Η «Γη του θυμού» του Χρήστου Χρυσόπουλου - Αντικατοπτρισμός ενός κόσμου σε αποσύνθεση

Ο Χρήστος Χρυσόπουλος κάνει ένα οδοιπορικό στις σύγχρονες κοινωνίες. Σκιαγραφεί και ψυχογραφεί τα θραύσματα μίας κοινωνίας εν υπνώσει, μίας κοινωνίας άτολμης, γεμάτη φοβίες και προκαταλήψεις, που περιπλανιέται σαν ρακένδυτος ζητιάνος στις αστικές μεγαλουπόλεις.Μίας κοινωνίας θυμωμένης και ταυτόχρονα άνευρης, οργισμένης και ταυτόχρονα δειλής.

Δεν είναι θυμός που στοχεύει σε κάτι. Δεν είναι θυμός που ελπίζει. Δεν είναι θυμός που ωφελεί. Είναι θυμός τυφλός, παροξυσμικός και δειλός.

Η «Γη του θυμού» είναι ένα βιβλίο συμπαγές, που προσεγγίζει με νέα εργαλεία τα θέματα της οργής και του θυμού.

Με έντονη σημειολογία, αποτελεί μία ελεγεία στην ανθρώπινη περιπλοκότητα, με υποδόριες ριπές αισιοδοξίας. Ιχνηλατεί δρόμους μέσα από τις συναισθηματικές μεταπτώσεις των ανθρώπων, που μοιάζουν απογοητευμένοι και δείχνουν – προς το παρόν τουλάχιστον – να το βάζουν κάτω και να παραιτούνται, αφήνοντας άλλους να κινούν τις ζωές τους όπως θέλουν. Για να μη τρελαθούν πιθανότατα. Ή, πάλι, μπορεί και επειδή επιζητούν με έναν τρόπο περίεργα παρακλητικό να μετατραπούν από θύματα σε θύτες. Αυτός είναι ο στόχος ενός θυμού που δεν έχει κατεύθυνση, που απλά συσσωρεύεται και κάποια στιγμή εκπυρσοκροτεί. Βουβά, σαν συριγμός αναπνοής που βγαίνει με το ζόρι. Με στακάτο ύφος και διεισδυτική ματιά, ο συγγραφέας δημιουργεί ήρωες που περιπλανιούνται και σκοντάφτουν – άλλοι σκοντάφτουν από φόβο να προχωρήσουν κι άλλοι «επειδή έχουν υψώσει το βλέμμα τους στ' αστέρια», που θα ’λεγε κι ο Ναμπόκοφ – μέσα σε ένα περιβάλλον με ετερόκλητους θύτες και θύματα, που παλεύουν με τον τρόπο τους ο καθένας να διεκδικήσουν το μερίδιο που τους αναλογεί στη ζωή.Σαν να λένε: «οργίζομαι, για να υπάρξω».

Ίσως να μην είναι τυχαίο που οι λέξεις «θυμός» και «θύμα» συγγενεύουν τόσο πολύ… Γιατί ο θυμός φτιάχνει τα θύματά του προτού ξεσπάσει. Με τον φόβο. Με την ανάγκη κατευνασμού. Με την απειλή.

Η «Γη του θυμού» μπορεί να ενταχθεί σε ένα είδος πολιτικής λογοτεχνίας, που ξεφεύγει από τη στράτευση και από την επιβολή. Είναι μία χειραφετική λογοτεχνία για έναν κόσμο που θυμώνει εκεί που πρέπει να ψάξει για λύσεις, ενώ σωπαίνει εκεί που πρέπει να θυμώσει και να εξεγερθεί. Χειραφετική λογοτεχνία για έναν μπερδεμένο κόσμο… Η «Γη του θυμού» αποτελεί τον αντικατοπτρισμό ενός κόσμου που ψάχνει δεκανίκια για να κρατηθεί όρθιος. Ενός κόσμου που δεν κοιτάει τα λάθη και τις παραλείψεις του, αλλά ψάχνει να καταλογίσει ευθύνες πάντα στους άλλους – στον ξένο, στον διαφορετικό –, ενός κόσμου που τα ξέρει όλα, ενός κόσμου που κάνει τον καμπόσο, ενός - όπως λένε - καλού κόσμου.Πώς το μετράνε, άραγε, το καλά;

Στους δρόμους, στα γραφεία, μέσα στα σπίτια μας, μέσα στα παιδικά μας δωμάτια, στα λεωφορεία, στα τρένα, από τη μια γειτονιά στην άλλη, από τη μια χώρα στην άλλη, παντού… Ακόμα κι όταν σιωπούμε, αυτή η σιωπή μας μοιάζει με ξέσπασμα. Τώρα τελευταία έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο. Είμαστε οι κάτοικοι της γης του θυμού.

Συμπερασματικά, η «Γη του θυμού» περιγράφει με παραστατικό τρόπο την κοινωνική αλλοτροίωση - άλλοτε με χιούμορ και ειρωνία και άλλοτε με ωμό ρεαλισμό - αφήνοντας ταυτόχρονα κι ένα παράθυρο στην ελπίδα, ίσως τη μοναδική που θα μπορούσε να απογυμνώσει τον θυμό.Και ποιος ξέρει; Ίσως σύντομα να τον μετατράψει και σε κάτι άλλο: ίσως σε συσπείρωση, ίσως σε αγώνα, ίσως σε όνειρα, ίσως σε αγάπη, ίσως σε όλα αυτά μαζί...Ο Χρήστος Χρυσόπουλος ασχολείται με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας, με τη θεωρία και τη φωτογραφία και έχει βραβευτεί με αρκετά βραβεία, όπως το βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (2008), το διεθνές βραβείο Balkanika (2015) και τα γαλλικά βραβεία Prix Ravachol (2013) και Prix Laure Bataillon (2014). Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Η «Γη του θυμού» κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση στη Γαλλία το 2015 και έγινε θεατρική παράσταση, που παρουσιάστηκε, μεταξύ άλλων, το 2018 στο φεστιβάλ της Αβινιόν. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Νεφέλη και θα τη βρείτε στο Public.

Παναγιώτης Κολέλης, συγγραφέας