«Δέσποινα, μάτια μου»: Κέρδισε το βιβλίο της Yasemin Özek!

100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Δεν είναι απλά ένα κεφάλαιο της ιστορίας, είναι μία ζωντανή ανάμνηση. Μέσα από τις αφηγήσεις των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα και τις ιστορίες που περνούν από γενιά σε γενιά, το παρελθόν διατηρείται στη συνείδησή μας. Κάπως έτσι φανταζόμαστε πως εμπνεύστηκε το πρώτο της βιβλίο η Yasemin Özek, «Δέσποινα, μάτια μου». Οι παππούδες της έζησαν την ανταλλαγή πληθυσμών και πιστεύουμε πως της μίλησαν πολλές φορές για αυτή. Για να έρθει σήμερα η Yasemin Özek να μας μεταφέρει αυτή την εμπειρία μέσα από τα μάτια ενός παιδιού και όχι μέσα από τις ιστορίες των μεγάλων.

«Δέσποινα, μάτια μου»: Ο Εμίν Αλί και η ανταλλαγή πληθυσμών

Πρωταγωνιστής του βιβλίου «Δέσποινα, μάτια μου» είναι ένα αγόρι. Τη δική του ιστορία διαβάζουμε. Ο Εμίν Αλί, όπως είναι το όνομά του, ζει σε ένα ελληνικό νησί. Η μητέρα του είναι Ελληνίδα και ο πατέρας του Τούρκος. Είναι μόλις 7 χρονών όταν θα μπει σε μια βάρκα μαζί με τους γονείς του, και δεκάδες ακόμα ανθρώπους, με προορισμό τα παράλια της Μικράς Ασίας. Τελικός προορισμός του το Αϊβαλί. Μπορεί ο Εμίν Αλί να μην καταλαβαίνει πλήρως την πραγματικότητα γύρω του, όμως τα συναισθήματα και οι εμπειρίες του είναι το ίδιο αληθινές όσο όλων και έχουν βαθιές συνέπειες στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.

Στο νέο κεφάλαιο της ζωής της οικογένειάς του, ο Εμίν Αλί παρατηρεί πολλές αλλαγές. Η μητέρα του ξεκίνησε να φορά παντού μαντίλα, παρότι είναι Χριστιανή. Ο πατέρας του δείχνει πιο δυστυχισμένος αλλά παλεύει με κάθε τρόπο να φροντίσει την οικογένειά του. Και οι τρείς τους νιώθουν σαν ξένοι στο νέο τους τόπο. Το μυαλό του Εμίν Αλί δεν στέκεται μόνο στο σήμερα όμως. Πάντα γυρνάει και στο χθες. Σε όλα άφησε πίσω του. Στη Δέσποινα. Δεν το καταλάβαινε ως μικρό παιδί, αλλά φεύγοντας από το νησί ο Εμίν Αλί θα άφηνε πίσω του και την πρώτη του αγάπη, την Ελληνίδα γειτονοπούλα του. Δεν νιώθει μόνο εκείνος νοσταλγία και θλίψη όμως. Τα ίδια συναισθήματα παρατηρεί και στα μάτια των γονιών του. Από τη μία στιγμή στην άλλη, μία οικογένεια, όπως και πολλές άλλες, άφησε πίσω το σπίτι της. Ο Εμίν Αλί άφησε πίσω του ακόμα περισσότερα. Ένα κομμάτι από την παιδική του ηλικία έμεινε στο νησί. Η φίλη του και οι στιγμές ανεμελιάς που κάθε παιδί πρέπει να απολαμβάνει δεν τον ακολούθησαν. Έγινε ξένος χωρίς να το επιλέξει.

Πώς να συμφιλιωθείς με αυτά τα γεγονότα, με τα νέα δεδομένα, και με τα συναισθήματα που δημιουργούν; Το «Δέσποινα, μάτια μου» είναι η προσπάθεια ενός παιδιού να κατανοήσει όλα όσα νιώθει και όσα συνέβησαν. Στιγμές αγάπης και μίσους, φόβου και λαχτάρας, η αίσθηση ότι δεν ανήκεις πουθενά. Χαμόγελα και δάκρυα συνθέτουν ένα παζλ συγκινησιακά φορτισμένων στιγμών που μέσα από την αθώα προοπτική ενός παιδιού κάνουν την ανάγνωσή τους πιο προσιτή και ελαφραίνουν λίγο το βάρος της ιστορίας.

Γιατί αξίζει να διαβάσεις το «Δέσποινα, μάτια μου»

Το «Δέσποινα, μάτια μου» δεν είναι απλώς μία ιστορία με φόντο τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στο πρώτο της μυθιστόρημα, η Yasemin Özek προσεγγίζει τις συνέπειες της τραγωδίας μέσα από ένα ανθρώπινο πλαίσιο και όχι απλά και μόνο ιστορικό. Επιπλέον, το βιβλίο είναι μία ευκαιρία να παρουσιάσει και μία διαφορετική προοπτική, αυτή των παιδιών. Συνήθως δεν ακούμε τη φωνή των παιδιών σε τέτοιες περιπτώσεις και το βιβλίο αυτό παρουσιάζει τα βιώματα ενός εφτάχρονου αγοριού. Μπορεί να μην έχουμε να κάνουμε με ένα non-fiction βιβλίο, αλλά, μην ξεχνάμε πως οι παππούδες της Yasemin Özek έζησαν τα γεγονότα. Η ανταλλαγή των πληθυσμών που υπήρξε απόρροια της Μικρασιατικής Καταστροφής και της Συνθήκης της Λωζάνης είναι αδύνατο να αφήσει ανεπηρέαστο όποιον την έζησε. Μέσα λοιπόν από τις διηγήσεις των ηρώων του βιβλίου η συγγραφέας προσεγγίζει μυθοπλαστικά μια πολύ δύσκολη σελίδα της ιστορίας. Ίσως αυτό το βιβλίο ήταν και μία ευκαιρία να μοιραστεί με όλο τον κόσμο τα όσα έμαθε από τους παππούδες της. Πριν αποφασίσει να γράψει αυτό το βιβλίο δεν είχε ασχοληθεί με τη λογοτεχνία, αλλά πλέον έχει δημοσιεύσει ένα ακόμα μυθιστόρημα. Το «Δέσποινα, μάτια μου» κυκλοφόρησε το 2017 στην Τουρκία και από φέτος μπορείς να το βρεις μεταφρασμένο και στα ελληνικά. Και, όπως είδαμε, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να το διαβάσεις.

Διαγωνισμός «Δέσποινα, μάτια μου»

Τα Public κάνουν δώρο τρία (3) αντίτυπα του βιβλίου «Δέσποινα, μάτια μου» σε τρεις (3) τυχερούς αναγνώστες. Αν θες να είσαι ένας από τους ο τυχερούς που θα κερδίσουν, λάβε μέρος στο διαγωνισμό συμπληρώνοντας τα στοιχεία σου στη φόρμα συμμετοχής μέχρι τις 9 Νοεμβρίου. Οι νικητές θα ανακοινωθούν μετά από κλήρωση. Πολλαπλές συμμετοχές δε λαμβάνονται υπόψη.

Καλή επιτυχία!