Net Zero Home: tips για να κάνεις το σπίτι σου ενεργειακά ουδέτερο!

Εδώ και δεκαετίες, η ενέργεια ακολουθεί έναν δρόμο μίας κατεύθυνσης: παράγεται σε θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, αιολικά πάρκα, φράγματα, και άλλες πηγές, μεταφέρεται στο δίκτυο και φτάνει στα σπίτια μας, όπου και καταναλώνεται. Η διαδρομή αυτή φαίνεται να μην είναι καν δυνατό να αλλάξει – άλλωστε πώς θα ήταν δυνατόν να παράγεται ενέργεια στο σπίτι; Μέχρι πρότινος, μάλιστα, τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως φαίνεται και από το όνομά τους, δεν ήταν καν σε θέση να δεχτούν είσοδο ενέργειας από τα σπίτια (ή οποιαδήποτε άλλη πηγή). Αυτό πλέον αλλάζει.

Όλοι έχουμε ακούσει κάποια στιγμή ιστορίες για ανθρώπους οι οποίοι έχουν καταφέρει το απίστευτο, δηλαδή το να παράγουν όλη την ενέργεια που καταναλώνουν, και οι οποίοι έχουν αποσυνδεθεί εντελώς από το δίκτυο (grid) ηλεκτρικής ενέργειας – εξ ου και η έκφραση «off the grid». Οι ιστορίες αυτές, όμως, είναι ελάχιστες και συνήθως αφορούν απομακρυσμένες κατοικίες σε κάποια φάρμα ή μεγάλο κτήμα στις ΗΠΑ (όπου ο χώρος είναι άπλετος) που είναι γεμάτη με ηλιακά πάνελ ή μικρές ανεμογεννήτριες, όπου για την κατασκευή των υποδομών έχουν επενδυθεί σημαντικά ποσά. Ακόμα και σε αυτές τις ιστορίες, όμως, ακούμε για αναγκαίες υποχωρήσεις – π.χ. δεν γίνεται χρήση του πλυντηρίου το βράδυ ή η θέρμανση προέρχεται από ξύλα.

Πλέον, όμως, βρισκόμαστε στο 2023 και η τεχνολογία έχει κάνει άλματα. Όλες οι συσκευές σήμερα καταναλώνουν πολύ λιγότερη ενέργεια από τις παλιές, ενώ και η απόδοση των συστημάτων παραγωγής ενέργειας είναι πολύ μεγαλύτερη. Αλλά και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αλλάξει δομή, μιας και πλέον η ενέργεια δεν έρχεται από ελάχιστες μονολιθικές εγκαταστάσεις παραγωγής αλλά από πολυάριθμες πηγές, ενώ τα αιολικά και τα ηλιακά πάρκα είναι πολύ περισσότερα. Πλέον τα δίκτυα είναι σε θέση να διαχειριστούν τη ροή της ενέργειας απ' όπου κι αν προέρχεται.

Υπάρχει αυτάρκες σπίτι;

Πλέον το σπίτι δεν χρειάζεται να είναι αυτάρκες όλες τις ώρες της μέρας ή όλες τις μέρες του μήνα. Η λύση δεν είναι η ολική αποκοπή αλλά η ισοστάθμιση. Για παράδειγμα, το σπίτι μπορεί να χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο το βράδυ ή όταν είναι απαραίτητη η θέρμανση τον χειμώνα, και να επιστρέφει ενέργεια τις μέρες που υπάρχει πολλή ηλιοφάνεια ή φυσάει αέρας. Ο στόχος είναι, απλά, η ενέργεια που παίρνει από το δίκτυο να είναι σχεδόν ίση με την ενέργεια που επιστρέφει σε αυτό, όχι όμως κάθε στιγμή αλλά σε μια δεδομένη περίοδο, πχ στον μήνα.

Net Zero Home

Το σπίτι σου μπορεί να γίνει net zero, εγκαθιστώντας συστήματα παραγωγής ενέργειας, ίσως και συστήματα αποθήκευσης, αλλά για να γίνει πραγματική δουλειά, θα πρέπει και να φροντίσεις να ελαχιστοποιήσεις τις σπατάλες!

Ανάλυσε το σπίτι σου

Από τη στιγμή που θέλεις να γίνεις «net zero», και κάθε Watt-ώρα που παράγεις μεταφράζεται σε χρήμα, θα πρέπει να μηδενίσεις ακόμη και τα milliWatt που καταναλώνονται χωρίς λόγο. Ψάξε για συσκευές που «τρώνε» ενέργεια χωρίς λόγο και αντικατάστησέ τις με σύγχρονες ή εγκατάστησε έξυπνους διακόπτες για να κόβεις την παροχή όταν δεν χρειάζεται να λειτουργούν.

Άλλαξε συνήθειες

Η συμπεριφορά μας είναι πολλές φορές η πηγή της σπατάλης. Για παράδειγμα, το να αφήνεις αναμμένα φώτα σε άδεια δωμάτια, να αφήνεις ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου… χαζεύοντας το τι θα φας, αφήνοντας μισάνοιχτο ένα παράθυρο «για να μπαίνει οξυγόνο» ενώ λειτουργεί η θέρμανση. Όπως καταλαβαίνεις, αυτές τις συνήθειες πρέπει να τις… ξεσυνηθίσεις.

Κλείσε τις τρύπες

Μπορεί να μην τις βλέπεις, αλλά όλα τα σπίτια έχουν απώλειες από χαραμάδες και κενά. Αν τα προσθέσεις όλα αυτά, θα δεις πως αναλογούν σε μια μεγάλη «τρύπα» στον τοίχο! Βάλε κουφώματα με θερμοδιακοπή και διπλά κρύσταλλα, επένδυσε σε τέντες που κόβουν την υπέρυθρη ακτινοβολία, βάλε περσίδες στα παράθυρα που δεν έχουν κάλυψη, φρόντισε για την ενεργειακή μόνωση του εξωτερικού του σπιτιού.

Εγκατέστησε φωτισμό LED με Wi-Fi

Ο φωτισμός με LED πλέον είναι διαδεδομένος, δοκιμασμένος, και καταναλώνει το 10% της ενέργειας των παλιών λαμπτήρων πυρακτώσεως. Ειδικά σε λάμπες που ανάβουν για ώρες, μπορείς να βάλεις λάμπες με Wi-Fi (ή πιο ολοκληρωμένα συστήματα ελέγχου) για να ανάβουν μόνο όποτε χρειάζεται και όχι συνεχώς. Πλέον μπορείς να ελέγχεις τις λάμπες σου από το κινητό, αλλά και να φτιάξεις προγράμματα για το πότε θα ανάβουν.

Βάλε ηλιακό θερμοσίφωνα

…και πλένε με κρύο νερό. Ο ηλιακός θερμοσίφωνας στην Ελλάδα είναι επαρκής για κάθε ανάγκη, ενώ η ενέργεια είναι πραγματικά δωρεάν. Παράλληλα, τα σύγχρονα απορρυπαντικά λειτουργούν το ίδιο καλά και σε νερό 30°C και δεν χρειάζονται τα προγράμματα στους 40° ή στους 60° για να καθαρίσουν τα ρούχα.

Ντουζιέρα χαμηλής ροής

Χαμηλότερη ροή σημαίνει λιγότερο νερό, και λιγότερο νερό ισοδυναμεί με λιγότερο νερό που πρέπει να ζεσταθεί.

Βάλε σύγχρονες συσκευές

Οι σύγχρονες συσκευές καταναλώνουν σημαντικά λιγότερη ενέργεια στην λειτουργία τους, αλλά και πολύ λιγότερη ενέργεια σε stand-by mode. Ειδικά για κλιματιστικά και ψυγεία, αν ακόμη καμαρώνεις εκείνο το ψυγείο που «είναι αθάνατο», ήρθε η ώρα να το αντικαταστήσεις, γιατί το «αθάνατο» ψυγείο σου είναι… βαμπίρ που τρέφεται απ' ευθείας από το πορτοφόλι σου.

Βάλε ανεμιστήρες οροφής

Ακόμη και τον χειμώνα, λόγω του ότι ο θερμός αέρας ανεβαίνει προς τα πάνω, ένας ανεμιστήρας οροφής μπορεί να κάνει τον χώρο σου πιο ζεστό! Υπάρχουν ανεμιστήρες διπλής κατεύθυνσης, για καλοκαίρι και χειμώνα!

Τεχνολογία παντού

Η εγκατάσταση συστημάτων παραγωγής ενέργειας είναι σημαντική, αλλά πιο δύσκολη αν δεν έχεις σπίτι με μεγάλο κήπο ή στέγη για να βάλεις φωτοβολταϊκά πάνελ. Υπάρχουν λύσεις όμως. Σε λίγο καιρό θα δούμε να κάνουν την εμφάνισή τους μέχρι και τέντες με ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά πάνελ, τα οποία θα μπορούν να παράγουν ενέργεια. Αλλά ακόμη κι αν δεν παράγεις την ενέργεια που καταναλώνεις, η μείωση που θα δεις από τις παρεμβάσεις που περιγράψαμε είναι αρκετή. Μπορεί να μην πετύχεις το net zero άμεσα, αλλά θα είσαι σαφώς πολύ πιο κοντά σε αυτό. Το «off the grid» μπορεί να είναι άπιαστο όνειρο (ακόμη) αλλά το να μειώσεις τις σπατάλες ενέργειας δεν είναι!