασε στο τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Μόσχας. Μάλιστα, ο Τσέχωφ στράφηκε αρχικά στο γράψιμο για να υποστηρίξει οικονομικά τις σπουδές του, προτού τελικά τον κερδίσει η λογοτεχνία. Μετά την ολοκλήρωσή των σπουδών του, ο κορυφαίος Ρώσος συγγραφέας άσκησε επί σειρά ετών το ιατρικό λειτούργημα, γράφοντας παράλληλα μνημειώδη αριστουργήματα όπως «Ο Θείος Βάνιας», «Ο Γλάρος», «Η στέπα» και «Ο Βυσιννόκηπος».

Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (1891-1940)

Κορυφαίος εκπρόσωπος της ρωσικής λογοτεχνίας και ένας από τους πιο φημισμένους σατιρικούς διεθνώς, ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ πριν ασχοληθεί συστηματικά με τη συγγραφή θεατρικών έργων και πεζών ήταν ενεργός στρατιωτικός γιατρός. Το 1909, εγγράφεται στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου του Κιέβου. Λίγο μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, και χωρίς να έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του, κατατάσσεται ως εθελοντής γιατρός στον Ερυθρό Σταυρό. Το 1916 παίρνει το δίπλωμα ιατρικής και ξεκινά να εργάζεται στην περιοχή του Σμολένσκ. Έχοντας προσβληθεί από τύφο κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου, ο Μπουλγκάκοφ εγκαταλείπει το ιατρικό επάγγελμα, και αρχίζει να γράφει αριστουργηματικά μυθιστορήματα, όπως «Ο μαιτρ και η μαργαρίτα» και «Η καρδιά σκύλου».

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925-2005)

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης συγκαταλέγεται δίκαια στους σπουδαιότερους εκφραστές των ελληνικών γραμμάτων. Ανέκαθεν ανήσυχο πνεύμα, ο Μανόλης Αναγνωστάκης δεν ήταν απλά ένας από τους κορυφαίους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Έλαβε μέρος στην Αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής, ενώ για την πολιτική του δράση καταδικάστηκε το 1949 σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Ωστόσο η γενική αμνηστία του 1951 τον απάλλαξε. Τέσσερα χρόνια μετά μετέβη στη Βιέννη όπου απόκτησε ειδίκευση ακτινολόγου προτού επιστρέψει στη γενέτειρά του Θεσσαλονίκη. Το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το ποιητικό έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη άφησε το στίγμα του σε μια ολόκληρη γενιά. Περνώντας μέσα από τις μελωδίες του Μίκη Θεοδωράκη, του Θάνου Μικρούτσικου, του Δημήτρη Παπαδημητρίου και του Μιχάλη Γρηγορίου, τα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη, άγγιξαν όσο λίγα τη μεταπολεμική γενιά της Ελλάδας ενώ αγαπήθηκαν και αγκαλιάστηκαν εντός αλλά και εκτός των ελληνικών συνόρων.

Ηλίας Χ. Παπαδημητρακοπουλος (1930-)

Διακεκριμένος διηγηματογράφος και δοκιμιογράφος της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος ξεχωρίζει από τους λοιπούς λογοτέχνες της γενιάς του για τη λιτότητα του λόγου, τη λεπτή ειρωνεία και τη νοσταλγία για τη χαμένη νεότητα. Εκτός από συγγραφέας με ιδιότυπο, πλην όμως γλαφυρό, τρόπο γραφής ο Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλος, σπούδασε στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1949 έως το 1968. Συνεργάσθηκε με μεγάλο αριθμό περιοδικών της επαρχίας ενώ δούλεψε ως στρατιωτικός γιατρός έως το 1983 όταν και παραιτήθηκε με τον βαθμό του ανώτερου γενικού αρχίατρου. Από την εργογραφία του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου ξεχωρίζουν τα διηγήματα «Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη», «Θερμά θαλάσσια λουτρά» η «Ροζαμούνδη» και η συλλογή «Αποκείμενα».

Γιώργος Χειμωνάς (1938-2000)

Πολυμαθής και συνάμα πολυγραφότατος, ο Γιώργος Χειμωνάς συγκαταλέγεται στους κορυφαίους εκπροσώπους της ελληνικής μεταπολεμικής πεζογραφίας. Τα έργα του Γιώργου Χειμώνα χαρακτηρίζονται από έντονο ενδιαφέρον για τις εσωτερικές πτυχές της συνείδησης και την ψυχαναλυτική τους ερμηνεία, έχοντας πάντα ως επίκεντρο τον άνθρωπο και την καθολικότητα των ανθρωπίνων βιωμάτων. Η ψυχαναλυτική οπτική του Γιώργου Χειμωνά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις σπουδές ιατρικής και κυρίως με τους κλάδους της ψυχιατρικής και της νευρογλωσσολογίας στους οποίους ειδικεύτηκε σπουδάζοντας στο Παρίσι. Το 1969 ξεκίνησε να εργάζεται στην έδρα Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου έφτασε στη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή νευρολογίας και νευροψυχολογίας ενώ ανέλαβε και καθήκοντα διευθυντή στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Παρόλο που τα δοκίμια και τα πεζογραφήματα του Γιώργου Χειμωνά θεωρούνται από πολλούς «δύσκολα», ωστόσο έργα όπως «Ο αδελφός» συνεχίζουν να συγκινούν και να προβληματίζουν.

Μανόλης Πρατικάκης (1943-)

Ο Μανόλης Πρατικάκης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του υπηρέτησε με τον καλύτερο τρόπο τα γράμματα αλλά και την επιστήμη. Εκτός από ένας πρώτης τάξεως ποιητής, ο Μανόλης Πρατικάκης είναι πετυχημένος ψυχίατρος και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών με πλούσιο επιστημονικό έργο. Μετά την αποφοίτησή του σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε ειδικότητα ψυχιάτρου στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Αιγινήτειου Νοσοκομείου όπου εξειδικεύτηκε στη συμπεριφορική θεραπεία και στη ψυχοθεραπεία ψυχοδυναμικού τύπου. Μετά τις σπουδές του εργάστηκε ως αγροτικός γιατρός στην περιοχή του Ρεθύμνου ενώ γύρω στο 1970 ξεκίνησε να γράφει ποίηση, ορμώμενος από τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Ως ψυχίατρος υπηρέτησε σε πολλές θέσεις, σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας και δομές του κράτους. Το ποιητικό του έργο έχει τύχει ευρείας αποδοχής από κριτικούς και κοινό. Τα αριστουργήματα του Μανόλη Πρατικάκη περιλαμβάνουν τις ποιητικές συλλογές «Λιθοξόος», «Η Λήκυθος» και «Η μαγεία της μη διεκδίκησης».

Άλμπερτ Μπουρλά (1961-)

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας το όνομα του εβραϊκής καταγωγής Έλληνα CEO της Pfizer έγινε γνωστό σε όλη την υφήλιο. Ο Άλμπερτ Μπουρλά πρωτοστάτησε στον αγώνα για την ανάπτυξη των εμβολίων κατά του κορωνοϊού. Ο διευθύνων σύμβουλος του φαρμακευτικού κολοσσού, έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην ταχύτατη ανάπτυξη των εμβολίων, σώζοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και θέτοντας τις βάσεις για την οριστική αντιμετώπιση της πανδημίας. Τα γεγονότα των κρίσιμων μηνών που ακολούθησαν το ξέσπασμα της πανδημίας, περιγράφει αναλυτικά ο Άλμπερτ Μπουρλά στο νέο του βιβλίο με τίτλο Moonshot. Εκτός από άγνωστες πτυχές της δημιουργίας του εμβολίου σε συνεργασία με την BioNTech, ο Άλμπερτ Μπουρλά μιλά για τις κρίσεις που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν ο ίδιος και η Pfizer, καθώς και για τον πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο μιας υγειονομικής κρίσης που συγκλόνισε – και συγκλονίζει – όλο τον κόσμο.

Philipp Dettmer (1986-)

Ο 36χρονος Philipp Dettmer είναι ο δημιουργός και CEO του studio Kurzgesagt – In A Nutshell. Πρόκειται για ένα δημοφιλές project με στόχο την ενημέρωση γύρω από θέματα υγείας και επιστήμης με τρόπο διασκεδαστικό και προσβάσιμο για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού. Το ομώνυμο κανάλι εκλαϊκευμένης επιστήμης στο YouTube μετράει αυτή τη στιγμή περισσότερους από 182 εκατομμύρια subscribers και 1,5 δισεκατομμύρια προβολές, γεγονός που μαρτυρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον του κόσμου για ζητήματα υγείας. Θέλοντας να επεκταθεί και πέρα από το format των animated βίντεο, ο διευθύνων σύμβουλος του Kurzgesagt – In A Nutshell έγραψε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον και απλό βιβλίο για το μέσο αναγνώστη. Λόγος για το “Immune”, όπου περιγράφονται αναλυτικά όλες οι πτυχές του ανοσοποιητικού συστήματος και γίνεται κατανοητός ο σύνθετος τρόπος λειτουργίας του.