Θες να ξεκινήσεις το δικό σου podcast; Δες τι θα χρειαστείς!

Ας ξεκινήσουμε από τα πολύ βασικά: τι είναι το "podcast"; Και γιατί να θέλεις να δημιουργήσεις το δικό σου; Η απλή απάντηση είναι "γιατί όχι;". Στην τελική το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα μικρόφωνο και, όπως είχαν πει κάποτε και οι Cranberries (στον τίτλο του πρώτου τους δίσκου), "everybody else is doing it, so why can't we?".

Τι είναι το podcast;

Με απλά λόγια, το podcast είναι το σύγχρονο ανάλογο μιας ραδιοφωνικής εκπομπής. Είναι ένα "πρόγραμμα", είτε ζωντανό είτε προ-εγγεγραμμένο, το οποίο μπορείς να ακούσεις από το internet ή να το κατεβάσεις σε οποιαδήποτε φορητή συσκευή. Μπορεί να βρισκόμαστε στην ψηφιακή εποχή, όμως η δομή ενός podcast ακολουθεί τη δομή που ξέρουμε από τις τυπικές ραδιοφωνικές εκπομπές! Όπως και στο ραδιόφωνο, τα podcasts "βγαίνουν" σε μια σειρά και οι "παραγωγοί" τους ανεβάζουν νέα επεισόδια σε τακτική βάση. Βέβαια, υπάρχουν και διαφορές. Για παράδειγμα, στο ραδιόφωνο (ή στην τηλεόραση) δε μπορείς να σταματήσεις την εκπομπή και να συνεχίσεις την ακρόαση (ή θέαση) όποτε σε βολεύει (τουλάχιστον όχι χωρίς κατάλληλο εξοπλισμό). Τα podcasts έχουν αυτή τη δυνατότητα· ο ακροατής μπορεί να το ακούσει οποτεδήποτε, να το σταματήσει, να το συνεχίσει αργότερα ή να το "τρέξει". Επίσης δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός: το podcast μπορεί να διαρκεί είτε πέντε λεπτά, είτε πέντε ώρες.

Υπάρχουν, επίσης, και άλλα είδη τα οποία μοιάζουν με το podcast αλλά δεν είναι ακριβώς podcasts. Για παράδειγμα, αν υπάρχει και εικόνα, τότε θεωρείται "vidcast", είτε έχει "ζωντανό" βίντεο είτε απλά κάποιο slideshow. Το "webcast" περιλαμβάνει ζωντανό βίντεο, ενώ το "vlog" περιέχει βίντεο και ακολουθεί τους κανόνες των blogs, δηλαδή το πιο πρόσφατο "επεισόδιο" παίζει πρώτο. Λεπτομέρειες, θα πεις, αλλά κάπως πρέπει να γίνει ο διαχωρισμός.

Διάφορες μορφές podcast

Μπορείς να διαλέξεις τη μορφή που σου αρέσει περισσότερο και ταιριάζει καλύτερα σε αυτό που θέλεις να κάνεις. Για παράδειγμα, μια δημοφιλής μορφή podcast είναι η συνέντευξη. Αυτή έχει έναν "host" (παρουσιαστή) ο οποίος υποδέχεται καλεσμένους και τους παίρνει συνέντευξη. Μια παραλλαγή αυτού είναι και το "πάνελ" (γνωστό και ως "συζήτηση στρογγυλής τραπέζης") στο οποίο υπάρχουν πολλοί καλεσμένοι και ένας "συντονιστής" ο οποίος καθοδηγεί τη συζήτηση. Βέβαια, προφανώς υπάρχει και ο "μονόλογος", το οποίο είναι και το πιο εύκολο μιας και δεν χρειάζεται να ψάχνεις για καλεσμένους, αλλά μιλάς μόνο εσύ.

Επεκτείνοντας το "μονόλογο", έχουμε και τη μορφή με πολλαπλούς hosts, όπου δύο ή περισσότεροι άνθρωποι μοιράζονται το μικρόφωνο – όπως και στις περισσότερες ραδιοφωνικές εκπομπές, όπου πλέον είναι κοινό το να υπάρχουν δύο "παραγωγοί". Πέραν αυτού, έχουμε και τη μορφή της "αφήγησης", η οποία καλύπτει τα podcasts τα οποία "διηγούνται μια ιστορία", εστιάζει περισσότερο στο "πώς" παρουσιάζεται το υλικό. Τα "αφηγηματικά" podcasts έχουν, προφανώς, μια "σειριακή" μορφή και δεν αλλάζουν θέμα. Αυτό μπορεί να είναι στο χώρο του φανταστικού ή του μη-φανταστικού, ενώ αυτή η μορφή (η αφηγηματική) είναι ένας από τους λόγους που τα podcasts έχουν γίνει τόσο δημοφιλή.

Τέλος, υπάρχουν και "υβριδικές" μορφές, στις οποίες αναμειγνύονται στοιχεία από τις παραπάνω μορφές, για να δημιουργηθούν πρωτότυπα podcasts.

Τα αξεσουάρ που θα χρειαστείς

Προφανώς, μιας και μιλάμε για ήχο, το κυριότερο πράγμα είναι ένα ποιοτικό μικρόφωνο. Ναι, θεωρητικά, μπορείς να ξεκινήσεις με το μικρόφωνο του laptop σου, αλλά μην περιμένεις να κάνεις "δουλίτσα" για πολύ καιρό. Βλέπεις, το podcast είναι ηχητικό και, ως εκ τούτου, η ποιότητα του ήχου θα πρέπει να είναι ά-ψο-γη! Δεν νοείται πλέον να ακούς podcast με αυξομειώσεις στην ένταση του ήχου ή, πολύ περισσότερο, με βουητά, βόμβους ή επαναλαμβανόμενους θορύβους. Ή να ακούς παρεμβολές (πχ από κάποιο κινητό), ή να ακούς την αναπνοή του εκφωνητή κάθε τόσο στο μικρόφωνο. Ένα σοβαρό μικρόφωνο για podcast είναι απαραίτητο, αν έχεις σοβαρές βλέψεις για το podcast σου. Βέβαια, δεν είναι απαραίτητο να κοστίζει… εκατομμύρια, αλλά να είναι, έστω, κάποιας περιωπής. Επίσης καλό θα είναι να επενδύσεις σε μια αρθρωτή ρυθμιζόμενη βάση για το μικρόφωνο, για να μην το έχεις μπροστά σου συνεχώς και να μην το πηγαινοφέρνεις. Σίγουρα θα έχεις δει εικόνες από ραδιοφωνικά στούντιο, με τα μικρόφωνά τους… ε, θες κάτι τέτοιο. Τα πιο σοβαρά μικρόφωνα είναι πυκνωτικού τύπου και έχουν δικό τους, ξεχωριστό, τροφοδοτικό για την απάλειψη των θορύβων και των βόμβων, μέχρι και ειδικό καλώδιο. Εκτός από αυτό, δεν χρειάζεσαι κάτι άλλο.

Και από software;

Στο επίπεδο του software, ένα οποιοδήποτε πρόγραμμα επεξεργασίας ήχου είναι αρκετό για να κάνεις την "κοπτοραπτική" και να διορθώσεις τον ήχο του podcast σου, προτού το ανεβάσεις στην πλατφόρμα που θα επιλέξεις. Για παράδειγμα, το Audacity είναι δωρεάν τέτοιο πρόγραμμα, ενώ το GarageBand συνοδεύει όλους τους υπολογιστές Mac, επομένως δεν είναι απαραίτητο το να αγοράσεις κάτι. Βέβαια, αν θέλεις να επενδύσεις στο καλύτερο πρόγραμμα ή σε κάτι πιο εξειδικευμένο, τότε μπορείς κάλλιστα να κοιτάξεις το Adobe Audition ή το Avid Pro Tools, ενώ το Cast περιλαμβάνει όλα τα εργαλεία τα οποία χρειάζεται ένας εκκολαπτόμενος podcaster για όλα τα βήματα της παραγωγής ενός podcast.

Για το ανέβασμα του ηχητικού, υπάρχουν πολλές πλατφόρμες για τέτοιες χρήσεις, όπως το Libsyn, το SoundCloud, το BuzzSprout και το Fireside, αλλά μην περιοριστείς μόνο σε αυτές, μπορείς να ψάξεις και για περισσότερες.

Κάποια βασικά tips:

• Κράτα το podcast εστιασμένο: Πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να πλατειάσεις για να γίνεις πιο "αρεστός" σε όλους τους ακροατές. Τα πιο επιτυχημένα podcasts, όμως, έχουν ένα συγκεκριμένο θέμα.

• Οπτικοποίησε το κοινό σου: Σκέψου το είδος των ακροατών που θα στοχεύει το podcast σου. Όταν γράφεις το "σενάριο" του podcast, έχε κατά νου πως μιλάς σε αυτό το κοινό. Μην θεωρείς πως μιλάς για "όλους" ή για… τη θεία σου· κράτα σταθερή την οπτική αυτή σε όλη τη διάρκεια του podcast.

• Μείνε τακτικός: Οι ακροατές που σε ακολουθούν θα θέλουν μια συνέπεια· μην αμελείς τα podcasts σου και φρόντιζε να ανεβάζεις υλικό συχνά και τακτικά.

• Σχεδίασε το σενάριο: Θα πρέπει να γράφεις κείμενο από πριν ή απλά να μιλάς και να λες ό,τι σου κατέβει εκείνη τη στιγμή; Εξαρτάται από το είδος του podcast, καθώς και από εσένα. Επειδή σε κανέναν δεν αρέσει να ακούει στο podcast ήχους όπως "εεεεεμμμμ", "ααααα", "χμμμμ" ή παύσεις, ενώ προσπαθείς να θυμηθείς τι ήθελες να πεις ή τι να πεις μετά, καλό θα είναι να κάνεις τον κόπο και, τουλάχιστον, να γράψεις ένα "χοντρικό" σενάριο. Βέβαια, μπορείς και να γράψεις όλο το κείμενο από πριν. Έτσι θα μπορέσεις να αναπτύξεις τις ιδέες σου και να τις εξελίξεις περαιτέρω.

• Βάλε μουσική (αλλά πρόσεχε τα copyrights): είναι βασικό να έχεις μια μουσική για την εισαγωγή και το κλείσιμο του podcast σου, αλλά πρόσεξε τι θα βάλεις! Υπάρχουν και πνευματικά δικαιώματα. Όπως υπάρχουν και πηγές δωρεάν ήχων, για ελεύθερη χρήση, αλλά μπορείς και να "μιξάρεις" κάτι δικό σου.

• Προώθηση (promotion): Πολύ πιο σημαντικό είναι το να φροντίσεις να προωθήσεις το podcast σου, χρησιμοποιώντας τα social media, αν θέλεις να αποκτήσεις κοινό.