Από τον Μάρκαρη στη Χίλντα: Από τη γενιά του '80 έως και το ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα σήμερα

«Καλησπέρα σας, είμαι ο Γρηγόρης Βαλτινός. Ο σεναριογράφος αυτής της σειράς μου έδωσε τον τίτλο του αφηγητή. Προσωπικά πιστεύω πως, περισσότερο από αφηγητής, είμαι ένας ξεναγός».Το ημερολόγιο δείχνει 1993 και, λίγο πριν κλείσει τα φώτα, η Ελλάδα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα στις μικρές της οθόνες μια καινούργια σειρά που λέγεται "Ανατομία ενός Εγκλήματος". Το σενάριο είναι βασισμένο στις ιστορίες μυστηρίου του συγγραφέα Πέτρου Μάρκαρη, οι οποίες ένα χρόνο μετά θα κυκλοφορήσουν και σε βιβλίο από τις εκδόσεις Λιβάνη. Απλοϊκά μιλώντας, είναι η εποχή που το αστυνομικό μυθιστόρημα επανέρχεται στη μόδα, διεκδικώντας αυτή τη φορά το δικαίωμα να αναγνωριστεί πια και ως «σοβαρή» λογοτεχνία. [gallery link="none" size="full" ids="53052,53051,53050"] Να πάμε λίγα χρόνια νωρίτερα. Ο θάνατος του Γιάννη Μαρή το 1979, σηματοδοτεί το κλείσιμο ενός πρώτου κύκλου. Είναι εποχή που τα καινούργια βιβλία του είδους έχουν ταυτιστεί με την κακογραφία, το φτηνό εντυπωσιασμό, ενίοτε και την πορνογραφία. Από τη δεκαετία του ’80, ένα νέο κύμα ενδιαφέροντος κάνει την εμφάνισή του, με καθοριστική τη συμβολή των εκδόσεων Άγρα, που επανακυκλοφορούν σε νέες, προσεγμένες εκδόσεις τους κλασικούς της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας. Έτσι, την ώρα που οι απολαυστικές ιστορίες των μέχρι τότε εκπροσώπων του είδους στην Ελλάδα χαρακτηρίζονταν από μια κάποια ελαφρότητα, το αναγνωστικό κοινό εκπαιδεύεται σε νουάρ λογοτεχνήματα μεγαλύτερης βαρύτητας. Αυτά που λίγα χρόνια μετά θα εκπροσωπήσει επάξια ο Πέτρος Μάρκαρης, με βιβλία όπως η Ανατομία ενός Εγκλήματος (1994), το Νυχτερινό Δελτίο (1995), η Άμυνα Ζώνης (1998), και το Ο Τσε Αυτοκτόνησε (2003). Στο πρόσωπο του αστυνόμου Κώστα Χαρίτου, ενός συντηρητικού ως προς τις ιδέες του αλλά και συμπαθούς πενηντάρη που είναι αποτελεσματικός στη δουλειά του, ο Μάρκαρης βρίσκει τον ιδανικό διάδοχο του Αστυνόμου Μπέκα. Με τη μόνη διαφορά ότι η εποχή έχει αλλάξει: Η Αθήνα στην οποία διαδραματίζονται οι ιστορίες του Μάρκαρη, είναι πλέον μια υπερτροφική μεγαλούπολη, στην οποία συμβιώνουν γηγενείς, φοροφυγάδες, οικονομικοί μετανάστες, νεόπλουτοι και πολίτικοί πρόσφυγες. [gallery link="none" columns="4" size="full" ids="53056,52978,53057,53055"] Τα επόμενα χρόνια, δειλά-δειλά κάνουν την εμφάνισή τους και άλλοι συγγραφείς του αστυνομικού. Το Κατά Συρροήν (1998) του Πέτρου Μαρτινίδη, το Ψυχ (2000) του Λένου Χρηστίδη και το Τσακ Ντελαμάρ (2002) του Νίκα Γ., είναι μερικά μόνο από τα βιβλία που γνωρίζουν επιτυχία, χωρίς να θεωρούνται υποδεέστερα των διπλανών τους ή «ελαφρά». Στη δεκαετία που διανύουμε, επωφελούμενη ίσως και από το ζωηρό κύμα του σκανδιναβικού νουάρ (Τζο Νέσμπο, Καμίλα Λάκμπεργκ κ.α.) η εγχώρια αστυνομική λογοτεχνία αναπτύσσεται δυναμικά. Παρά την ύφεση στον εκδοτικό κόσμο, βιβλία με δυναμική πλοκή, μυστήριο και κυρίως υψηλού επιπέδου γραφή, εδραιώνουν το είδος και συντονίζονται με την παγκόσμια άνθησή του. Η Συχνότητα του Θανάτου της Χίλντας Παπαδημητρίου, οι 17 Ώρες του Πέτρου Μαρτινίδη και το Στο Πίσω Κάθισμα της Ευτυχίας Γιαννάκη, που βραβεύτηκε πρόσφατα ως το καλύτερο μυθιστόρημα της χρονιάς από τα Public, είναι μερικά μόνο από τα βιβλία που ευτύχησαν να βρουν την αναγνώριση που τους άξιζε.