Booker Prize 2024: Μεγάλη νικήτρια η Samantha Harvey με το «Orbital»

Πριν από περίπου δύο μήνες γνωρίσαμε τα βιβλία που αποτέλεσαν τη shortlist του φετινού βραβείου Booker. Από τότε περιμένουμε με αγωνία την ανακοίνωση του νικητή. Επιτέλους η ανυπομονησία μας για να μάθουμε ποιο από τα 6 μυθιστορήματα της βραχείας λίστας θα κατακτήσει το Booker Prize 2024 τελείωσε! Η επιτροπή επιλογής ανακοίνωσε χθες το βράδυ, 12 Νοεμβρίου 2024, πως το βραβείο Booker κερδίζει φέτος η Βρετανίδα συγγραφέας Samantha Harvey για το «Orbital».

Η απόφαση της επιτροπής ήταν ομόφωνη

Όπως μάθαμε κατά την τελετή απονομής, τα 5 μέλη που την απαρτίζουν αποφάσισαν ομόφωνα τον τελικό νικητή! Ο Πρόεδρος της επιτροπής, Edmund de Waal, χαρακτήρισε το έργο ως «ένα βιβλίο για έναν πληγωμένο κόσμο». Έπειτα συμπλήρωσε πως «Ως κριτές ήμασταν αποφασισμένοι να βρούμε ένα βιβλίο που να μας συγκινεί, ένα βιβλίο που να έχει δυναμικότητα και αντίκτυπο, το οποίο να είμαστε υποχρεωμένοι να μοιραστούμε. Θέλαμε τα πάντα.» και πως «Η ομοφωνία μας για το “Orbital” αναγνωρίζει την ομορφιά και τη φιλοδοξία του. Αντανακλά την εξαιρετική ένταση της προσοχής της Harvey στον πολύτιμο και επισφαλή κόσμο που μοιραζόμαστε.»

Από την πλευρά της η συγγραφέας αφιέρωσε το βραβείο αυτό σε «όλους τους ανθρώπους που μιλούν υπέρ και όχι κατά της γης και εργάζονται υπέρ και όχι κατά της ειρήνης». Ανέφερε επίσης πως κατά τη διάρκεια συγγραφής του, είχε σημαντικές αμφιβολίες και δεν ήταν σίγουρη αν έπρεπε να το εκδώσει. «Γιατί να θέλει κανείς να ακούσει από μια γυναίκα στο γραφείο της στο Wiltshire να γράφει για το διάστημα, όταν υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πραγματικά βρεθεί εκεί;» αναρωτήθηκε.

Orbital: Μία ημέρα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Το «Orbital» πραγματεύεται μία ημέρα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό! Στο διάστημα αυτό, οι 6 αστροναύτες επάνω στον Σταθμό βιώνουν 16 φορές την ανατολή και τη δύση του ηλίου. Βρίσκονται εκεί γιατί έχουν να πραγματοποιήσουν σημαντικές εργασίες, αλλά όσο περιστρέφονται συνεχώς γύρω από τη Γη αρχίζουν σιγά σιγά να αναρωτιούνται: τι είναι η ζωή χωρίς τη Γη; Τι είναι η Γη χωρίς την ανθρωπότητα; Η εύθραυστη φύση της ανθρώπινης ζωής γεμίζει τις συζητήσεις τους, τους φόβους τους, τα όνειρά τους. Τόσο μακριά από τη Γη, αλλά ποτέ δεν έχουν νιώσει περισσότερο μέρος της.

Πρώτη φορά κερδίζει ένα βιβλίο που διαδραματίζεται στο διάστημα

Η νίκη του «Orbital» σηματοδοτεί την πρώτη φορά που ένα βιβλίο που διαδραματίζεται στο διάστημα κατακτά το έγκριτο βραβείο. Με τη νίκη της η Samantha Harvey «σπάει» ένα μικρό σερί και γίνεται η πρώτη γυναίκα συγγραφέας που κατακτά το Booker Prize μετά και τις Margaret Atwood και Bernardine Evaristo που το 2019 είχαν μοιραστεί το βραβείο. Οι πιθανότητες να κερδίσει γυναίκα ήταν αρκετά υψηλές πάντως καθώς φέτος στη shortlist κυριαρχούσε το γυναικείο φύλο (5 από τα 6 βιβλία είναι γραμμένα από γυναίκες).

Το «Orbital» είναι το πέμπτο μυθιστόρημα της Samanth Harvey και είναι μόλις 136 σελίδες. Αυτό σημαίνει ότι είναι το δεύτερο πιο σύντομο βιβλίο που έχει κερδίσει ποτέ το βραβείο! Η πρωτιά ανήκει στο «Offshore» της Penelope Fitzgerald (Booker Prize 1979) με μήκος μόλις 132 σελίδες. Η Βρετανίδα συγγραφέας είχε προταθεί και στο παρελθόν για το βραβείο Booker καθώς το 2009 βρέθηκε στην longlist για το πρώτο της μυθιστόρημα «The Wilderness».

Σε μια τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Old Billingsgate του Λονδίνου, η Samantha Harvey έλαβε το τρόπαιο του νικητή ενώ θα λάβει επίσης και χρηματικό έπαθλο ύψους 50.000 λιρών! Το τρόπαιο παρέδωσε στη νικήτρια ο Paul Lynch, ο οποίος είχε τιμηθεί με το Βραβείο Booker 2023.

Ο τελικός νικητής επιλέχθηκε φέτος μεταξύ 156 βιβλίων που εκδόθηκαν μεταξύ 1ης Οκτωβρίου 2023 και 30 Σεπτεμβρίου 2024. Να θυμίσουμε πως για να είναι επιλέξιμα, τα βιβλία έπρεπε να έχουν γραφτεί αρχικά στα αγγλικά (από συγγραφέα οποιασδήποτε εθνικότητας) και να έχουν εκδοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ιρλανδία. Όπως είναι λογικό, το Booker Prize αποτελεί το μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο στη Μεγάλη Βρετανία.

Τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά βραβεία του 2024

Παρότι το Booker Prize απευθύνεται – θεωρητικά – στο κοινό της Μεγάλης Βρετανίας, θεωρείται ένα από τα κορυφαία λογοτεχνικά βραβεία της χρονιάς σε παγκόσμιο επίπεδο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως το βιβλίο που το κερδίζει γνωρίζει έπειτα τεράστια επιτυχία. Στην περίπτωση του «Orbital», όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο καθώς πρόκειται για το βιβλίο με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο ανάμεσα στα έξι της βραχείας λίστα και μάλιστα έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τους τρεις τελευταίους νικητές του Booker αθροιστικά!

Το βραβείο Booker έχει και δεύτερη εκδοχή, το International Booker Prize. Μέσω αυτού τιμώνται μεταφρασμένα μυθιστορήματα από όλο τον κόσμο που εκδίδονται στη Βρετανία, και το βραβείο μοιράζονται συγγραφέας και μεταφραστής. Για το 2024, το διεθνές βραβείο Booker απονεμήθηκε στην Jenny Erpenbeck για το «Kairos». Ανάμεσα στα πιο σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία κάθε χρονιάς είναι και το Pulitzer. Ο αμερικάνικος θεσμός ανέδειξε το «Night Watch» της Jayne Anne Phillips ως το καλύτερο μυθιστόρημα του 2024. Φυσικά, το πιο έγκριτο λογοτεχνικό βραβείο κάθε έτους δεν είναι άλλο από το Νόμπελ! Το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2024 πήγε στα χέρια της Νοτιοκορεάτισσας Han Kang.