Pelé: ο παγκόσμιος θρύλος που άλλαξε για πάντα το ποδόσφαιρο

Τι και αν οι περισσότεροι έχουμε δει τα κατορθώματα του μόνο από παλιές κασέτες και βιντεάκια στο διαδίκτυο, το όνομα Pelé είναι γνωστό σε όλους μας και όχι αδίκως! Με 1279 γκολ σε 1363 ματς, 40 επίσημους τίτλους - εκ των οποίων οι 3 είναι παγκόσμια κύπελλα με τη Seleção – και αναρίθμητα ρεκόρ, ο Βραζιλιάνος θρύλος έχει γράψει τη δική του χρυσή σελίδα στην ιστορία της στρογγυλής θεάς. Το «μαύρο μαργαριτάρι», όπως ήταν το παρατσούκλι του, έχει ψηφιστεί ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα, ενώ η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή τον ανακήρυξε «Αθλητή του Αιώνα», παρόλο που δεν συμμετείχε ποτέ σε Ολυμπιακούς Αγώνες!

Ο Pelé έφυγε από τη ζωή την προηγούμενη Πέμπτη σε ηλικία 82 χρονών, «λόγω πολλαπλής ανεπάρκειας, αποτέλεσμα της εξέλιξης του καρκίνου του παχέος εντέρου που σχετίζεται με την προηγούμενη κλινική του κατάσταση», όπως αναφέρει το ιατρικό του δελτίο. Η φήμη του όμως θα αντηχεί ανά τους αιώνες και θα ταξιδέψει σε όλες τις επόμενες γενιές που θα αγαπήσουν το ποδόσφαιρο, καθώς δεν ήταν απλώς ένας απίστευτα ταλαντούχος αθλητής, αλλά ο άνθρωπος που κατάφερε να εντάξει το ποδόσφαιρο στο λεξιλόγιο της σύγχρονης pop κουλτούρας. Ό,τι έκανε δηλαδή ο Elvis Presley για τη μουσική και η Marilyn Monroe για τον κινηματογράφο. Όπως είχε σχολιάσει κάποτε πολύ εύστοχα και ο Andy Warhol «Ο Pelé ήταν ένας από τους λίγους που αντιτίθεται στη θεωρία μου· αντί για 15 λεπτά φήμης θα έχει 15 αιώνες».

Pelé: Η γέννηση ενός θρύλου

Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή. Ο Edson Arantes do Nascimento, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 1940 στην πόλη Três Corações της επαρχίας Minas Gerais. Από εκεί καταγόταν ο πατέρας του Dondinho, ο οποίος ήταν ποδοσφαιριστής κι εκείνη την εποχή αγωνίζονταν στην Atletico Mineiro. Στα μάτια του πιτσιρικά, ο πατέρας του ήταν ο καλύτερος στον κόσμο. Πάντα μετά το σχολείο ο Pelé έπαιζε ποδόσφαιρο μαζί με τα άλλα παιδιά της γειτονιάς, προσπαθώντας να μιμηθεί όσα έκανε ο μέντοράς του.

Παρόλο που ως παιδί δούλευε ως λούστρος για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια του, ο Pelé συνέχισε να παίζει μπάλα με όποιον τρόπο μπορούσε και ο πατέρας του δεν σταμάτησε ποτέ να πιστεύει στο ταλέντο του. Το 1956 τον δέχθηκε στις τάξεις της η Santos, η οποία τότε ήταν μία μικρομεσαία ομάδα που προσπαθούσε να βρει τη θέση της ανάμεσα στους υπόλοιπους μεγάλους συλλόγους της χώρας. Στις 7 Σεπτεμβρίου του 1956, έκανε την παρθενική του εμφάνιση με τα χρώματα της Santos και λίγο πριν κλείσει τα 17 φόρεσε για πρώτη φορά τη φανέλα της Εθνικής Βραζιλίας. Μάλιστα, στο ντεμπούτο του ο Pelé κατάφερε να σκοράρει κόντρα στην αιώνια αντίπαλο Αργεντινή! Όσα έγιναν λίγους μήνες μετά, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958, με έναν ακόμη ανήλικο Pelé να οδηγεί τη χώρα του στην κατάκτηση της κορυφής, είναι γνωστά και έχουν χαραχτεί στο συλλογικό θυμικό της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής μνήμης. Ένας τεράστιος θρύλος είχε μόλις γεννηθεί…

Ο σπουδαιότερος όλων των εποχών

Μετά τις απίστευτες εμφανίσεις του στο Παγκόσμιο Κύπελλο, σύλλογοι μεγαθήρια έσπευσαν να ταξιδέψουν στη Βραζιλία για να παρακολουθήσουν από κοντά το μαγικό άγγιγμα του Pelé. Φήμες της εποχής θέλουν τη Ρεάλ Μαδρίτης να προσφέρει στον «βασιλιά του ποδοσφαίρου» ένα τεράστιο συμβόλαιο για τα δεδομένα της εποχής. Το εκτόπισμα του ήταν τόσο μυθικό, που μία πιθανή αποχώρηση του Pele από τη χώρα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και στην πτώση της κυβέρνησης. Γι’ αυτό το λόγο ο τότε πρωθυπουργός της Βραζιλίας Jânio Quadros, ανακήρυξε τον Pelé «εθνικό θησαυρό». Σύμφωνα με το νόμο αυτός ο τίτλος εμπόδιζε τον κάτοχό του να φύγει εκτός των συνόρων της χώρας!

Έτσι, ο «βασιλιάς» για λόγους ανωτέρας βίας φόρεσε μόνο τη φανέλα της Santos (1956-1974), με την οποία μεγαλούργησε και την ανέδειξε σε παγκόσμια ποδοσφαιρική δύναμη, κερδίζοντας πολλά εθνικά πρωταθλήματα, Copa Libertadores και διηπειρωτικά. Φυσικά η λαμπρή πορεία του Pele στην εθνική ομάδα συνεχίστηκε, κατακτώντας δύο ακόμη Παγκόσμια Κύπελλα (1962, 1970), ενώ αυτό του 1966 παραλίγο να τον οδηγήσει στην απόσυρση από την ενεργό δράση, μιας και εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ακόμη οι κάρτες και είχε δεχθεί πολλά επικίνδυνα αντιαθλητικά μαρκαρίσματα.

Στις 18 Ιουλίου 1971, ο Pelé φόρεσε για τελευταία φορά τη φανέλα της εθνικής Βραζιλίας σε φιλικό παιχνίδι που διεξήχθη στο θρυλικό Maracana μπροστά σε 140.000 χιλιάδες θεατές. Μέσα σε 13 χρόνια κατάφερε να μετατρέψει μια εθνική ομάδα που δεν υπολόγιζε κανείς στη μεγαλύτερη δύναμη του παγκοσμίου ποδοσφαίρου.

Το 1974 ο Pelé ανακοίνωσε το τέλος της καριέρας του με την Santos. Ένα χρόνο αργότερα ανακοίνωσε πως για πρώτη φορά θα αγωνιστεί εκτός Βραζιλίας υπογράφοντας τριετές συμβόλαιο με τη New York Cosmos. Τα σχεδόν άδεια γήπεδα του αμερικανικού συλλόγου γέμισαν, ενώ με τον Pelé στο ρόστερ της η ομάδα της Νέας Υόρκης κατέκτησε την ίδια χρονιά τον πρώτο της τίτλο.

Η τελευταία παράσταση του Pelé έλαβε χώρα το 1977 μπροστά σε 80.000 θεατές. Ανάμεσα τους βρέθηκαν πολιτικοί, ηθοποιοί, τραγουδιστές, σπουδαίοι ποδοσφαιριστές από διάφορες χώρες κι ο τεράστιος Muhammad Ali. Η Cosmos αντιμετώπισε τη Santos, με τον Pelé να αγωνίζεται στο πρώτο ημίχρονο με την ομάδα της Νέας Υόρκης και στο δεύτερο με την ομάδα της καρδιάς του, αποχωρώντας στο φινάλε με δάκρυα στα μάτια.

Pelé: Ένα διαχρονικό ποδοσφαρικό είδωλο

Παρά την κριτική που έχει δεχθεί κατά καιρούς για την απολιτίκ στάση που είχε απέναντι στην δικτατορία της χώρας του κατά τα χρόνια που ήταν ενεργός, τίποτα δεν μπορεί να αμαυρώσει τη σπουδαιότητα αυτού του υπεραθλητή που άλλαξε εντελώς τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το ποδόσφαιρο, το ανήγαγε σε μία τέχνη και το κατέστησε ως το δημοφιλέστερο άθλημα του σύγχρονου κόσμου.

Ο Pelé είναι το πρώτο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό είδωλο που αναγέννησε τη ψυχή μίας ολόκληρης χώρας και έκανε εκατομμύρια παιδιά να ονειρεύονται πως κάποια μέρα θα καταφέρουν όσα πέτυχε κι αυτός. Θα έλεγε κανείς πως πέρα από τις αναρίθμητες διακρίσεις και τα φοβερά του γκολ, ο Pelé είναι ένα διαχρονικό σύμβολο της αγνότητας και του ρομαντισμού του παιχνιδιού που λέγεται ποδόσφαιρο, το άστρο του οποίου θα φωτίζει όλες τις επόμενες γενιές. Και μπορεί η Seleção να μην του έκανε τη χάρη στο πρόσφατο Παγκόσμιο Κύπελλο, όμως όλες οι «διαφωνίες» θα λυθούν με το φιλαράκι του Maradona, σε έναν άλλο τόπο πέρα από τον δικό μας.