Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022: Μεγάλη νικήτρια η Annie Ernaux

Μετά τα βραβεία Νόμπελ Ιατρικής, Φυσικής και Χημείας που απονεμήθηκαν αυτή την εβδομάδα από τη Σουηδική Ακαδημία, ήρθε η στιγμή για το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας. Δια στόματος του μόνιμου γραμματέα της Ακαδημίας, Mats Malm, η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση στο χώρο του βιβλίου απονέμεται στην Annie Ernaux «για το θάρρος και την κλινική ακρίβεια με την οποία φανερώνει τις ρίζες, την αποξένωση και τους συλλογικούς περιορισμούς της μνήμης». Τα μέλη της επιτροπής για άλλη μια φορά ανέτρεψαν τα προγννωστικά τα οποία έχριζαν φαβορί τον Βρετανό συγγραφέα, Salman Rushdie, τιμώντας την Γαλλίδα συγγραφέα για το πλούσιο έργο της.

Annie Ernaux: Ποια είναι η Γαλλίδα νομπελίστρια

Όπως αναφέρεται στη διαθήκη του Alfred Nobel, το βραβείο απονέμεται «στο συγγραφέα που παρήγαγε το πιο εντυπωσιακό έργο στον τομέα της λογοτεχνίας, σε μια ιδεώδη κατεύθυνση». Χωρίς αμφιβολία, η Annie Ernaux ενσαρκώνει πλήρως το πρότυπο του συγγραφέα που έθεσε ο Nobel για τους νικητές του βραβείου. Η 82χρονη λογοτέχνις είναι μία από τις σπουδαιότερες φωνές της νεότερης γαλλικής λογοτεχνίας. Η σχεδόν αποκλειστικά αυτοβιογραφική της θεματολογία και το χαρακτηριστικό της ύφος εντυπωσιάζουν, καθώς δε διστάζει να συμπαρασύρει τον αναγνώστη στα δικά της βιώματα και αναμνήσεις. Διηγήματα όπως «Ο τόπος» και «Μια γυναίκα» συγκινούν και συναρπάζουν με την ευθύτητα και την ειλικρίνειά τους. Στα δύο βιβλία η Annie Ernaux μιλά απροκάλυπτα για το παρελθόν της, τα παιχνίδια της μοίρας και τη σαρωτική επίδραση του χρόνου στις ζωές των ανθρώπων. Ξεχωριστή θέση στη βιβλιογραφία της Γαλλίδας συγγραφέως έχει «Το γεγονός». Στο μικρό αλλά συγκλονιστικό αυτοβιογραφικό διήγημα, η Annie Ernaux δε διστάζει να μιλήσει για την τραυματική εμπειρία μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και τον αγώνα της απέναντι στο κοινωνικό στιγματισμό. Πέρυσι η αληθινή ιστορία της Ernaux μεταφέρθηκε με επιτυχία στη μεγάλη οθόνη σε σκηνοθεσία Audrey Diwan, κερδίζοντας το Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.

Νόμπελ Λογοτεχνίας: Μια μικρή αναδρομή στον ιστορικό θεσμό

Για πάνω από έναν αιώνα το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας θεωρείται από πολλούς η σημαντικότερη αναγνώριση στο χώρο του βιβλίου. Από το 1901, το Νόμπελ Λογοτεχνίας απονέμεται ετησίως σε έναν εν ζωή συγγραφέα, ως αναγνώριση για τη πρωτοποριακή συμβολή του στην πρόοδο της λογοτεχνίας και του πολιτισμού. Η ιδέα των βραβείων ανήκει στον πολυμαθή Σουηδό εφευρέτη και επιχειρηματία Alfred Nobel. Ο Nobel θεσμοθέτησε με τη διαθήκη του τα βραβεία το μακρινό 1895, θέλοντας να αποτίνει φόρο τιμής στις σπουδαιότερες προσωπικότητες από το χώρο της επιστήμης και των γραμμάτων. Όπως αναφέρει το κείμενο της διαθήκης, «τα βραβεία θα δίνονται κάθε χρόνο, σε όσους κατά τον προηγούμενο χρόνο έχουν προσφέρει τη μεγίστη ωφέλεια στην ανθρωπότητα».

Εκτός από τις φυσικές επιστήμες, ο Alfred Nobel έτρεφε επίσης μεγάλη αγάπη και για τη λογοτεχνία. Στη βιβλιοθήκη του διατηρούσε εκατοντάδες λογοτεχνικά έργα γραμμένα σε διάφορες γλώσσες. Μάλιστα, στα τελευταία χρόνια της ζωής του καταπιάστηκε και με το συγγραφικό κομμάτι, γράφοντας μυθιστορήματα. Το βραβείο Λογοτεχνίας ήταν το τέταρτο από τα πέντε βραβεία που αναφέρονται στη διαθήκη του Nobel, ο οποίος δώρισε σχεδόν το σύνολο της περιουσίας του για να κάνει το όραμά του πραγματικότητα.  Καθ’ υπόδειξη του Nobel, η Σουηδική Ακαδημία είναι ο θεματοφύλακας των βραβείων και αναλαμβάνει την ανάδειξη του νικητή και την απονομή του βραβείου στη Στοκχόλμη.

Στα 121 χρόνια του θεσμού, το βραβείο Νόμπελ έχουν κατακτήσει κολοσσοί της λογοτεχνίας από όλο τον κόσμο. George Bernard Shaw, Hermann Hesse, Albert Camus, John Steinbeck, Gabriel Garcia Marques, Aleksandr Solzhenitsyn, Naguib Mahfouz και Octavio Paz είναι μόλις μερικοί από τους φημισμένους λογοτέχνες που έχουν τιμηθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Φυσικά, στη λίστα των νικητών βρίσκουμε τον Γιώργο Σεφέρη (1963) και τον Οδυσσέα Ελύτη (1979). Από το θεσμό του Νόμπελ Λογοτεχνίας δε λείπουν και οι αντίθετες φωνές, οι οποίες συχνά πυκνά κατηγορούν την Σουηδική Ακαδημία για σημαντικές παραλείψεις και αμφιλεγόμενες βραβεύσεις. H Annie Ernaux έγινε σήμερα η 119η συγγραφέας που κατακτά το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Συνολικά, 102 άνδρες και 17 γυναίκες συγγραφείς από 43 χώρες έχουν τιμηθεί για το λογοτεχνικό τους έργο. Το πρώτο βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας δόθηκε το 1901 στον Γάλλο Sully Prudhomme ενώ ο νεότερος νικητής ήταν ο Rudyard Kipling, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο το 1907 σε ηλικία 41 ετών.

Αν θέλεις να ξεκινήσεις το μαγευτικό ταξίδι στον κόσμο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, οι νομπελίστες συγγραφείς είναι μια πολύ καλή αφετηρία. Εδώ θα βρεις έργα-σταθμούς από κλασικούς λογοτέχνες αλλά και σύγχρονους δημιουργούς που έχουν αποσπάσει την ύψιστη λογοτεχνική διάκριση. Για όλα τα νεότερα από τον κόσμο του βιβλίου μείνε συντονισμένος στο Public Blog.

Καλό διάβασμα!